Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Southampton, το Πανεπιστήμιο του Bath και το King’s College του Λονδίνου, βρήκαν εντυπωσιακά στοιχεία για τον αντίκτυπο που έχει η στέρηση που βιώνει ένα άτομο κατά την παιδική του ηλικία, στη νευροψυχολογική του λειτουργία κατά την ενηλικίωση του. Ανακάλυψαν επίσης ότι οι νευροψυχολογικές δυσκολίες, ίσως μπορούν να εξηγήσουν το γιατί η παιδική στέρηση συνδέεται με τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ) κατά την ενήλικη ζωή.

Τι αντίκτυπο έχει η παιδική στέρηση στην νευροψυχολογική λειτουργία κατά την ενήλικη ζωή;

Η πρώτη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychological Medicine, ανέλυσε τη νευροψυχολογική λειτουργία 70 νεαρών ενήλικων, οι οποίοι βίωσαν σοβαρές συνθήκες στέρησης σε ρουμανικά ορφανοτροφεία, κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Nicolae Ceausescu και στη συνέχεια υιοθετήθηκαν από βρετανικές οικογένειες. Οι εν λόγω υιοθετημένοι, συγκρίθηκαν με 22 Βρετανούς υιοθετημένους παρόμοιων ηλικιών, που δεν βίωσαν παιδική στέρηση.

Στο πλαίσιο της έρευνας, όλοι οι υιοθετούμενοι κλήθηκαν να λάβουν μέρος σε δοκιμές για να αξιολογηθεί η νευροψυχολογική τους λειτουργία σε πέντε τομείς: έλεγχος των απαντήσεων τους (ανασταλτικός έλεγχος), προοπτική μνήμης, λήψη αποφάσεων, συναισθηματική αναγνώριση και γνωστική ικανότητα (IQ). Σημειώνεται ότι η προοπτική μνήμης είναι η ικανότητα να θυμάται κάποιος το τι πρέπει να κάνει στο μέλλον, όπως ένα προγραμματισμένο ραντεβού για παράδειγμα. Τα συμπτώματα ΔΕΠΥ και διαταραχής φάσματος αυτισμού (ASD), αξιολογήθηκαν μέσω ερωτηματολογίων που συμπληρώθηκαν από τους γονείς τους.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι Ρουμάνοι υιοθετημένοι,  είχαν χαμηλότερο IQ και χαμηλότερη απόδοση στις άλλες τέσσερις δοκιμές, σε σύγκριση με τους υιοθετημένους που δεν είχαν υποστεί παιδική στέρηση. Οι υιοθετημένοι με τα χαμηλότερα IQ και τα μεγαλύτερα προβλήματα στην προοπτική μνήμης, είχαν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν συμπτώματα ΔΕΠΥ στην ενήλικη ζωή τους, από τα άτομα που δεν είχαν νευροψυχολογικές δυσκολίες. Σημειώνεται ότι οι ερευνητές δεν βρήκαν άμεση σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων διαταραχής φάσματος αυτισμού και της νευροψυχολογικής απόδοσης.

Η δεύτερη μελέτη, ήταν μέρος της ευρύτερης μελέτης Άγγλων και Ρουμάνων υιοθετημένων, η οποία ξεκίνησε λίγο μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη Ρουμανία, από το Πανεπιστήμιο του Southampton σε συνεργασίας με το King’s College London.

Τα παιδιά που ζούσαν στα ιδρύματα βίωσαν εξαιρετικά κακή υγιεινή, ανεπαρκής διατροφή, είχαν πολύ λίγη αγάπη και καμία κοινωνική ή γνωστική διέγερση. Η μελέτη ανέλυσε την ψυχική υγεία και την εγκεφαλική ανάπτυξη 165 παιδιών που έζησαν σε ρουμανικά ιδρύματα και αργότερα υιοθετήθηκαν από οικογένειες στο Ηνωμένο Βασίλειο σε ηλικία δύο εβδομάδων έως 43 μηνών.

Ο κύριος ερευνητής της μελέτης, καθηγητής Edmund Sonuga-Barke, τόνισε ότι η συγκεκριμένη μελέτη συμβάλλει στην κατανόηση της δύναμης που έχει το πρώιμο περιβάλλον στην διαμόρφωση και ανάπτυξη του εγκεφάλου, δείχνοντας ότι οι επιπτώσεις της στέρησης, εξακολουθούν να παρατηρούνται ακόμη και 20 χρόνια μετά, κατά τα οποία το άτομο βίωσε θετικές εμπειρίες και ένιωσε την αγάπη των θετών του γονέων.

Ο Δρ Dennis Golm, Λέκτορας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Southampton, πρόσθεσε ότι «Η μελέτη, υπογραμμίζει ότι η στέρηση που υφίστανται τα παιδιά των ιδρυμάτων, μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις σε μια σειρά νευροψυχολογικών λειτουργιών, που είναι σημαντικές για την καθημερινή ζωή, όπως η μνήμη και η γενική πνευματική ικανότητα. Τα ευρήματα μας, υπογραμμίζουν επίσης, τη σημασία της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα».