Ένας αυξανόμενος αριθμός νέων φαρμάκων για τον καρκίνο έχει κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια στην αγορά, την ίδια στιγμή ωστόσο, το κόστος των θεραπειών σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες έχει αυξηθεί δραματικά. Δικαιολογούνται άραγε αυτές οι υψηλές τιμές των φαρμάκων; Το κόστος, πράγματι, αναλογεί στην αποτελεσματικότητα της κάθε θεραπείας ενάντια στην νόσο του καρκίνου; Για να εξεταστούν αυτά τα ερωτήματα και για να δοθούν σαφείς απαντήσεις, μια  διεθνής ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ διεξήγαγε μια μελέτη.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Kerstin Noëlle Vokinger, καθηγητή στο UZH,  ανέλυσαν το κόστος 65 φαρμάκων που διατίθενται στην Ελβετία, την Γερμανία, την Αγγλία, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι τιμές αυτών των νέων ογκολογικών φαρμάκων, που αποσκοπούν στην καταπολέμηση συμπαγών όγκων και διαφόρων τύπων καρκίνου του αίματος, προσαρμόστηκαν για τον υπολογισμό του μηνιαίου κόστους θεραπείας για έναν τυπικό ασθενή.

Σε ένα δεύτερο στάδιο, οι ερευνητές διερεύνησαν, εάν υπάρχει σχέση μεταξύ του μηνιαίου κόστους θεραπείας και του όφελους των καρκινικών φαρμάκων. Η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων, τα οποία είχαν εγκριθεί από τις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές αρχές αδειοδότησης (το FDA και το EMA, αντίστοιχα), υπολογίστηκε χρησιμοποιώντας δύο καθιερωμένα συστήματα που αξιολογούσαν το όφελος των θεραπειών. Πληροφοριακά, τα συστήματα αυτά ήταν η Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογικής Αξίας Πλαισίου και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ιατρικής Ογκολογίας Μεγέθους της Κλινικής Κλίμακας Οφέλους.

Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ κόστους και οφέλους;

Ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Kerstin Vokinger, ανέφερε ότι η επιστημονική του ομάδα διαπίστωσε γενικά, για την Ελβετία, τη Γερμανία, την Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ του κλινικού οφέλους των καρκινικών φαρμάκων και των τιμών τους. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι μόνο για τη Γαλλία υπήρξε συσχέτιση κόστους οφέλους με βάση ένα από τα συστήματα αξιολόγησης των κλινικών οφελών. Υπογράμμισε μάλιστα, ότι στις ΗΠΑ, οι τιμές είναι σημαντικά υψηλότερες σε σχέση με τις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, με αποτέλεσμα οι Αμερικανοί να πληρώνουν κατά μέσο όρο περίπου δύο φορές περισσότερο για το ίδιο φάρμακο. Αυτό συμβαίνει, ανέφερε, διότι στις ΗΠΑ η τιμολόγηση των φαρμάκων είναι ελεύθερη και μη ρυθμιζόμενη.  Από την άλλη, στην Ευρώπη, οι εθνικές αρχές διαπραγματεύονται τις τιμές με τους κατασκευαστές των φαρμάκων.

Από τις ευρωπαϊκές χώρες που αναλύθηκαν στη μελέτη, η Ελβετία έχει τις δεύτερες υψηλότερες τιμές μετά την Αγγλία, ενώ τα ίδια φάρμακα είναι φθηνότερα στη Γερμανία και τη Γαλλία. Εδώ, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η NHS της Αγγλίας, επωφελείται από τις τιμές ορισμένων φαρμάκων, επομένως οι πραγματικές τιμές μπορεί να είναι χαμηλότερες από τις επίσημες τιμές του καταλόγου.

Δικαιολογούνται οι τιμές των φαρμάκων;

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η τιμολόγηση των καρκινικών φαρμάκων είναι εν μέρει δικαιολογημένη, ωστόσο τα φάρμακα που είναι λιγότερο αποτελεσματικά θα πρέπει να είναι φθηνότερα από εκείνα που είναι πιο αποτελεσματικά. Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τα κλινικά οφέλη των φαρμάκων στον καθορισμό των τιμών και οι θεραπείες που παρέχουν υψηλότερο όφελος θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα στον καθορισμό των τιμών, ώστε συγκριτικά να καθορίζονται και οι υπόλοιπες. Η Vokinger, μάλιστα, τόνισε ότι αυτό πρέπει να γίνει άμεσα, διότι είναι ζωτικής σημασίας το να διασφαλιστεί η πρόσβαση των ασθενών στα βασικά φάρμακα για τον καρκίνο.