Τι είναι τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά;

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, πλέον γνωστά και ως κυκλικά αντικαταθλιπτικά ή TCAs, εισήχθησαν στην αγορά στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Ήταν μεταξύ των πρώτων αντικαταθλιπτικών και έως σήμερα θεωρούνται αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Είναι μία καλή επιλογή για καταθλιπτικά άτομα που εμφανίζουν ανθεκτικότητα σε άλλα φάρμακα. Παρόλο που είναι μεν αποτελεσματικά, ορισμένοι βρίσκουν τις παρενέργειές τους δύσκολα διαχειρίσιμες. Αυτός είναι και ο λόγος που τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά δεν είναι συνήθως τα πρώτα φάρμακα στην έναρξη μιας θεραπείας.

Τρέχοντα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά που είναι αυτήν την στιγμή διαθέσιμα περιλαμβάνουν:

• Την νορτριπτυλίνη
• Την αμιτριπτυλίνη
• Την δοξεπίνη
• Την μαπροτιλίνη
• Την τριμιπραμίνη
• Την αμοξαπίνη
• Την προτριπτυλίνη
• Την δεσιπραμίνη
• Την ιμιπραμίνη

Ορισμένοι γιατροί επίσης συνταγογραφούν το κυκλικό φάρμακο κλομιπραμίνη για την θεραπεία της κατάθλιψης, χωρίς ωστόσο να έχει αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά του.

Πώς λειτουργούν τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά;

Οι γιατροί συνήθως συνταγογραφούν τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά μόνο όταν άλλα φάρμακα έχουν αποτύχει να θεραπεύσουν την κατάθλιψη. Τα συγκεκριμένα φάρμακα βοηθούν στην διατήρηση περισσότερης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης διαθέσιμης στον εγκέφαλο. Οι ουσίες αυτές παράγονται φυσιολογικά από το σώμα και επηρεάζουν την διάθεση. Επομένως, με την διατήρηση μιας αυξημένης συγκέντρωσής τους, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά βελτιώνουν την διάθεση.

Ορισμένα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούνται επίσης και για την θεραπεία άλλων παθήσεων, εκτός δηλαδή της προβλεπόμενης χρήσης τους. Οι παθήσεις αυτές περιλαμβάνουν την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και την χρόνια νυκτερινή ενούρηση. Σε χαμηλές δόσεις, τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ημικρανιών και για την θεραπεία του χρόνιου πόνου. Επίσης, συνταγογραφούνται και σε άτομα με κρίσεις πανικού.

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά θεραπεύουν την κατάθλιψη, έχουν όμως και άλλες επιπτώσεις στον οργανισμό. Μπορούν να επηρεάσουν την αυτόνομη μυϊκή κίνηση συγκεκριμένων λειτουργιών του σώματος, όπως η πέψη και η απέκκριση. Μπορούν επίσης να παρεμποδίσουν την δράση της ισταμίνης, μιας χημικής ουσίας που βρίσκεται σε όλο το σώμα. Η αναστολή της λειτουργίας της προκαλεί παρενέργειες, όπως υπνηλία, θολή όραση, γλαύκωμα, δυσκοιλιότητα και ξηροστομία. Αυτές οι παρενέργειες καθιστούν αντιληπτό γιατί πολλοί ασθενείς δεν τις θεωρούν εύκολα διαχειρίσιμες.

Παρενέργειες

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά είναι πολύ πιο πιθανό να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα, αύξηση σωματικού βάρους και νάρκωση συγκριτικά με άλλα αντικαταθλιπτικά. Σαφώς, διαφορετικά φάρμακα προκαλούν διαφορετικές παρενέργειες. Αν εμφανίζετε μία ενοχλητική παρενέργεια σε ένα τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό, μιλήστε με τον γιατρό σας. Πιθανώς να σας συνταγογραφήσει κάποιο άλλο φάρμακο της ίδιας κατηγορίας.

Οι παρενέργειες των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών περιλαμβάνουν:

• Ζάλη
• Υπνηλία
• Πονοκεφάλους
• Κόπωση
• Επιληπτικές κρίσεις
• Ναυτία
• Ξηροστομία
• Κατακράτηση ούρων
• Ξηροφθαλμία
• Αύξηση σωματικού βάρους (ιδιαίτερα με αμιτριπτυλίνη, ιμιπραμίνη και δοξεπίνη)
• Αποπροσανατολισμό
• Θολή όραση
• Σεξουαλική δυσλειτουργία
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση

Αλληλεπιδράσεις

Άτομα τα οποία καταναλώνουν τακτικά αλκοόλ, θα πρέπει να αποφεύγουν τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. Το αλκοόλ μειώνει την αποτελεσματικότητά τους και αυξάνει την ηρεμιστική τους δράση.

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά μπορούν να προκαλέσουν επιβλαβείς παρενέργειες όταν λαμβάνονται μαζί με συγκεκριμένα φάρμακα, όπως η επινεφρίνη και η σιμετιδίνη. Τα αντικαταθλιπτικά αυτά μπορούν να ενισχύσουν την επίδραση της επινεφρίνης στην καρδιά, οδηγώντας σε υψηλή αρτηριακή πίεση και αρρυθμίες. Η σιμετιδίνη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του τρικυκλικού αντικαταθλιπτικού στο σώμα, αυξάνοντας παράλληλα και τον κίνδυνο παρενεργειών.

Υπάρχουν ακόμη αρκετά φάρμακα και ουσίες που μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. Για αυτό, είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό σας σχετικά με όλα τα φάρμακα και τις ουσίες που λαμβάνετε. Εκείνος θα σας βοηθήσει να αποφύγετε τις όποιες αλληλεπιδράσεις.

Χρήση των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών με ταυτόχρονη ύπαρξη άλλων καταστάσεων/παθήσεων (πέραν της κατάθλιψης)

Τα συγκεκριμένα φάρμακα μπορούν να επιδεινώσουν ορισμένες καταστάσεις. Για αυτό, άτομα που πάσχουν από οτιδήποτε αναγράφεται παρακάτω θα πρέπει να τα αποφεύγουν:

• Θυρεοειδικά προβλήματα
• Κατακράτηση ούρων
• Γλαύκωμα κλειστής γωνίας
• Καρδιακά προβλήματα
• Καλοήθη υπερτροφία του προστάτη

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά επίσης επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επομένως, άτομα με διαβήτη που λαμβάνουν τα φάρμακα αυτά οφείλουν να ελέγχουν το σάκχαρό τους πιο συχνά.

Έγκυες γυναίκες και θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους πριν την χρήση αυτών των αντικαταθλιπτικών. Εκείνος θα εξετάσει ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι για την μητέρα ή το μωρό έναντι των αναμενόμενων ευεργετικών αποτελεσμάτων από την χρήση του φαρμάκου.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά είναι αποτελεσματικά, αλλά δεν είναι κατάλληλα για όλους. Κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι τα πρώτα αντικαταθλιπτικά που θα σας συνταγογραφήσει ο γιατρός σας, εξαιτίας των πιθανών παρενεργειών.

Αν σας έχουν συνταγογραφηθεί αυτά τα φάρμακα, μιλήστε με τον γιατρό σας για οποιεσδήποτε παρενέργειες βιώνετε και αν μπορείτε να τις διαχειριστείτε. Ειδάλλως, ο γιατρός θα σας αλλάξει την δοσολογία ή θα αντικαταστήσει το συγκεκριμένο αντικαταθλιπτικό με κάποιο άλλο. Η απότομη διακοπή της θεραπείας με τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλέσει:

• Συμπτώματα γρίπης
• Πονοκέφαλο
• Ναυτία
• Ζάλη
• Λήθαργο

Ο γιατρός θα μειώσει σταδιακά την δόση σας προκειμένου να αποφύγετε τα παραπάνω συμπτώματα.