Η καφεΐνη είναι μια ψυχοδραστική ουσία που καταναλώνεται μέσω του καφέ ή των ενεργειακών ποτών από χιλιάδες ανθρώπους και μάλιστα σε καθημερινή βάση. Σύμφωνα με νέα έρευνα, η τακτική κατανάλωση καφεΐνης αλλάζει την γκρίζα ύλη του εγκεφάλου, αλλά προσωρινά.

Πώς επηρεάζει η καφεΐνη τη δομή του εγκεφάλου;

Η καφεΐνη αυξάνει την ενέργεια και βελτιώνει την προσοχή, αλλά ταυτόχρονα διαταράσσει τον ύπνο. Η στέρηση ύπνου με τη σειρά της, επηρεάζει την γκρίζα ουσία του εγκεφάλου, σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες. Άρα ο λόγος που επηρεάζεται η δομή του εγκεφάλου είναι η στέρηση ύπνου που προκαλείται από την κατανάλωση καφεΐνης;

Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την Δρ Carolin Reichert και τον καθηγητή Christian Cajochen του Πανεπιστημίου της Βασιλείας, προσπάθησε να απαντήσει αυτό το ερώτημα πραγματοποιώντας τη δική της μελέτη. Στην μελέτη συμμετείχαν 20 υγιείς ενήλικες, οι οποίοι συνήθιζαν να καταναλώνουν καφεΐνη σε καθημερινή βάση. Στους συμμετέχοντες δόθηκαν 20 δισκία (10 με καφεΐνη και 10 χωρίς καφεΐνη) και τους ζητήθηκε να τα χρησιμοποιήσουν για 20 ημέρες, κατά τις οποίες δεν θα κατανάλωναν κανένα καφεϊνούχο ποτό ή τρόφιμο.  Τις πρώτες 10 ημέρες, οι συμμετέχοντες λάμβαναν τα καφεϊνούχα δισκία και τις επόμενες 10 τα μη καφεϊνούχα. Στο τέλος κάθε 10ημέρου οι ερευνητές εξέταζαν τον όγκο της γκρίζας ύλης του εγκεφάλου τους μέσω σάρωσης εγκεφάλου, ενώ παράλληλα εξέταζαν και την ποιότητα του ύπνου τους καταγράφοντας την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου τους (EEG).

Μετά το τέλος της μελέτης, οι ερευνητές, προς έκπληξη τους διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες, το 10ήμερο που κατανάλωναν τα καφεϊνούχα δισκία δεν είχαν κακής ποιότητας ύπνο, παρόλα αυτά παρατήρησαν αλλαγές στην γκρίζα ύλη του εγκεφάλου τους. Υπενθυμίζουμε ότι η γκρίζα ύλη σχετίζεται με τα μέρη του κεντρικού νευρικού συστήματος που αποτελούνται από τα κυτταρικά σώματα των νευρικών κυττάρων, ενώ η λευκή ύλη περιλαμβάνει τις νευρικές οδούς, δηλαδή τις μεγάλες επεκτάσεις των νευρικών κυττάρων.

Η σύγκριση των δεδομένων αποκάλυψε ότι η ποιότητα του ύπνου των συμμετεχόντων ήταν παρόμοια ανεξάρτητα από τα δισκία που λάμβαναν, ωστόσο υπήρχε σημαντική διαφορά στην γκρίζα ουσία του εγκεφάλου τους. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι ο όγκος της γκρίζας ουσίας του εγκεφάλου των συμμετεχόντων, μετά το 10ήμερο που λάμβαναν μη καφεϊνούχα δισκία, ήταν μεγαλύτερος από ότι ήταν μετά το 10ήμερο κατά το οποίο λάμβαναν καφεϊνούχα δισκία.

Η διαφορά ήταν πιο εντυπωσιακή στον δεξιό μεσαίο κροταφικό λοβό, στον οποίο βρίσκεται και ο ιππόκαμπος, ο οποίος είναι απαραίτητος για τη διαδικασία ενοποίησης της μνήμης.

Συμπερασματικά

Η Δρ. Reichert, διευκρινίζει ότι τα αποτελέσματα της μελέτης του δεν υποδηλώνουν απαραίτητα ότι η κατανάλωση καφεΐνης έχει αρνητικό αντίκτυπο στον εγκέφαλο, ωστόσο σημειώνει ότι προφανώς η καθημερινή κατανάλωση καφεΐνης επηρεάζει το γνωστικό μέρος του εγκεφάλου. Τονίζει μάλιστα, ότι η επίδραση της καφεΐνης στην γκρίζα ύλη του εγκεφάλου φαίνεται να είναι προσωρινή, αλλά χρειάζονται περαιτέρω μελέτες που θα συγκρίνουν άτομα που καταναλώνουν καθημερινά καφέ και άτομα που καταναλώνουν ελάχιστο ή καθόλου καφέ, ώστε να παραχθούν πιο αξιόπιστα αποτελέσματα.