Πώς ο εγκέφαλος παρακολουθεί και προσαρμόζει τον τρόπο που λειτουργούμε σε μια ποικιλία καταστάσεων;

Η ικανότητά μας να μαθαίνουμε νέα πράγματα και να προσαρμόζουμε την προσέγγισή μας με βάση την αποτυχία και την επιτυχία, αποδίδεται σε μια ομάδα νευρώνων που είναι υπεύθυνοι για πολλαπλές εργασίες, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας νέας σειράς νέων εργαστηριακών μελετών.

Τα ευρήματα της μελέτης που δημοσιευθήκαν στο περιοδικό Science, δίνουν μια νέα οπτική στο πώς ο εγκέφαλος καταφέρνει να παρακολουθεί και να προσαρμόζει τον τρόπο που λειτουργούμε σε μια ποικιλία καταστάσεων, είτε δοκιμάζουμε νέα πράγματα, είτε εργαζόμαστε για τη βελτίωση των δεξιοτήτων μας. (Γνωστική λειτουργία: Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν επιβραδύνεται μέχρι την ηλικία των 60 ετών)

Σύμφωνα με τον ανώτερο συγγραφέα της μελέτης, Ueli Rutishauser, PhD, καθηγητή και διευθυντή του Κέντρου Νευρωνικής Επιστήμης και Ιατρικής στο Cedars-Sinai Medical Center στο Λος Άντζελες, μέρος της μαγείας του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι η ευελιξία του. Οι ερευνητές προσπάθησαν μέσω της μελέτης τους, να αποκρυπτογραφήσουν το πώς ο εγκέφαλος καταφέρνει να γενικεύει και να εξειδικεύει ταυτόχρονα, δύο δραστηριότητες που είναι σημαντικές για την επίτευξη των στόχων. (Εγκέφαλος: Πώς μπορείτε να τον ενισχύσετε;)

Για να εξεταστεί αυτή η σκοπιά, οι επιστήμονες μελέτησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα 34^ων ενηλίκων με επιληψία, στους οποίους είχαν εμφυτευθεί ηλεκτρόδια στον εγκέφαλο τους, με σκοπό τον εντοπισμό της προέλευσης των επιληπτικών κρίσεων. Αυτά τα ηλεκτρόδια τοποθετήθηκαν σε μια περιοχή του εγκεφάλου γνωστή ως έσω μετωπιαίος φλοιός πίσω από το μέτωπο, ο οποίος παίζει βασικό ρόλο στην παρακολούθηση της απόδοσης και στη διαχείριση των νοητικών δεξιοτήτων.

Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε δύο γνωστικές εργασίες. Στην πρώτη εργασία, γνωστή ως τεστ Stroop, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να διαβάσουν μια γραπτή λέξη ενός χρώματος, για παράδειγμα το κίτρινο, που ήταν τυπωμένη με διαφορετικό χρώμα μελάνι, όπως το μωβ και να πουν το χρώμα του μελανιού δυνατά. Στη δεύτερη εργασία, γνωστή ως τεστ παρεμβολής πολλαπλών πηγών, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να δουν μια σειρά από τρεις αριθμούς – όπως 3, 2 και 2 – και στη συνέχεια να πατήσουν ένα κουμπί για να επιλέξουν τον αριθμό που εμφανιζόταν μόνο μία φορά. (Εγκέφαλος: Πώς καταφέρνει να δημιουργεί φανταστικά σενάρια;)

Στην πρώτη εργασία, οι συμμετέχοντες καλούνταν να επιλύσουν τη σύγκρουση που συνέβαινε στον εγκέφαλό τους, για τη λέξη που διάβαζαν και τη λέξη που έπρεπε να πουν, ενώ στη δεύτερη εργασία καλούνταν να ξεπεράσουν την παρόρμηση να πατήσουν το κουμπί με τον αριθμό που έβλεπαν να επαναλαμβάνεται, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση. Μετά την ολοκλήρωση αυτών των πολύπλοκων εργασιών, τα ηλεκτρόδια που ήταν τοποθετημένα στον εγκέφαλο των συμμετεχόντων έδειξαν την λειτουργία δύο τύπων νευρώνων και συγκεκριμένα την ενεργοποίηση των κυττάρων που πυρωδοτούνται ως απόκριση στο λάθος και των κυττάρων που ενεργοποιούνται μετά την ολοκλήρωση δύσκολων εργασιών.

Κατά την παρατήρηση της δραστηριότητας των νευρώνων, το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς ενεργοποιούνταν μόνο μετά την ολοκλήρωση των εργασιών ή τη λήψη μιας απόφασης, δείχνει ότι η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, παίζει σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση των αποφάσεων εκ των υστέρων, αντί στη λήψη τους. (Λήψη λανθασμένων αποφάσεων: Πώς επηρεάζεται ο άνθρωπος από πρόσθετες πληροφορίες;)

Την ίδια ώρα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι νευρώνες που ήταν υπεύθυνοι για δύο τύπους παρακολούθησης της απόδοσης – γενική ανάδραση που υποδεικνύει ότι κάτι πήγε στραβά και συγκεκριμένη ανάδραση που λέει ακριβώς τι συνέβη – έκαναν και τις δύο δουλειές ταυτόχρονα στον έσω μετωπιαίο φλοιό. Οι ειδικοί, μέχρι σήμερα, πίστευαν ότι υπήρχαν ξεχωριστοί νευρώνες του εγκεφάλου για την παρακολούθηση της απόδοσης και ξεχωριστοί για άλλα ζητήματα. Η παρούσα μελέτη όμως, έρχεται να δείξει ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι νευρώνες, σε αυτή την περιοχή του εγκεφάλου, ανταποκρίνονται στην ανατροφοδότηση και μαθαίνουν από την αποτυχία και την επιτυχία, μπορεί μια μέρα να βοηθήσει στη θεραπεία παθήσεων ψυχικής υγείας που περιλαμβάνουν μη φυσιολογική παρακολούθηση της απόδοσης, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και η σχιζοφρένεια.