Εν μέσω της πανδημίας της COVID-19, και ενώ τα εμβόλια για τον ιό κλείνουν ήδη πάνω από ένα χρόνο κυκλοφορίας, ακούμε συνέχεια τους ειδικούς να αναφέρονται στο τείχος προστασίας που χτίζουμε με αυτά, τη λεγόμενη “ανοσία της αγέλης”. Είναι όμως κατανοητό τι ακριβώς σημαίνει αυτό και πώς ελπίζουμε να το επιτύχουμε;

Τι είναι η ανοσία της αγέλης;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, “η ανοσία της αγέλης είναι η έμμεση προστασία από μία μολυσματική ασθένεια που συμβαίνει όταν ο πληθυσμός έχει ανοσία είτε μέσω εμβολιασμού, είτε μέσω της φυσικής ανοσίας που αναπτύσσεται από προηγούμενη μόλυνση”. 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει την ανοσία της αγέλης μέσω του εμβολιασμού, καθώς εάν η λύση ήταν να επιτρέψουμε στον ιό να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα με σκοπό την επίτευξη της φυσικής ανοσίας του πληθυσμού, θα καταλήγαμε σε πολλούς θανάτους και κρούσματα που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

Ποιος ο ρόλος των εμβολίων στην ανοσία της αγέλης;

Τα εμβόλια επιτυγχάνουν να προκαλέσουν ανοσολογική απόκριση και να δημιουργήσουν πρωτεΐνες-αντισώματα για μία συγκεκριμένη νόσο, χωρίς ωστόσο να προκαλούν την ίδια τη νόσο στον οργανισμό. Με αυτόν τον τρόπο, και δεν αρρωσταίνουμε, και αποκτούμε και μία επίκτητη ανοσία, ώστε όταν βρεθούμε αντιμέτωποι με αυτή τη νόσο, ο οργανισμός μας να έχει αναπτύξει αντισώματα και να μπορεί να την καταπολεμήσει αποτελεσματικά χωρίς να νοσήσουμε, ή χωρίς να νοσήσουμε σοβαρά. 

Για να καταφέρουμε να επιτύχουμε την ανοσία της αγέλης ενάντια σε οποιαδήποτε νόσο, πρέπει ένα ορισμένο ποσοστό του πληθυσμού να αποκτήσει ανοσία μέσω του εμβολιασμού. Το ποσοστό αυτό είναι διαφορετικό για κάθε νόσο, ενώ για την COVID-19 δεν είναι ακόμα γνωστό και πιθανά θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες. Ωστόσο, κατά κανόνα, στην ανοσία της αγέλης, το μεγαλύτερο ποσοστό που είναι εμβολιασμένο, προστατεύει το μικρό ποσοστό των πολιτών που δεν είναι εμβολιασμένοι. Συχνά ένα ποσοστό του πληθυσμού πρέπει να είναι σε θέση να κολλήσει την ασθένεια για να μπορέσει η ασθένεια να εξαπλωθεί και να επιβιώσει. Αν το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο από το ποσοστό του πληθυσμού που έχει ανοσία, ο ιός δεν μπορεί να αναπαραχθεί και να εξαπλωθεί στην κοινότητα.

Ποιοι παράγοντες αποτελούν τροχοπέδη στην απόκτηση ανοσίας της αγέλης στην περίπτωση της COVID-19;

Το αντιεμβολιαστικό κίνημα, η αντίδραση ορισμένων ανθρώπων στον εμβολιασμό, λόγω προσωπικών ή θρησκευτικών φόβων και περιορισμών, τα μεγάλα ποσοστά παραπληροφόρησης γύρω από τον εμβολιασμό και τις ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων και η αβεβαιότητα για το για πόσο διάστημα συνεχίζουν τα εμβόλια να είναι αποτελεσματικά, εμποδίζουν την ομαλή μετάβαση στην ανοσία της αγέλης καθώς δίνουν πρόσφορο έδαφος για τον ιό να εξαπλωθεί.

Πρόσφορο έδαφος δίνεται και για την μετάλλαξη του ιού, όπως ήδη έχουμε δει να συμβαίνει, με αποτέλεσμα τα εμβόλια να γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά, όσο ο ιός μεταλλάσσεται και η ανοσία της αγέλης να απομακρύνεται.

Τέλος, η άνιση κατανομή των εμβολίων στις διάφορες χώρες αποτελούν επίσης πρόβλημα, καθώς μπορεί μία χώρα να αποκτήσει υψηλό ποσοστό ανοσίας και μία άλλη να μην έχει την ευκαιρία να το κάνει, με αποτέλεσμα το άνοιγμα των συνόρων και η ανάμειξη των πληθυσμών να οδηγήσουν σε νέες εξάρσεις του ιού, καθυστερώντας την ανοσία της αγέλης.