Ο κόλπος είναι ένας μυϊκός σωλήνας που αποτελεί τη δίοδο από το εξωτερικό μέρος του σώματος προς τη μήτρα. Ο γυναικείος κόλπος έχει την ικανότητα να αλλάζει μέγεθος, εξυπηρετώντας τη σεξουαλική επαφή και τον τοκετό. (Γυναικείος κόλπος: Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το σχήμα και το μέγεθος;)

Ποια είναι η δομή του κόλπου;

Ο κόλπος αποτελείται από ιστούς, ίνες, μυς και νεύρα. Ο εξωτερικός βλεννογόνος ιστός, υποστηρίζεται από ένα στρώμα συνδετικού ιστού, με το οποίο συνεργάζεται, παράγοντας βλέννα για την κολπική λίπανση. Κάτω από αυτούς τους δύο ιστούς υπάρχει ένα στρώμα λείου μυός, που έχει την ικανότητα να συστέλλεται και να διαστέλλεται.

Ο κόλπος βρίσκεται μεταξύ του αιδοίου (τα εξωτερικά γεννητικά όργανα) και του τραχήλου της μήτρας (η στενή δίοδος που χωρίζει τον κόλπο από τη μήτρα).

Σε γενικές γραμμές, η δομή του κόλπου είναι η ακόλουθη:

• Το άνοιγμα του κόλπου βρίσκεται μεταξύ του πρωκτού και του ανοίγματος της ουρήθρας. Τα ανοίγματα του κόλπου και της ουρήθρας προστατεύονται από τα χείλη των γεννητικών οργάνων.
• Ακριβώς κάτω από την ουρήθρα βρίσκεται η είσοδος (το άνοιγμα) προς τον κόλπο.
• Ο κολπικός σωλήνας ταξιδεύει προς τα πάνω και προς τα πίσω, μεταξύ της ουρήθρας, στο μπροστινό μέρος, και του ορθού, στο πίσω μέρος.
• Το απώτατο άκρο της κολπικής διόδου, ο εξωτράχηλος (το εξωτερικό τμήμα του τραχήλου) διογκώνεται εμφανώς στον κολπικό σωλήνα.

Σημειώνεται ότι οι κολπικές εκκρίσεις αυξάνονται κατά τη σεξουαλική διέγερση, την εγκυμοσύνη και σε διάφορα στάδια της εμμήνου ρύσεως. Κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, η βλεννογόνος μεμβράνη πυκνώνει και η σύνθεση της βλέννας αλλάζει, για τη διευκόλυνση της γονιμοποίησης. (Εξωσωματική γονιμοποίηση: Οι πρόσθετες θεραπείες είναι αναποτελεσματικές)

Ποιος είναι ο ρόλος του κόλπου στη σεξουαλική επαφή;

Κατά τη σεξουαλική διέγερση, οι βλεννογόνοι του κόλπου αρχίζουν να παράγουν περισσότερη βλέννα, καθώς ο κόλπος επεκτείνεται σε μήκος και πλάτος, μειώνοντας έτσι την τριβή και τον κίνδυνο τραυματισμού κατά τη σεξουαλική επαφή.

Ο κόλπος συνεχίζει να επιμηκύνεται κατά την πλήρη διέγερση, με τον τράχηλο της μήτρας να κινείται αντίθετα και να συστέλλεται. Αυτή η διαδικασία προκαλεί ανύψωση της μήτρας στη λεκάνη, με τα κολπικά τοιχώματα να τεντώνονται και να συστέλλονται γύρω από το πέος προκαλώντας περεταίρω διέγερση και ενθαρρύνοντας την εκσπερμάτωση. (Σεξουαλική δυσλειτουργία στις γυναίκες: Τι είναι και ποιες οι αιτίες της;)

Ποιος είναι ο ρόλος του κόλπου στον τοκετό;

Κατά τη διάρκεια του τοκετού, ο κόλπος γίνεται η δίοδος μέσω της οποίας περνά το μωρό κατά την γέννηση. Με την έναρξη του τοκετού, παρατηρούνται τυπικά κολπικές εκκρίσεις, συσπάσεις, ρήξη των μεμβρανών και ροή του αμνιακού υγρού από τον κόλπο. (Εγκυμοσύνη και τοκετός: Ποια είναι τα δικαιώματά σας; Πώς θα υποστηρίξετε το μωρό και τον εαυτό σας;)

Καθώς πλησιάζει ο τοκετός, ο τράχηλος αρχίζει να λεπταίνει και να μαλακώνει, επιτρέποντας στο μωρό να πέσει στη λεκάνη. Στη συνέχεια, το μωρό αρχίζει να χάνει την υποστήριξη του τραχήλου της μήτρας, καθώς αρχίζουν οι συσπάσεις και το τραχηλικό στόμιο (άνοιγμα) αρχίζει να διαστέλλεται. Όταν η διαστολή του τραχήλου είναι περίπου 10 εκατοστά, το μωρό περνά από τη μήτρα στον κόλπο. Η δομή του κόλπου είναι τέτοια που μπορεί να τεντωθεί και να επανέλθει πολλές φορές στο κανονικό της μέγεθος, εξυπηρετώντας έτσι τον τοκετό.

Μετά την εγκυμοσύνη και την αποκατάσταση της φυσιολογικής ροής των οιστρογόνων, ο κόλπος επιστρέφει κατά προσέγγιση, σε 6-8 εβδομάδες, στην κατάσταση που βρισκόταν πριν από την εγκυμοσύνη.