Η υπερβολική ή η λανθασμένη χρήση αντιβιοτικών οδηγεί στην εμφάνιση ανθεκτικών στα φάρμακα λοιμώξεων, οι οποίες καθίσταται πλέον δύσκολο ή και αδύνατο να θεραπευτούν. Σύμφωνα μάλιστα, με έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Washington University στο St. Louis, 1 στα 3 παιδιά λαμβάνει καθημερινά αντιβιοτικά για διάφορες ασθένειες, ωστόσο για το ¼ από αυτά, οι εν λόγω θεραπείες είναι περιττές ή ακατάλληλες.

Η έρευνα που περιελάμβανε περίπου 12.000 παιδιά από 32 παιδιατρικά νοσοκομεία των Η.Π.Α., η οποία δημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό Clinical Infectious Diseases, της Εταιρείας Μολυσματικών Ασθενειών της Αμερικής, διαπίστωσε ότι σχεδόν οι μισές ακατάλληλες θεραπείες με συνταγογραφούμενα αντιβιοτικά, δεν έχουν εντοπιστεί από τα υπάρχοντα προγράμματα χορήγησης αντιβιοτικών, τα οποία έχουν σχεδιαστεί με στόχο να αποτρέψουν τους ασθενείς από το να αναπτύξουν αντίσταση στα αντιβιοτικά. Τα εν λόγω προγράμματα, περιλαμβάνουν την αναθεώρηση ορισμένων συνταγών, ώστε να διαπιστωθεί εάν συνταγογραφείται η σωστή δόση κάθε αντιβιοτικού, για το σωστό χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα, με τον Δρ. Jason Newland, καθηγητή Παιδιατρικής στο Washington University, η αντίσταση στα αντιβιοτικά αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για όλους, αλλά για τα παιδιά υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία, ενώ για τους ενήλικες, τα δεδομένα δείχνουν ότι το 30% – 50% των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους, είναι ακατάλληλα. Οι ειδικοί, μάλιστα, κρούουν τον κώδωνα του κίνδυνου στους εργαζόμενους στα παιδιατρικά νοσοκομεία, τονίζοντας τους ότι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν συνταγογραφούν αντιβιοτικά σε παιδιά, καθώς η αλόγιστη ή η λανθασμένη χρήση τους, αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αντίστασης στα αντιβιοτικά, πράγμα που δυσκολεύει την αντιμετώπιση πολλών ασθενειών.

Βασικός, στόχος των επιστημόνων που διενήργησαν την παρούσα μελέτη ήταν να διαπιστώσουν εάν τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στα παιδιατρικά νοσοκομεία είναι ακατάλληλα, πράγμα που σημαίνει, είτε ότι οι γιατροί δεν θα έπρεπε να τα συνταγογραφήσουν καθόλου, είτε ότι θα έπρεπε να έχουν συνταγογραφήσει διαφορετική δόση ή την ίδια δόση για μικρότερη χρονική περίοδο.

Σε ποιες περιπτώσεις θεωρήθηκε λανθασμένη ή ακατάλληλη η συνταγογράφηση αντιβιοτικών στα παιδιά;

Όπως είπαμε και προηγουμένως, η συγκεκριμένη πολυκεντρική μελέτη, συμπεριέλαβε 32 παιδιατρικά νοσοκομεία των ΗΠΑ, από τα οποία οι ερευνητές μελέτησαν τους ιατρικούς φακέλους 11.784 παιδιών, από την γέννηση τους έως τα 17 τους χρόνια, στα οποία είχαν συνταγογραφηθεί ένα ή περισσότερα αντιβιοτικά για τη θεραπεία ή την πρόληψη διαφόρων λοιμώξεων. Οι ερευνητές, λοιπόν, διαπίστωσαν ότι 2.946 (25%) παιδιά, έλαβαν τουλάχιστον ένα ακατάλληλο για την περίσταση αντιβιοτικό. Επιπρόσθετα, οι γιατροί συνταγογράφησαν αντιβιοτικά, συνολικά 17.110 φορές, από τις οποίες οι 3.593 θεωρήθηκαν ακατάλληλες.

Οι πιο συχνές περιπτώσεις ακατάλληλης χρήσης αντιβιοτικών ήταν οι ακόλουθες:

• 27% οφειλόταν σε «αναντιστοιχία φαρμάκων-σφάλματος», που σημαίνει ότι δόθηκε λάθος αντιβιοτικό για μια συγκεκριμένη μόλυνση
• 17% αφορούσε παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών μετά από χειρουργική επέμβαση για την πρόληψη λοιμώξεων στην εκάστοτε χειρουργημένη περιοχή
• 11% αφορούσε την χρήση αντιβιοτικών όταν δεν ήταν απαραίτητα
• 11% σχετιζόταν με την χρήση αντιβιοτικών, αντί για την χρήση ενός συγκεκριμένου φαρμάκου που στοχεύει ένα συγκεκριμένο τύπο βακτηριδίων

Όπως εξηγεί ο Δρ. Newland, αυτή η μελέτη είναι πολύ σημαντική διότι βοηθά στον εντοπισμό των «τυφλών σημείων» που υπάρχουν στα προγράμματα αντιμικροβιακής διαχείρισης. Για τον λόγο αυτό πρέπει να υπάρξει οπωσδήποτε περαιτέρω έλεγχος και αναθεώρηση των προγραμμάτων, από τον οποίο θα επωφεληθούν διάφορες ιατρικές παθήσεις, όπως η βακτηριακή λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος και η πνευμονία, για τις οποίες η συνταγογράφηση αντιβιοτικών είναι εκτεταμένη και το ποσοστό ακατάλληλων συνταγών ανέρχεται στο 18%, σύμφωνα με την μελέτη.

Επιπρόσθετα, νοουμένου ότι πολλές ακατάλληλες συνταγές αφορούσαν αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη λοιμώξεων σε κάποια χειρουργημένη περιοχή (17%), κυρίως επειδή το φάρμακο συνταγογραφήθηκε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από όσο ήταν απαραίτητο, σε συνδυασμό με τις πρόσφατα αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, που αναφέρουν ότι για ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις η συνταγογράφηση αντιβιοτικών πρέπει να περιορίζεται σε μια μόνο προεγχειρική δόση, τότε, ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων αυτής της μελέτης, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι έπαιρνε με ακατάλληλο τρόπο αντιβιοτικά.

Συμπερασματικά

Ουσιαστικά, η συγκεκριμένη μελέτη, δείχνει ξεκάθαρα ότι η ανάγκη δημιουργίας νέων προγραμμάτων αντιμικροβιακής διαχείρισης και η αναθεώρηση των τρέχουσων πρακτικών, είναι επιτακτική, ώστε να βελτιωθεί άμεσα ο τρόπος χρήσης των αντιβιοτικών στα παιδιά και κατά συνέπεια να αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα της αντίστασης που αναπτύσσουν στα αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα να καθίσταται πολλές φορές αδύνατη η αντιμετώπιση πολλών καταστάσεων υγείας.