Γιατί πρέπει να κάνω ενέσεις κορτιζόνης;

Οι γιατροί συχνά κάνουν λόγο για χορήγηση ενέσεων κορτιζόνης ως μέσο καταπολέμησης φλεγμονής και έντονου πόνου που εντοπίζεται είτε σε συγκεκριμένο σημείο, όπως στο γόνατο, είτε σε μεγαλύτερη περιοχή του σώματος. Η αναγκαιότητα και η αποτελεσματικότητα αυτών των ενέσεων κορτιζόνης έχει κατά καιρούς αμφισβητηθεί από αρκετούς, όμως άλλοι τις θεωρούν αναντικατάστατες καθώς ο ασθενής ανακουφίζεται σε μικρό χρονικό διάστημα και δεν υπάρχει η ανάγκη η θεραπεία να διαρκεί μήνες, όπως γίνεται στη χορήγηση κορτιζόνης από το στόμα. Σε ποιους απευθύνονται λοιπόν αυτές οι ενέσεις και ποια είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τους;

Τι είναι η κορτιζόνη και τα κορτικοστεροειδή;

Η κορτιζόνη φυσιολογικά παράγεται από το ανθρώπινο σώμα με τη μορφή  της κορτιζόλης. Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από τον φλοιό των επινεφριδίων και παίζει ρόλο σε πολλά συστήματα του οργανισμού μας. Ο μεταβολισμός υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών, η αντοχή στο stress, η φλεγμονώδης αντίδραση, το ενδοκρινικό σύστημα αλλά ακόμα και το στομάχι είναι μερικά μόνο από τα σημεία της λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος στα οποία συμμετέχει ενεργά η κορτιζόλη. Στην ιατρική χρησιμοποιούνται συνήθως  φυσικά γλυκοκορτικοστεροειδή και πιο συγκεκριμένα η κορτιζόλη ή υδροκορτιζόνη και το συνθετικό της παράγωγο κορτιζόνης, αλλά και οι συνθετικές μορφές της πρεδνιζόνη, πρεδνιζολόνη, μεθυλοπρεδνιζολόνη, τριαμσινολόνη, παραμεθαζόνη, βηταμεθαζόνη και δεξαμεθαζόνη. Μπορεί να χορηγηθούν από το στόμα, με ένεση στο σημείο τοπικά ή ενδοφλεβίως, αλλά και σε μορφή αλοιφής ή γέλης. Συχνά, για να αντιμετωπίσουν τη φλεγμονή και τον πόνο που εντοπίζεται σε συγκεκριμένα σημεία στο σώμα επιλέγονται οι ενέσεις κορτιζόνης που γίνονται ενδομυϊκά ή και στοχευμένα σε μικρές περιοχές, όπως στη σπονδυλική στήλη ή απευθείας στην άρθρωση, όταν πρόκειται για άλγος στο γόνατο ή στην περιοχή του αγκώνα, για παράδειγμα.

Σε ποιες παθήσεις χρησιμοποιούνται οι ενέσεις κορτιζόνης;

Η χρήση τους είναι αρκετά διαδεδομένη σήμερα και συνήθως χορηγούνται σε ασθενείς που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα, έχουν έντονο πόνο στην περιοχή της μέσης και της πλάτης, αλλά και για την αντιμετώπιση σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων διαφόρων αιτιολογιών. Συχνά η κορτιζόνη ενίεται στις αρθρώσεις για να ανακουφίσει τον ασθενή από τον πόνο ή το οίδημα. Η χρήση τους δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά τα προβλήματα, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πολλά μέρη του ανθρώπινου σώματος που εμφανίζουν κάποια φλεγμονή, είτε η έκτασή της είναι πολύ μικρή, όπως στα μάτια για παράδειγμα, είτε μεγαλύτερη, όπως στην περιοχή της λεκάνης.

Αξίζει να σημειωθεί πως η κορτιζόνη δεν είναι παυσίπονο, αλλά όταν χορηγείται στην περιοχή βοηθά στην καταπολέμηση της φλεγμονής που έχει δημιουργηθεί ή την εξαλείφει τελείως, με αποτέλεσμα να υποχωρεί και ο πόνος που αισθανόταν ο ασθενής.

Ποια είναι τα βασικά πλεονεκτήματα των ενέσεων κορτιζόνης;

Οι ενέσεις κορτιζόνης στην πλειονότητα των περιστατικών είναι πολύ αποτελεσματικές και η δράση τους φαρμάκου είναι άμεση, προσφέροντας γρήγορη ανακούφιση στον ασθενή. Κάποιος που υποφέρει από έντονους πόνους στις αρθρώσεις αν επιλέξει να κάνει στο σημείο αυτό που υπάρχει το πρόβλημα μια ένεση κορτιζόνης, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα αντιμετωπίσει τον πόνο πιο γρήγορα από ότι αν επέλεγε να λάβει κορτιζόνη σε μορφή χαπιών, ενώ παράλληλα, καθώς γίνεται απευθείας στην πάσχουσα περιοχή, δρα άμεσα στη ρίζα του προβλήματος. Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι πως, εφόσον γίνεται απευθείας στην περιοχή, δεν υπάρχουν τόσες παρενέργειες σε σχέση με την ενδοφλέβια ή την από στόματος χορήγηση. Τέλος, όσοι υποφέρουν από προβλήματα στο στομάχι, μπορούν να είναι σίγουροι πως με αυτόν τον τρόπο δεν θα έχουν κάποια έντονη ενόχληση.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες πιθανές παρενέργειες των ενέσεων κορτιζόνης;

Σαφώς, όπως και με τη διενέργεια κάθε ιατρικής πράξης άλλωστε, υπάρχει πάντα η πιθανότητα των παρενεργειών. Όμως, σε αυτή την περίπτωση είναι σπάνιες ή ελάχιστες. Στο σημείο όπου έγινε η ένεση μπορεί να εμφανιστεί πόνος, πρήξιμο ή και αιμάτωμα σπανιότερα. Ακόμη, ενδέχεται να επιδεινωθεί η φλεγμονή, αν και αυτή η περίπτωση είναι σπάνια, όπως εξαιρετικά σπάνιες είναι και οι αλλεργικές αντιδράσεις στην ίδια την κορτιζόνη. Η τοπική ένεση δεν είναι πανάκεια, καθώς δεν ενδείκνυται για όλες τις καταστάσεις. Όσοι ασθενείς, για παράδειγμα, εμφάνισαν αλλεργικές αντιδράσεις ή και αλλεργικό άσθμα, κατά πάσα πιθανότητα θα χρειαστεί να λάβουν αγωγή από το στόμα, την οποία θα πρέπει να συνεχίσουν συνήθως για τουλάχιστον μια εβδομάδα, ή θα πρέπει τους χορηγηθεί κορτιζόνη ενδοφλέβια με ορό αν πρόκειται για σοβαρή αλλεργική αντίδραση, εφόσον δεν είναι δυνατόν να επιλεχθούν από τον γιατρό τα αντιισταμινικά ή άλλες ουσίες που είναι συνήθως τα φάρμακα εκλογής.