Όλοι μιλούν για τα Squid Games. Παρά τον περίεργο τίτλο της, η κορεατική τηλεοπτική σειρά βρίσκεται σε πορεία προς το να γίνει η μεγαλύτερη εκπομπή του Netflix, αφού έχει γίνει το πιο δημοφιλές ξένο περιεχόμενο μετά από μόλις μία εβδομάδα προβολής. Αυτό είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο δεδομένου ότι δεν είχε ουσιαστικά καμία σοβαρή προώθηση ή διαφημιστική καμπάνια. Και ο κόσμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τρελάθηκε. Η σειρά δημιούργησε εκατοντάδες memes και δεκάδες προκλήσεις στο TikTok.

Γιατί, λοιπόν, το Squid Game είναι τόσο δημοφιλές;

Χωρίς να αποκαλύψω πολλά spoilers, πρόκειται για ένα μυστικό παιχνίδι, που παίζεται από περισσότερους από 400 απελπισμένους ανθρώπους που έχουν χρέη. Μόνο ένας από αυτούς θα κερδίσει το χρηματικό έπαθλο των 38 εκατομμυρίων. Οι υπόλοιποι θα πεθάνουν. Όλοι οι γύροι του παιχνιδιού είναι εκδοχές κορεατικών (και παγκόσμιων) παιδικών παιχνιδιών, όπως η διελκυστίνδα.

Έχουμε δει παρόμοιο περιεχόμενο (The Hunger Games). Τότε γιατί είναι τόσο αξιοσημείωτα δημοφιλές; Λοιπόν, είναι εξαιρετικά καλοφτιαγμένο και οπτικά εντυπωσιακό. Όλα τα επεισόδια τελειώνουν με καλά επινοημένα αγωνιώδες φινάλε και συγκλονιστικές αποκαλύψεις. Και το καστ είναι εξαιρετικό. Αλλά το ίδιο ισχύει και για τόσες άλλες σειρές. Γιατί είναι το Squid Game που έχει γίνει παγκόσμια αίσθηση;

Η εξήγηση είναι ψυχολογική

Η υπόθεση της σειράς είναι μια αρκετά προφανής κριτική της καπιταλιστικής κοινωνίας μας, η οποία έχει εμμονή με τον ανταγωνισμό. Οι φτωχοί ανταγωνίζονται σε ένα παιχνίδι ζωής και θανάτου κυριολεκτικά για την επιβίωση. Και όλα αυτά για να διασκεδάσουν οι πάμπλουτοι. Σε μια εποχή που όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανησυχούν για την κοινωνική αδικία. Αυτού του είδους ο προβληματισμός για την κοινωνική αδικία στον καπιταλισμό της ζούγκλας σαφώς και πουλάει.

Αλλά, και πάλι, υπάρχουν πολλές εκπομπές και ταινίες που ακολουθούν το ίδιο μοτίβο. Μία από αυτές που μου έρχεται εύκολα στο μυαλό είναι μια άλλη παγκόσμια κορεατική επιτυχία, το βραβευμένο με Όσκαρ Παράσιτο. Επίσης, ως κοινωνική κριτική, η υπόθεση της σειράς είναι υπερβολικά προφανής και ίσως και βαρύγδουπη.

Μια ψυχολογική εξήγηση για τη δημοτικότητά της

Αυτό που κάνει το Squid Game να ξεχωρίζει είναι ότι δίνει δύο ψυχολογικές ανατροπές που κάνουν την κοινωνική κριτική πιο εύπεπτη για το παγκόσμιο κοινό.

Πρώτον, ενώ ταυτιζόμαστε με τους ανταγωνιστές και μπαίνουμε στη θέση τους, δεν κάνουμε μόνο αυτό. Μετά από μερικά επεισόδια, αποκαλύπτεται ότι αυτά τα παιχνίδια παρακολουθούνται από VIP που ποντάρουν χρήματα στους ανταγωνιστές, όπως ακριβώς κάνει κανείς στις ιπποδρομίες. Κατά μία έννοια, όταν παρακολουθούμε αυτή τη σειρά, βρισκόμαστε σε πολύ παρόμοια θέση με αυτούς τους VIP που παίρνουν ηδονοβλεπτική ευχαρίστηση για να μάθουν ποιος πεθαίνει σε αυτόν τον γύρο και ποιος επιβιώνει.

Καταλαμβάνουμε λοιπόν μια διπλή προοπτική: Είμαστε ευθυγραμμισμένοι με τους ανταγωνιστές, ανησυχώντας για κάθε τους κίνηση, αλλά είμαστε επίσης ευθυγραμμισμένοι με τους VIP, παρατηρώντας ψυχρά τους αγώνες. Η εναλλαγή ανάμεσα σε αυτές τις δύο οπτικές γωνίες είναι η πιο σημαντική, καινοτόμος κίνηση της σειράς, και είναι αυτή που διευκολύνει το συνδυασμό του να νοιάζεσαι για το κοινωνικό μήνυμα και ταυτόχρονα να αναλώνεσαι στην ιστορία.

Δεύτερον, η σειρά είναι κορεάτικη. Τοποθετείται στην Κορέα και οι άνθρωποι μιλούν κορεάτικα. Αυτό, αφενός, αξιοποιεί την παγκόσμια κορεατική μανία, που αποδεικνύεται από την εκπληκτική δημοτικότητα της K-pop. Μπορεί επίσης να προσελκύσει τον εξωτισμό των ανθρώπων που εμποδίστηκαν από την πανδημία να ταξιδέψουν σε άλλες χώρες τα τελευταία δύο χρόνια περίπου.

Αλλά η σημαντικότερη ψυχολογική επίδραση του γεγονότος ότι ο πρωταγωνιστής μιλάει κορεάτικα είναι μια μορφή αποστασιοποίησης. Καθώς διαδραματίζεται σε μια διαφορετική χώρα, είναι πιο εύκολο για τους θεατές να έχουν μια εξωτερική οπτική γωνία – για να αποφύγουν να σκεφτούν ότι όλα αφορούν εμάς. Η όλη υπόθεση είναι λίγο κοντά στο κόκκαλο για τους περισσότερους θεατές, και αυτό είναι μέρος της γοητείας. Το απλό γεγονός ότι είναι σε άλλη γλώσσα καταφέρνει να συνδυάσει και τα δύο αυτά προνόμια.