Κώστας ΤριανταφυλλίδηςΟ Ομότιμος Καθηγητής Κώστας Τριανταφυλλίδης εξειδικεύτηκε στη Γενετική στις Η.Π.Α. και τη Γαλλία και στη Γενετική του ανθρώπου στην Αγγλία. Διετέλεσε Καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του ανθρώπου στο Τμήμα Βιολογίας του Α.Π.Θ. Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις του στη Γενετική του Ανθρώπου αφορούν: α) τη μελέτη της γενετικής σύστασης των κατοίκων της Ελλάδας με στόχο τη διερεύνηση της βιολογικής ιστορίας των Ελλήνων και της σχέσης τους με άλλους λαούς της Ευρασίας, και β) τη μοριακή διερεύνηση κληρονομικών ασθενειών. ΄Εχει συγγράψει 11 διδακτικά βιβλία στη Γενετική και τη Βιοτεχνολογία. Επιπλέον, είναι συγγραφέας τεσσάρων βιβλίων που απευθύνονται όχι μόνο στους ειδικούς επιστήμονες, αλλά και σε ένα ευρύτερο φιλομαθές κοινό: α) Η Γενετική Ιστορία της Ελλάδας - Το DNA των Ελλήνων (2014), β) Η Γενετική Καταγωγή των Ελλήνων (2016), γ) The Genetic Origins of the Greeks (2018), και Η γενετική ιστορία των Ελλήνων - Το DNA των Ελλήνων (2020).
Το 1959 πέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις του Φυσιογνωστικού Τμήματος της Φ.Μ.Σ. του ΑΠΘ. Πήρε υποτροφία του Ι.Κ.Υ. σε όλη τη διάρκεια των σπουδών και αποφοίτησε το 1963 με βαθμό “ΑΡΙΣΤΑ”. Το 1971 έγινε διδάκτορας της Φ.Μ. Σχολής του Α.Π.Θ. με βαθμό ΑΡΙΣΤΑ και το 1978 έγινε Υφηγητής της Φ.Μ. Σχολής του ΑΠΘ. Το 1973-1975 έκανε μεταδιδακτορικές σπουδές στο Department of Zoology, Division of Genetics, University of Texas, Austin, U.S.A. Το 1988 έκανε εξάμηνη μετεκπαίδευση στο Τμήμα Γενετικής Ανθρώπου της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Newcastle της Αγγλίας. Τα έτη 1980, 1981, 1985 έκανε μετεκπαίδευση στη Γαλλία, τη Βουλγαρία και την Αγγλία, αντιστοίχως.
- 1966-1972: Βοηθός Εργαστηρίου Γ. Βιολογίας ΑΠΘ
- 1973-1978: Επιμελητής Εργαστηρίου Γ. Βιολογίας ΑΠΘ
- 1978-1982: Υφηγητής Εργαστηρίου Γ. Βιολογίας ΑΠΘ
- 1982-1983: Επίκ. Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ
- 1983-1986: Αναπλ. Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ
- 1986-2007: Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, ΑΠΘ
- 1984-1987: Δ/ντής Τομέα Γενετικής, Ανάπτυξης και Μοριακής Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ
- 1988-2001: Δ/ντής Εργαστηρίου Βιολογίας Ανάπτυξης, Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ
- 1989-1991: Δ/ντής Τομέα Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ
- 1989 -1995: Πρόεδρος Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ
- 1993 -1995: Μέλος της Συγκλήτου
- 2001-2007: Μέλος της ολομέλειας της Επιτροπής Ερευνών
- 2004-2007 : Δ/ντής Εργ/ίου Γ. Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας
Ερευνητικό Αντικείμενο
Έχει πάρει μέρος σε πληθώρα χρηματοδοτούμενων διεθνών καινοτόμων ερευνητικών προγραμμάτων που σχετίζονται με μοριακές (DNA) αναλύσεις σε πολλά ζωικά είδη (αγριόχοιρους, αγελάδες, πέρδικες και καλλιεργούμενα ψάρια) καθώς και τη γενετική ταυτοποίηση και διαχείριση αυτών. Στην μελέτη της γενετικής σύστασης των κατοίκων της Ελλάδας με κλασικούς και DNA δείκτες με στόχο τη διερεύνηση της βιολογικής ιστορίας των Ελλήνων και της σχέσης τους με άλλους λαούς της Ευρασίας. Στην μοριακή διερεύνηση κληρονομικών ασθενειών χρησιμοποιώντας τεχνικές DNA και τον ελεγχο ιατροδικαστικών περιπτώσεων με χρήση DNA. Όπως επίσης στην μελέτη της γενετικής δομής και των τρόπων βελτίωσης και διαχείρισης ζώων και στην εκτίμηση των επιπτώσεων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στη γενετική σύσταση του ανθρώπου και ζωικών ειδών. Έχει δημοσιεύσει συνολικά 277 εργασίες, 119 εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά, 154 ανακοινώσεις σε πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων και 3 άρθρα σε επιστημονικά βιβλία. Το επιστημονικό έργο αναφέρεται 4.000 φορές στη διεθνή βιβλιογραφία.
Συγγραφικό Έργο
- Κανέλλης Α., Κ. Τριανταφυλλίδης και Α. Πέντζου-Δαπόντε, Εργαστηριακές Ασκήσεις και Προβλήματα Γενικής Βιολογίας, Σελ. 320, Θεσσαλονίκη, 1970.
- Καστρίτσης Κ. και Κ. Τριανταφυλλίδης, Γενετική, Τόμος Α, σελ. 241, Θεσσαλονίκη, 1974.
- Τριανταφυλλίδης Κωνσταντίνος, Μαθήματα Μοριακής Βιολογίας, σελ. 280, Θεσσαλονίκη, 1978.
- Τριανταφυλλίδης Κωνσταντίνος, Εργαστηριακές Ασκήσεις Γενετικής (Κλασικής γενετικής, Γενετικής ανθρώπου και Εξέλιξης), σελ. 262, Θεσσαλονίκη, 1981.
- Τριανταφυλλίδης Κ. και Α. Κουβάτση, Γενετική ανθρώπου, Θεσσαλονίκη, 1987, σελ. 382.
- Τριανταφυλλίδης Κωνσταντίνος, Γενετική για τους φοιτητές της Κτηνιατρικής, Θεσσαλονίκη, 1988, σελ. 286.
- Τριανταφυλλίδης Κωνσταντίνος, Εργαστηριακές Ασκήσεις Γενετικής, Θεσσαλονίκη, 1989, σελ. 100.
- Τριανταφυλλίδης Κωνσταντίνος, Κλασική και Μοριακή Γενετική, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 702.
- Σίνης Α., Τριανταφυλλίδης Κ., κ. ά., Υδατοκαλλιέργειες, Θεσσαλονίκη 2003, σελ.372.
- Τριανταφυλλίδης Κ., Βιοτεχνολογία Ζώων: Εφαρμογές στον άνθρωπο, Δεύτερη έκδοση, σελ. 346, Εκδοτικός Οίκος Δέσποινα Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2015.
- Τριανταφυλλίδης Κ., Οικονομία – Δίκαιο στη Βιολογία (Έμφαση στη Βιοτεχνολογία), Δεύτερη έκδοση, σελ. 308, Εκδοτικός Οίκος Δέσποινα Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2015.
Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ - Το DNA των ΕλλήνωνΕκδόσεις Κυριακίδη, Παναγίας Δέξιας 7, 54635 ΘεσσαλονίκηΤηλ. 2310 200376, Web Page: kyriakidiseditions.grΤο βιβλίο εκτείνεται σε 478 σελίδες, επιμερίζεται σε 17 Κεφάλαια,περιέχει βιβλιογραφία (Κεφάλαιο 18) και ευρετήριο όρων (Κεφάλαιο 19).ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Το έναυσμα για τη συγγραφή του βιβλίου αποτέλεσε το ερώτημα:
Από πού ερχόμαστε αλήθεια; Αυτό το ερώτημα ταλανίζει τους ανθρώπους εδώ και αιώνες, εντούτοις για πάρα πολλά χρόνια απάντηση μπορούσαν να δώσουν οι μύθοι, τα ιερά βιβλία, και αργότερα επιστήμες όπως η παλαιοντολογία, η ανθρωπολογία, η αρχαιολογία, η ιστορία και η γλωσσολογία. Τα τελευταία 30 χρόνια είμαστε μάρτυρες μιας εκρηκτικής προόδου σε DNA τεχνολογίες και της χρησιμοποίησής τους σε μελέτες καταγωγής πολλών πληθυσμών. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια η επιστήμη της γενετικής προσέθεσε νέα εντυπωσιακά στοιχεία στο ψηφιδωτό της εξέλιξης του ανθρώπου και της γενετικής σύστασης και καταγωγής των κατοίκων της Ελλάδας, αλλά και όλης της Γη. Με αρωγό λοιπόν τα πολυπληθή γενετικά στοιχεία, στο βιβλίο επιδιώκεται ένα ταξίδι στο προϊστορικό και ιστορικό βιολογικό παρελθόν μας, καθώς παρουσιάζεται ένα σενάριο της γενετικής καταγωγής των Ελλήνων με βάση τα έως σήμερα επιστημονικά στοιχεία. Ειδικότερα, πριν από περίπου 320 χιλιάδες χρόνια άνθρωποι καθόλα όμοιοι με εμάς ήταν ένα μικρού πληθυσμιακού μεγέθους βιολογικό είδος που ζούσε κάπου στην Αφρική. Εκείνη την εποχή οι πρόγονοι των σημερινών ανθρώπων συνυπήρχαν μαζί με τουλάχιστον άλλα 7 συγγενή είδη του γένους Άνθρωπος (Homo). Από αυτά τα 7 συγγενικά -αλλά διαφορετικά- είδη του γένους του Ανθρώπου, μόνο ο ανατομικά σύγχρονος άνθρωπος, ο Homo sapiens, επικράτησε τελικά στη Γη, εξαιτίας των ιδιαίτερων βιολογικών, νοητικών και κοινωνικών ικανοτήτων του. Έκτοτε, ο «Homo sapiens» δηλαδή «Άνθρωπος ο σοφός», είναι ο απόλυτος ρυθμιστής και κυρίαρχος κάθε μορφής ζωής στον πλανήτη Γη. Οπότε το βιβλίο διατρέχει το σύνολο της ιστορίας του γένους του Ανθρώπου, και ιδιαίτερα του ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου, σε μια προσπάθεια να αποκαλυφθούν οι βιολογικές ρίζες μας, τα γεγονότα δηλαδή που μας οδήγησαν στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ανάμεσα στα θέματα που παρουσιάζονται είναι και τα ακόλουθα:
• Παλαιοντολογικά και ανθρωπολογικά στοιχεία υποδεικνύουν την πιθανότητα το γένος του ανθρώπου να εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογειακής λεκάνης και όχι αποκλειστικά στην Αφρική.• Παλαιοντολογικά, ανθρωπολογικά, αρχαιολογικά και γενετικά στοιχεία υποδεικνύουν πως οι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου εμφανίστηκαν στην Αφρική 320.000 και όχι 200.000 χρόνια πριν.• Ανακοινώθηκε η ανακάλυψη στην Ελλάδα στη θέση Απήδημα, στη Δυτική Μάνη στην Πελοπόννησο κρανίου του Homo sapiens που χρονολογήθηκε πριν περίπου 210.000 χρόνια!• Δημοσιεύτηκαν στοιχεία που επιτρέπουν την ανασύσταση της γονιδιωματικής ιστορίας προϊστορικών πληθυσμών της Ευρασίας και ιδιαίτερα της ΝΑ Ευρώπης.• Ολοκληρώθηκε η μελέτη της γενετικής σύστασης των κατοίκων της Κρήτης. Υπήρξε μικρή γενετική συνεισφορά στους σημερινούς κατοίκους του νησιού από την Αραβική κατοχή. Παρόμοια, ανιχνεύτηκαν μόνο ίχνη γενετικής κληρονομιάς των Ενετών στο σημερινό Κρητικό πληθυσμό.• Ολοκληρώθηκε η μελέτη της γενετικής σύστασης των κατοίκων της Πελοποννήσου. Με βάση αυτά τα στοιχεία απορρίπτεται τελεσίδικα η θεωρία του Φαλμεράυερ για τη φυλετική καταγωγή των Ελλήνων από Σλάβους.• Συγκρίθηκε η γενετική σύσταση των Ελλήνων με τη γενετική σύσταση των Ελληνο-Κυπρίων, καθώς επίσης των Ελληνο-Κυπρίων με τους Τουρκο-Κυπρίους.• Λύθηκε το μυστήριο της καταγωγής των Μινωιτών και των Μυκηναίων. Από τα εντυπωσιακά στοιχεία της ανάλυσης του DNA συμπεραίνεται ότι οι σύγχρονοι Έλληνες είναι γενετικά παρόμοιοι σε μεγάλο βαθμό με τους Μυκηναίους.
Τέλος, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι το βιβλίο είναι προσιτό όχι μόνο στον μέσο αναγνώστη που ενδιαφέρεται να μάθει για την προέλευση των Ελλήνων, αλλά του δίνει και τις βάσεις για στοιχειώδη κατάρτιση και κατανόηση της Γενετικής επιστήμης. Αποκαλύπτει τις γενετικές σχέσεις πληθυσμών της Ελλάδας με άλλους στη γειτονιά του ελλαδικού γεωγραφικού χώρου, αλλά και του ευρύτερου Μεσογειακού. Δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα της προέλευσής μας, από την Παλαιολιθική εποχή, τη Νεολιθική εποχή, την πρώιμη αρχαιότητα έως και σήμερα. Η «υπογραφή» του DNA των Ελλήνων αντικατοπτρίζει, ακόμη και σήμερα, την εξάπλωσή τους και αποδεικνύει τη συνέχεια στον χώρο και στον χρόνο από την Ιβηρική χερσόνησο μέχρι και τη Μαύρη Θάλασσα, γεγονός που αντικατοπτρίζεται και στη συνέχεια της γλώσσας και του πολιτισμού μας.
Συμπερασματικά, τα γενετικά ευρήματα αντανακλούν τα ιστορικά γεγονότα του ελλαδικού χώρου» και ότι «η εικόνα της ιστορικής/γενετικής συνέχειας των Ελλήνων είναι ξεκάθαρη, όπως ξεκάθαρο επίσης είναι το γεγονός ότι διά μέσου των αιώνων οι Έλληνες εξελίχθηκαν δεχόμενοι γενετικές επιδράσεις από άλλους πληθυσμούς, αλλά ποτέ δεν έσβησε η γενετική κληρονομιά των πληθυσμών του Αιγαίου, πριν και μετά την εποχή των πρώιμων πολιτισμών της Εποχής του Χαλκού».