Ο πρώτος χρόνος του βρέφους είναι μια σημαντική περίοδος ανάπτυξης, τόσο φυσιολογικά όσο και συναισθηματικά. Είναι επίσης μια περίοδος κατά την οποία η λεκτική γλώσσα μόλις αναδύεται και πολλά είναι άγνωστα σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους εγκαθιδρύεται η σύνδεση μεταξύ γονέα και παιδιού. Το άγγιγμα φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την προλεκτική συνομιλία και οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Toho στο Τόκιο της Ιαπωνίας δημοσίευσαν πρόσφατα τα αποτελέσματα μιας μελέτης που ποσοτικοποιεί τον τρόπο με τον οποίο τα βρέφη φυσιολογικά ανταποκρίνονται στο να τα κρατούν και να τα αγκαλιάζουν. Ο πρώτος συγγραφέας Sachine Yoshida λέει: “Όπως οι περισσότεροι γονείς, αγαπάμε να αγκαλιάζουμε τα παιδιά μας. Γνωρίζουμε επίσης ότι τα παιδιά αγαπούν να τα αγκαλιάζουν οι γονείς τους. Αυτό όμως που μας εξέπληξε, ως επιστήμονες, είναι το πόσο λίγα γνωρίζουμε για την αγκαλιά”. Ο καρδιακός ρυθμός ενός βρέφους ηλικίας μόλις 4 μηνών χαλαρώνει όταν το αγκαλιάζει ένας γονέας ή ο βασικός φροντιστής του. Η απλή αγκαλιά για τάισμα ή μεταφορά δεν προκαλεί την ίδια αλλαγή, ούτε και μια σφιχτή αγκαλιά.

Για ποιους λόγους αγκαλιάζει ένας γονιός το παιδί του;

Σε γενικές γραμμές, σημειώνει η μελέτη, ένας γονέας κρατάει ή αγκαλιάζει ένα μωρό για δύο διαφορετικούς λόγους. Το κράτημα είναι μια λειτουργική στάση, που τοποθετεί το βρέφος για τάισμα ή μεταφορά. Μια αγκαλιά έχει εντελώς διαφορετικό σκοπό. Είναι μια έκφραση στοργής, που εκφράζει, λέει η μελέτη, “χαρά, αγάπη, ευτυχία και ζεστασιά”. Αγκαλιάζουμε το παιδί μας όταν θέλουμε να παίξουμε, να του τραγουδήσουμε, να το φιλήσουμε, γενικότερα όταν θέλουμε να περάσουμε ουσιαστικό χρόνο μαζί του και να του δείξουμε την αγάπη μας. Τόσο το κράτημα όσο και η αγκαλιά περιλαμβάνουν την εφαρμογή κάποιου βαθμού πίεσης στην πλάτη του παιδιού. Οι ερευνητές αναρωτήθηκαν αν το βρέφος αντιλαμβάνεται το νόημά της ή απλώς ανταποκρίνεται θετικά στην εφαρμογή της πίεσης. Αν ναι, θα ήταν ευπρόσδεκτη οποιαδήποτε ποσότητα πίεσης και θα μπορούσε ο καθένας να την εφαρμόσει; “Ο λόγος RRI είναι το αντίστροφο του ρυθμού των καρδιακών παλμών”, αναφέρει η μελέτη, “που σημαίνει ότι ο λόγος RRI αυξάνεται όταν ο ρυθμός των καρδιακών παλμών μειώνεται”. Οι ερευνητές θεωρούν μια υψηλότερη τιμή RRI ως μεγαλύτερο βαθμό χαλάρωσης του βρέφους και, επομένως, ως θετική ανταπόκριση. Οι επιστήμονες μέτρησαν το RRI των βρεφών καθώς είτε ένας γονέας είτε ένας ξένος τα κρατούσε, τα αγκάλιαζε ή τα αγκάλιαζε σφιχτά. Σε κάθε περίπτωση, το άτομο σήκωσε το βρέφος από την κούνια για να το κρατήσει, να το αγκαλιάσει ή να το αγκαλιάσει σφιχτά για 20 δευτερόλεπτα πριν το επαναφέρει στην προηγούμενη θέση του. Τρία ηλεκτρόδια ηλεκτροκαρδιογραφήματος που οι ερευνητές προσάρμοσαν στο μωρό παρακολουθούσαν το RRI, ενώ ένα επιταχυνσιόμετρο παρείχε δεδομένα κίνησης. Στις δοκιμές με γονέα συμμετείχε συνήθως η μητέρα του παιδιού, αν και συμμετείχαν και οι πατεράδες.

Η στοργική αγκαλιά μειώνει τους παλμούς του  βρέφους και το χαλαρώνει;

Όταν βρέφη ηλικίας άνω των 4 μηνών αγκαλιάζονταν από έναν γονέα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μετρήσεις RRI αυξήθηκαν, γεγονός που υποδηλώνει ότι το παιδί βρήκε την αγκαλιά ηρεμηστική. Παρατήρησαν παρόμοιες αυξήσεις RRI για τις μητέρες και τους πατεράδες. Καμία τέτοια επίδραση δεν εμφανίστηκε όταν ένας γονέας ή ένας ξένος απλώς κρατούσε το παιδί αγκαλιά. Ομοίως, κατά τη διάρκεια σφιχτών αγκαλιών, οι ερευνητές δεν είδαν καμία θετική αλλαγή στις αναλογίες RRI. Η μελέτη σημειώνει ότι οι άνθρωποι μπορεί να θεωρούν την αγκαλιά ως ένα ανομολόγητο είδος κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ βρέφους και γονέα ή φροντιστή και οι συγγραφείς της μελέτης είδαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ηρεμηστική επίδραση μιας αγκαλιάς μπορεί, πράγματι, να είναι αμοιβαία. Λέει ο Yoshida: “Οι γονείς έδειξαν επίσης υψηλή αναλογία αύξησης των διαστημάτων καρδιακών παλμών αγκαλιάζοντας τα βρέφη τους. Διαπιστώσαμε ότι τόσο τα βρέφη όσο και οι γονείς έρχονται σε χαλάρωση με την αγκαλιά”. Για τα βρέφη ηλικίας κάτω των 4 μηνών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αγκαλιά ήταν εξίσου καλή με την πιο σφιχτή αγκαλιά, με παρόμοια αύξηση του RRI και για τα δύο, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα μικρότερα βρέφη δεν κάνουν διάκριση μεταξύ των δύο.

Πώς αντιδρούν τα βρέφη όταν τα αγκαλιάζουν ξένοι;

Όσον αφορά την ανταπόκριση των βρεφών στην προσοχή των ξένων, ωστόσο, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά, τουλάχιστον για τα μεγαλύτερα βρέφη της μελέτης. “Τα βρέφη ηλικίας άνω των 4 μηνών εμφάνισαν υψηλότερη αναλογία αύξησης των διαστημάτων καρδιακών παλμών κατά τη διάρκεια της αγκαλιάς από τους γονείς τους σε σχέση με τις άγνωστες γυναίκες”, αναφέρει η Yoshida. Η μελέτη σημειώνει προηγούμενες έρευνες που υποστηρίζουν αυτό το εύρημα. Μέχρι τη στιγμή που ένα βρέφος είναι 12 εβδομάδων, γράφουν οι συγγραφείς, τα βρέφη μπορούν να διακρίνουν μεταξύ ενός γονέα ή ενός κύριου φροντιστή και ενός αγνώστου. Επίσης, ο συγχρονισμός στα φωνητικά μοτίβα, στο βλέμμα και στον καρδιακό ρυθμό μπορεί να αρχίσει να εμφανίζεται ήδη από τους 3-5 μήνες.

Οι αγκαλιές βοηθούν τα αναστατωμένα βρέφη;

Ένα από τα εκπληκτικά συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι η αξία της αγκαλιάς RRI ισχύει μόνο για τα βρέφη που δεν κλαίνε ή δεν είναι ανήσυχα. Όταν ένα παιδί είναι αναστατωμένο, η μελέτη δείχνει ότι μια αγκαλιά είναι απίθανο να κάνει πολύ καλό. Σύμφωνα με τον συν-συγγραφέα Hiromasa Funato, “Λόγω αυτού του δυσδιάκριτου χαρακτηριστικού, πιστεύουμε ότι τα πειραματικά δεδομένα, που υποδεικνύουν τη χαλαρωτική επίδραση μιας αγκαλιάς γονέα-βρέφους, ήταν ένα κομμάτι που έλειπε για λίγο, παρόλο που υπήρχαν πολλά περιστασιακά στοιχεία”. Παρ’ όλα αυτά, η μελέτη διαπιστώνει ότι μια ζεστή αγκαλιά είναι ένα ισχυρό και αποτελεσματικό μέσο έκφρασης της στοργής μεταξύ γονέα και παιδιού:

Το μωρό σας λατρεύει να το αγκαλιάζουν και λατρεύει το πώς αγκαλιάζετε εσείς το μωρό σας. Παρόλο που τα βρέφη δεν μπορούν να μιλήσουν, αναγνωρίζουν τους γονείς τους, μέσω διαφόρων μεθόδων ανατροφής, συμπεριλαμβανομένης της αγκαλιάς, το αργότερο μετά την ηλικία των 4 μηνών. Ελπίζουμε ότι η γνώση του πώς αισθάνεται το μωρό σας όταν το αγκαλιάζουν, βοηθάει στην ανακούφιση του σωματικού και ψυχολογικού φόρτου εργασίας που συνεπάγεται η φροντίδα βρεφών πολύ μικρών για να μιλήσουν.