Η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση ορίζει τα όνειρα ως μια φυσιολογικά και ψυχολογικά συνειδητή κατάσταση που συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου και συχνά χαρακτηρίζεται από μια πλούσια σειρά ενδογενών αισθητηριακών, κινητικών, συναισθηματικών και άλλων εμπειριών.

Αν και υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν κατανοούμε για τη φύση των ονείρων και την πολυπλοκότητά τους, είναι γενικά αποδεκτό στην ιατρική και ψυχολογική κοινότητα ότι τα όνειρα αντανακλούν, τουλάχιστον εν μέρει, τις υποσυνείδητες λειτουργίες μας.

Ποιοι είναι οι τύποι ονείρων;

Κάθε κατηγορία ονείρου που ακολουθεί μπορεί να είναι μια ξεχωριστή εμπειρία. Είναι επίσης σύνηθες να έχετε ένα όνειρο με πολλά χαρακτηριστικά ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, ένα όνειρο μπορεί να περιλαμβάνει ταυτόχρονα ένα τρέχον γεγονός, μια μεταφορά, την επίλυση προβλήματος και τη φαντασία. Αν και τα όνειρα είναι συχνά περίπλοκα και δύσκολα κατανοητά, ακόμη και η μερική επίγνωση και κατανόηση μπορεί να είναι χρήσιμη.

1. Όνειρα τρέχοντος/πρόσφατου γεγονότος

Πρόκειται για έναν από τους πιο συνηθισμένους τύπους ονείρων, όπου γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων 24 έως 48 ωρών αντανακλώνται άμεσα ή έμμεσα στο όνειρο. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να έχει μια διαμάχη με έναν ερωτικό σύντροφο και να δει ένα όνειρο με έναν έντονο καυγά, ή να παρακολούθησε μια καταδίωξη με αυτοκίνητο σε μια ταινία και να δει ένα όνειρο καταδίωξης. Οι λεπτομέρειες σε ένα όνειρο με τρέχοντα ή πρόσφατα γεγονότα δεν είναι πάντα τόσο κυριολεκτικές όσο τα γεγονότα που συμβαίνουν στον ξύπνιο. Ορισμένες αναπαραστάσεις είναι επίσης μεταφορικές ή συμβολικές.

2. Μεταφορικά/συμβολικά όνειρα

Αυτά τα όνειρα μας βοηθούν να επεξεργαστούμε τα γεγονότα της ζωής (τρέχοντα ή από το παρελθόν) μεταφορικά. Για παράδειγμα, αν ένα άτομο δυσκολεύεται να ολοκληρώσει μια εργασία, μπορεί να δει ένα όνειρο όπου παλεύει να ανέβει ένα βουνό μόνο του χωρίς εξοπλισμό, ενώ άλλοι ορειβάτες εργάζονται σε ομάδες και είναι καλύτερα εξοπλισμένοι. Τα μεταφορικά όνειρα είναι διδακτικά, καθώς, αν ερμηνευτούν σωστά, μπορούν να δώσουν ιδέες για την προσωπική ανάπτυξη. Στο παραπάνω όνειρο η αναρρίχηση στο βουνό, είναι το μάθημα που θα μπορούσατε να ζητήσετε βοήθεια και να συνεργαστείτε όταν το χρειάζεστε, αντί να προσπαθείτε να τα καταφέρετε όλα μόνοι σας.

3. Όνειρα φαντασίας/ παρηγοριάς

Ένας άλλος αρκετά συνηθισμένος τύπος ονείρου περιλαμβάνει φαντασιώσεις ή ανακουφιστικές εμπειρίες (ειδικά όταν οι καιροί είναι δύσκολοι). Τα όνειρα φαντασίας είναι συχνά προσδοκίες, εκπλήρωση επιθυμιών ή αντισταθμίσεις ως απάντηση στα σκαμπανεβάσματα της καθημερινής ζωής. Τα όνειρα παρηγοριάς μπορεί να θυμίζουν θετικούς ανθρώπους και εμπειρίες από το παρελθόν ή το παρόν. Για παράδειγμα, ένα παιδί που δέχεται εκφοβισμό στο σχολείο μπορεί να ονειρευτεί ότι είναι υπερήρωας, ή ένας μεγαλύτερος ενήλικας που αισθάνεται μόνος μπορεί να ονειρευτεί ταξίδια με φίλους όταν ήταν νέος.

Μεταξύ άλλων λειτουργιών, τόσο τα όνειρα φαντασίας όσο και τα όνειρα παρηγοριάς μπορεί να είναι ο τρόπος του υποσυνείδητου να βοηθήσει τον ονειροπόλο εαυτό σας να ηρεμήσει και να απελευθερωθεί από τις στρεσογόνες καταστάσεις της εγρήγορσης.

4. Δημιουργικά όνειρα/όνειρα επίλυσης προβλημάτων

Ορισμένα όνειρα είναι εμπνευσμένα και μπορούν να δώσουν είτε δημιουργικές ιδέες είτε πολυπόθητες λύσεις σε προβλήματα. Το άτομο μπορεί να ξυπνήσει με την αίσθηση ότι έχει συμβεί μια αποκάλυψη. Δύο γνωστά όνειρα αυτού του τύπου είναι το όνειρο του τραγουδιστή/μουσικού Paul McCartney με μια μελωδία που έγινε το τραγούδι “Yesterday” και το όνειρο του νομπελίστα James Watson με φίδια που οδήγησε στην επινόηση της δομής του DNA.

5. Εφιάλτες

Ένας εφιάλτης μπορεί να εμφανιστεί μετά από ένα πρόσφατο στρεσογόνο γεγονός (π.χ. ένα οικογενειακό πρόβλημα, ένα περιστατικό κατά την οδήγηση, ανατρεπτικές ειδήσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης κ.λπ.) Οι εφιάλτες μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα ανεπίλυτων ανησυχιών, φόβων ή τραυμάτων από το παρελθόν. Ορισμένοι εφιάλτες είναι προσπάθειες του υποσυνείδητου να επεξεργαστεί θέματα. Η φύση και η αιτία των εφιαλτών μπορεί να είναι πολύπλευρη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχουν βιολογικοί, νευρολογικοί, χημικοί, διαιτητικοί, καθώς και ψυχολογικοί παράγοντες.

Εάν έχετε εφιάλτες αρκετά τακτικά, εξετάστε το ενδεχόμενο να απευθυνθείτε σε έναν εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας ή/και σε γιατρό ύπνου για υποστήριξη.

6. Διαυγή όνειρα

Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες (και δυνητικά διασκεδαστικούς) τύπους ονείρων είναι τα διαυγή όνειρα, όπου το άτομο έχει επίγνωση ότι ονειρεύεται ενώ το όνειρο λαμβάνει χώρα. Συχνά, τα διαυγή όνειρα επιτρέπουν στον άνθρωπο να “ελέγχει” τις ενέργειές του κατά τη διάρκεια του ονείρου, σαν να είναι ο πρωταγωνιστής της δικής του ταινίας δράσης/περιπέτειας/ρομαντικής ταινίας. Αυτός ο τύπος ονείρου δεν είναι μόνο διασκεδαστικός και ευχάριστος σε πολλές περιπτώσεις, αλλά δίνει στο άτομο τη δύναμη να επιλύει προβλήματα (π.χ. να αποφασίσει να γυρίσει και να πολεμήσει αντί να τρέξει μακριά από έναν διώκτη- να επιλέξει να πετάξει πάνω από ένα εμπόδιο αντί να εμποδιστεί από αυτό), κάτι που μπορεί να έχει εφαρμογές και οφέλη στην πραγματική ζωή.

7. “Υπερφυσικά” όνειρα

Ίσως το πιο εντυπωσιακό και αξιομνημόνευτο είδος ονείρων είναι αυτό που μπορεί να ονομαστεί “υπερφυσικά” όνειρα. Αυτά τα όνειρα τείνουν να συμβαίνουν σπάνια για τους περισσότερους ανθρώπους. Όταν όμως συμβαίνουν, η εμπειρία μπορεί να είναι τόσο μοναδική και ξεχωριστή που το όνειρο συχνά μένει στην μνήμη του ανθρώπου για πολλούς μήνες ή και χρόνια.

Παραδείγματα “υπερφυσικών” ονείρων περιλαμβάνουν:

• Όνειρα προαισθήσεων: Όνειρα στα οποία το άτομο έχει ένα όραμα για ένα μελλοντικό γεγονός το οποίο αργότερα γίνεται πραγματικότητα
• Τηλεπαθητικά όνειρα. Όταν το άτομο λαμβάνει επικοινωνία σχετικά με ένα πρόσωπο ή ένα γεγονός που συμβαίνει αλλού χωρίς να τον γνωρίζει. Αφού το άτομο ξυπνήσει, οι λεπτομέρειες του ονείρου επαληθεύονται ως αληθινές
• Κοινά όνειρα. Όταν διαφορετικοί άνθρωποι βλέπουν το ίδιο όνειρο περίπου την ίδια στιγμή
• Όνειρα επίσκεψης. Όνειρα στα οποία εμφανίζεται ένας πρόσφατα αποθανών συγγενής, φίλος, ερωτικός σύντροφος ή κατοικίδιο ζώο. Αυτά τα όνειρα είναι συχνά ζωντανά, διδακτικά και μερικές φορές αλλάζουν τη ζωή του ατόμου

Αν και αυτά τα “υπερφυσικά” όνειρα είναι πέρα από το πεδίο της τρέχουσας επιστημονικής κατανόησης και ανεπαρκώς ερευνημένα, συμβαίνουν σε πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και υποδεικνύουν τη δυνατότητα ότι η συνείδηση μπορεί να επεκταθεί πέρα από το άτομο, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της ονειρικής κατάστασης.