Μια γενετική εξέταση μπορεί να εντοπίσει τις ηλικιωμένες γυναίκες με καρκίνο του μαστού που δεν χρειάζονται χημειοθεραπεία μετά την επέμβασή τους, ακόμη και αν ο καρκίνος τους έχει προλάβει να εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες, σύμφωνα με μια μεγάλη διεθνή κλινική δοκιμή.

Η μετεγχειρητική χημειοθεραπεία είναι απαραίτητη για όλες τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού;

Ο Francisco Estreva, επικεφαλής ιατρικής ογκολογίας του μαστού στο Lenox Hill Hospital στη Νέα Υόρκη, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, εξήγησε ότι για δεκαετίες οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού που είχε εξαπλωθεί στους μασχαλιαίους λεμφαδένες τους, υποβάλλονταν σε χημειοθεραπεία μετά από τη χειρουργική επέμβαση, για να μειωθεί ο κίνδυνος υποτροπής. Ωστόσο, τα ευρήματα της παρούσας μελέτης υποδηλώνουν ότι η μετεγχειρητική χημειοθεραπεία δεν είναι απαραίτητη για όλες τις γυναίκες.

Η μελέτη, με επικεφαλής τον Δρ Kevin Kalinsky, ογκολόγο του μαστού στο Winship Cancer Institute στο Πανεπιστήμιο Emory στην Ατλάντα, διεξήχθη σε 632 τοποθεσίες σε εννέα χώρες και συμπεριέλαβε περισσότερες από 5.000 γυναίκες με καρκίνο του μαστού HR+ ή HER2, ο οποίος είχε εξαπλωθεί έως και σε τρεις λεμφαδένες.

Καρκίνος του μαστού HR+ σημαίνει ότι ο όγκος του μαστού περιέχει ορμονικούς υποδοχείς (HR) που τον καθιστούν ευαίσθητο σε ορμόνες όπως τα οιστρογόνα. Η πλειοψηφία των καρκίνων του μαστού είναι HR+. Το HER2 είναι συντομογραφία του «υποδοχέα 2 του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα», που παίζει σημαντικό ρόλο στο πόσο γρήγορα πολλαπλασιάζονται τα καρκινικά κύτταρα του μαστού. Σημειώνεται ότι οι όγκοι που είναι αρνητικοί στο HER2 θεωρούνται λιγότερο επιθετικοί από τους όγκους HER2+.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, περίπου στο ένα τρίτο των γυναικών με καρκίνο του μαστού HR+ ή HER2-, ο καρκίνος τους είναι ήδη εξαπλωμένος στους μασχαλιαίους λεμφαδένες την στιγμή της διάγνωσής τους. Αυτές οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής μετά τη θεραπεία.

Για να διευκρινιστεί το κατά πόσο χρειάζονται όλες οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού μετεγχειρητική χημειοθεραπεία και για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος υποτροπής, οι ερευνητές εξέτασαν τους όγκους  HR+/HER2- των γυναικών που συμμετείχαν στη μελέτη, για την έκφραση 21 γονιδίων στον ιστό τους. Σημειώνεται ότι το τεστ που χρησιμοποιήθηκε ονομάζεται «δοκιμή πολλαπλών γονιδίων Oncotype DX». (Μάθε τους πιο κοινούς μύθους γύρω από τον καρκίνο του μαστού)

Μετά τη διενέργεια του τεστ, διαπιστώθηκε ότι όλες οι γυναίκες είχαν βαθμολογία γονιδιακής υποτροπής (RS) 25 ή χαμηλότερη σε μια κλίμακα 0-100, υποδηλώνοντας χαμηλό ή ενδιάμεσο κίνδυνο υποτροπής. Μετά την χειρουργική επέμβαση, οι μισές γυναίκες υποβλήθηκαν σε χημειοθεραπεία και ακολούθησε ενδοκρινική (ορμονική) θεραπεία, ενώ οι άλλες μισές έλαβαν μόνο ενδοκρινική θεραπεία .

Πέντε χρόνια μετά τη θεραπεία, δεν υπήρξαν κλινικά σχετικές ή στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων, είτε ως προς τα ποσοστά υποτροπής του καρκίνου, είτε σε οποιονδήποτε νέο διηθητικό πρωτοπαθή καρκίνο. Παρόλα αυτά, όταν οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στις νεότερες προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, οι οποίες αντιπροσώπευαν περίπου το 1/3 των ασθενών της μελέτης, παρατήρησαν ότι όσες έλαβαν χημειοθεραπεία μαζί με ενδοκρινική θεραπεία είχαν 40% περισσότερες πιθανότητες για νέο πρωτοπαθή καρκίνο, συγκριτικά με όσες έλαβαν μόνο ενδοκρινική θεραπεία. Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η χημειοθεραπεία δεν παρείχε κανένα επιπλέον όφελος.

Συγκεκριμένα, στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, τα ποσοστά υποτροπής του καρκίνου για πέντε χρόνια ήταν 89% για όσες έλαβαν μόνο ενδοκρινική θεραπεία, έναντι 93,9% για όσες έλαβαν χημειοθεραπεία και ενδοκρινική θεραπεία. Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, τα ποσοστά υποτροπής για πέντε χρόνια ήταν 91,9% έναντι 91,3%, μια διαφορά που δεν ήταν στατιστικά σημαντική.

Τα πιο πάνω ευρήματα, σύμφωνα με τον Δρ. Kalinsky, δείχνουν ότι οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με κάποια εξάπλωση του καρκίνου τους στους λεμφαδένες και χαμηλή βαθμολογία γονιδιακής υποτροπής, μπορούν να παρακάμψουν τη μετεγχειρητική χημειοθεραπεία. Όπως εξήγησε, αυτό θα προστατεύσει δεκάδες χιλιάδες γυναίκες από τις επιβλαβείς παρενέργειες της χημειοθεραπείας.