Ζάχαρη: 5 τρόποι με τους οποίους επηρεάζει την ψυχική υγεία

Η υπερβολική κατανάλωση γλυκών και γενικότερα πρόσθετης ζάχαρης μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία, όπως οι χρόνιες ασθένειες. Για τη μείωση των επιπτώσεων αυτών, συνιστάται ο περιορισμός της πρόσληψης ζάχαρης από άτομα κάθε ηλικίας.

Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης, εκτός από τη σωματική υγεία, επηρεάζει και τη ψυχική υγεία των ανθρώπων. Παρακάτω, αναφέρονται μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους η ζάχαρη επιδρά αρνητικά σε αυτή.

1.     Η ζάχαρη μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση

Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη, όπως τα ντόνατς ή τα ζαχαρούχα ποτά, προκαλεί αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και βραχυπρόθεσμα αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια όμορφη αίσθηση και συνήθως να προκύπτει η ανάγκη για κατανάλωση ακόμη περισσότερης ζάχαρης.

Ωστόσο, μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα παρουσιάζεται απότομη πτώση στα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, η οποία έχει ως συνέπεια την πτώση της ενέργειας και αλλαγές στη διάθεση. Συγκεκριμένα, μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε πως μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών της διάθεσης σε άνδρες, αλλά και σε γυναίκες.

Μια ακόμη πρόσφατη μελέτη του 2019 συνέδεσε την τακτική κατανάλωση τροφών πλούσιων σε κορεσμένα λιπαρά και πρόσθετα σάκχαρα με τα πιο έντονα συμπτώματα άγχους, σε ενήλικες ηλικίας άνω των 60 ετών.

Παρόλο που δεν είναι απόλυτα σαφές το εάν και πως η κατανάλωση ζάχαρης σχετίζεται με τη διάθεση, είναι γνωστό πως οι διατροφικές επιλογές και ο τρόπος ζωής ενός ανθρώπου παίζουν σημαντικό ρόλο στη ψυχική του ευεξία.

2.     Η ζάχαρη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα του άγχους

Πολλοί άνθρωποι στρέφονται στην κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη όταν αισθάνονται αγχωμένοι. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ζαχαρούχα τρόφιμα έχουν την ικανότητα να πυροδοτούν την απελευθέρωση σεροτονίνης, η οποία βελτιώνει παροδικά τη διάθεση.

Ωστόσο, όταν ένα άτομο είναι αγχωμένο, το σώμα παράγει μεγαλύτερη ποσότητα κορτιζόλης (ορμόνη του στρες). Τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης παρεμποδίζουν την έκκριση ινσουλίνης, η οποία απορροφά την περίσσεια γλυκόζη και σταθεροποιεί τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επομένως, η υπερβολική κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης που κυκλοφορούν στο αίμα και οδηγεί σε πιο απότομες πτώσεις, οι οποίες μπορεί να συμβάλουν στην επιδείνωση των συμπτωμάτων άγχους.

3.     Η ζάχαρη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης

Πολλές μελέτες έχουν διαπιστώσει μια σχέση μεταξύ της διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και της κατάθλιψης. Η υπερκατανάλωση ζάχαρης προκαλεί ανισορροπίες στα επίπεδα διαφόρων χημικών ουσιών στο εγκέφαλο, όπως η κορτιζόλη, οι οποίες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών σε μερικούς ανθρώπους.

Ενδεικτικά, μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε πως άντρες που κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης (67gr ή περισσότερο ημερησίως) είχαν 23% μεγαλύτερο κίνδυνο διάγνωσης με κλινική κατάθλιψη μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.

4.     Η ζάχαρη μπορεί να βλάψει την υγεία του εγκεφάλου

Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει πως η διατροφή μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εγκεφάλου. Όσον αφορά συγκεκριμένα τη σχέση μεταξύ της ζάχαρης και της υγείας του εγκεφάλου, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη μπορεί να βλάπτουν τη γνωστική λειτουργία.

Συγκεκριμένα, μια μελέτη σε αρουραίους διαπίστωσε πως η κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών βλάπτει τις νευρογνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως η μνήμη και η ικανότητα λήψης αποφάσεων.

Μια ακόμη πρόσφατη μελέτη έδειξε επίσης πως άτομα ηλικίας 20 ετών που ακολούθησαν, για 7 ημέρες, μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και πρόσθετα σάκχαρα, είχαν χειρότερη απόδοση σε τεστ μνήμης μετά το πέρας των ημερών αυτών.

5.     Η διακοπή της ζάχαρης μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της κρίσης πανικού

Η διακοπή της κατανάλωσης ζάχαρης μπορεί να μην είναι εύκολη για πολλούς ανθρώπους και να οδηγήσει σε παρενέργειες, όπως:

• Έντονη ανησυχία
• Ευερεθιστικότητα
• Σύγχυση
• Κόπωση

Σύμφωνα με ερευνητές, οι άνθρωποι που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης μπορεί να βιώσουν ένα αίσθημα στέρησης όταν σταματήσουν απότομα να καταναλώνουν ζάχαρη, το οποίο παρομοιάζει με αυτό που νιώθουν άτομα που κάνουν κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών μετά τη διακοπή.

Για το λόγο αυτή η απότομη διακοπή της κατανάλωσης ζάχαρης για άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη κάποια αγχώδη διαταραχή, ίσως να μην είναι καλή ιδέα, καθώς μπορεί να εντείνει συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά μιας κρίσης πανικού.