Η έρευνα για τον καρκίνο λαμβάνει υψηλή χρηματοδότηση κάθε χρόνο, οι επιστήμονες σημειώνουν σημαντικές προόδους στην κατανόηση του κύκλου ζωής των καρκινικών κυττάρων, και νέες θεραπείες και φάρμακα δοκιμάζονται συνεχώς. Ωστόσο, ακόμα, δεν υπάρχει μια πανάκεια για τον καρκίνο, διότι ο όρος «καρκίνος» αφορά μια τεράστια ποικιλία ασθενειών, και συχνά οι ειδικοί αναφέρουν πως «υπάρχουν τόσοι τύποι καρκίνου, όσοι και ασθενείς με καρκίνο». Αυτό οφείλεται στις πάρα πολλές διαφορετικές μεταλλάξεις γονιδίων που οδηγούν στην εκδήλωση καρκίνου, οι οποίες ανά ασθενή, διαφέρουν. Για αυτόν τον λόγο, θεραπείες για τον καρκίνο του προστάτη, λόγου χάρη, μπορεί να δουλέψουν πολύ καλά σε έναν ασθενή και σε έναν άλλον να μην επιφέρουν κανένα αποτέλεσμα.

Ποιες είναι οι καινοτόμες προσεγγίσεις στην θεραπεία διαφόρων τύπων καρκίνου;

Μια καινοτόμος προσέγγιση της ιατρικής κοινότητας για την θεραπεία του καρκίνου είναι να λαμβάνονται συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού του συστήματος του ασθενούς, να ‘εκπαιδεύονται’ να εξοντώνουν τα καρκινικά κύτταρα, και τα τροποποιημένα αυτά πια κύτταρα να επαναεισάγονται στον ασθενή (Car-T Immunotherapy, Ανοσοθεραπεία καρκίνου με Car-T κύτταρα). Ωστόσο, ακόμα και αυτές οι θεραπείες δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε όλους τους ασθενείς και σε όλους τους τύπους καρκίνου.

Η επόμενη προσέγγιση είναι η παρατήρηση μοτίβων στην συμπεριφορά των καρκινικών κυττάρων, στα βήματα που ακολουθούν οι καρκινικοί όγκοι πριν την μετάσταση, και την ανταπόκριση των κυττάρων του ανοσοποιητικού σε αυτές τις κινήσεις. Μόλις το 2020, ανακαλύφθηκε, σχεδόν κατά τύχη, μια ομάδα Φονικών Τ-Κυττάρων από δείγματα αίματος εθελοντών, η οποία αναγνώριζε και εξόντωνε καρκινικά κύτταρα από πολλαπλούς τύπους καρκίνου: μαστού, ουροδόχου κύστης, παγκρέατος, πνευμόνων και άλλων. Τα κύτταρα αυτά είναι ειδικευμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος τα οποία ελέγχουν όλα τα κύτταρα του οργανισμού μας, για να εντοπίσουν εκείνα που είτε έχουν μολυνθεί από κάποιον ιό ή βακτήριο, είτε είναι καρκινικά, και τα εξοντώνουν. Επιπλέον, η συγκεκριμένη ομάδα Φονικών Τ-κυττάρων άφησε άθικτα τα υγιή κύτταρα του δείγματος. Ακόμα δεν έχουν δοκιμαστεί σε κλινικές δοκιμές, αλλά βλέπουμε πως η απάντηση στην θεραπεία, αν όχι όλων αλλά πολλών, καρκίνων, μπορεί να μην είναι εξατομικευμένη.

Πώς τα GEMys (τροποποιημένα κοκκιοκύτταρα) ειδοποιούν το ανοσοποιητικό για μετάσταση του όγκου;

Παρόμοια προσέγγιση ακολουθήθηκε και σε μια έρευνα από το National Cancer Institute Center  (NCI), η οποία δημοσιεύθηκε το 2021. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν τι ακριβώς συμβαίνει στις πιθανές δευτεροπαθείς εστίες, τα σημεία δηλαδή στα οποία έχει σταλθεί ‘’μήνυμα’’ από τα καρκινικά κύτταρα, και προβλέπεται να γίνει μετάσταση του καρκίνου. Το πείραμα πραγματοποιήθηκε σε μια ομάδα ποντικιών με ραβδομυοσάρκωμα, μια σπάνια μορφή καρκινικού όγκου των μυών που συνδέονται στα οστά, όπου συχνά παρατηρούνται μεταστάσεις και στους πνεύμονες. Στις πιθανές δευτεροπαθείς εστίες, παρατηρήθηκε συγκέντρωση των μυελοειδών ή κοκκιοκυττάρων, τα οποία είναι η πρωτογενής άμυνα του οργανισμού στην φλεγμονή ή στον καρκίνο. Φυσιολογικά, τα μυελοειδή κύτταρα, όταν ανιχνεύουν κίνδυνο, εκκρίνουν ιντερλευκίνη 12 (IL-12), ένα σήμα που ειδοποιεί τα υπόλοιπα κύτταρα του ανοσοποιητικού. Ωστόσο, στις πιθανές δευτεροπαθείς εστίες, τα μυελοειδή κύτταρα δεν παρήγαγαν IL-12, με αποτέλεσμα τα σημεία αυτά να είναι ‘’εύφορα’’ για τα επερχόμενα καρκινικά κύτταρα.

Η ερευνητική ομάδα τροποποίησε τα μυελοειδή κύτταρα (και τα ονόμασαν GEMys), εισάγοντας τους ένα επιπλέον γονίδιο για την παραγωγή και έκκριση IL-12, έτσι ώστε να ενεργοποιήσουν τα υπόλοιπα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, στις πιθανές δευτεροπαθείς εστίες. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα ποντίκια με τα GEMys κύτταρα, είχαν λιγότερους μεταστατικούς όγκους στους πνεύμονες, λιγότερους όγκους στους μύες και έζησαν πολύ περισσότερο από τα ποντίκια που δεν έλαβαν την θεραπεία. Σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, 2 μέρες πριν την εισαγωγή των GEMys στον οργανισμό των ποντικιών, επιτεύχθη πλήρης ίαση των ποντικιών από το ραβδομυοσάρκωμα. Όταν σε αυτά τα ποντίκια οι ερευνητές επαναεισήγαγαν καρκινικά κύτταρα, δεν σχηματίστηκαν όγκοι, οδηγώντας τους στην υπόθεση ότι ο συνδυασμός χημειοθεραπείας και GEMys κυττάρων βοηθάει τον οργανισμό να ‘’θυμάται’’ τον καρκίνο και να τον αντιμετωπίζει άμεσα.

Σύντομα θα ακολουθήσουν κλινικές δοκιμές και σε ενήλικες με διαφόρων τύπους καρκίνους, και οι επιστήμονες παραμένουν συγκρατημένα αισιόδοξοι για τα αποτελέσματα.