Ασθένειες αναπνευστικού συστήματος

Πνευμονία

Τα πάντα σχετικά με την πνευμονία και πώς να την αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά

Τι είναι η πνευμονία;

Η πνευμονία είναι μια μόλυνση σε έναν ή και στους δύο πνεύμονες. Μπορεί να προκληθεί από βακτήρια, ιούς ή μύκητες. Η βακτηριακή πνευμονία είναι ο συνηθέστερος τύπος στους ενήλικες.

Η πνευμονία προκαλεί φλεγμονή στους αεροθύλακες των  πνευμόνων, οι οποίοι ονομάζονται κυψελίδες. Οι κυψελίδες γεμίζουν με υγρό ή πύον, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή.

Η πνευμονία είναι μεταδοτική;

Τα περισσότερα είδη πνευμονίας είναι μεταδοτικά.

Τόσο η ιογενής όσο και η βακτηριακή πνευμονία μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα άτομα μέσω εισπνοής αερομεταφερόμενων σταγονιδίων από φτάρνισμα ή βήχα. Ωστόσο, ενώ μπορείτε να μολυνθείτε από μυκητιασική πνευμονία από το περιβάλλον, αυτή δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο.

Ποιος κινδυνεύει από πνευμονία;

Ο καθένας μπορεί να πάθει πνευμονία, αλλά ορισμένα άτομα, όπως αυτά που αναφέρονται παρακάτω, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο:

  • τα βρέφη από τη γέννηση τους μέχρι την ηλικία των 2 ετών και άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω
  • οι άνθρωποι που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο, αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάποσης ή είναι κατάκοιτοι
  • άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα εξαιτίας ασθένειας ή χρήσης φαρμάκων, όπως στεροειδή ή ορισμένα αντικαρκινικά φάρμακα
  • οι άνθρωποι που καπνίζουν, κάνουν χρήση παράνομων ουσιών ή καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ
  • άτομα με χρόνιες παθήσεις, όπως το άσθμα, τη κυστική ίνωση, ο διαβήτης και η καρδιακή ανεπάρκεια
Συμπτώματα Τύποι-Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Επιπλοκές Έκβαση Πρόληψη

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της πνευμονίας μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως απειλητικά για τη ζωή. Στα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της πνευμονίας συμπεριλαμβάνονται:

  • βήχας που μπορεί να προκαλέσει φλέγμα (βλέννα)
  • πυρετός, εφίδρωση και ρίγη
  • δυσκολία στην αναπνοή
  • πόνος στο στήθος

Άλλα συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με την αιτία και τη σοβαρότητα της λοίμωξης, καθώς και την ηλικία και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του ατόμου.

Συμπτώματα με βάση το αίτιο

  • Η ιογενής πνευμονία μπορεί να ξεκινήσει με συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, όπως συρίττουσα αναπνοή. Ένας υψηλός πυρετός μπορεί να εμφανιστεί μετά από 12-36 ώρες.
  • Η βακτηριακή πνευμονία μπορεί να προκαλέσει υψηλό πυρετό μέχρι 40,5° C μαζί με έντονη εφίδρωση, μελάνωμα στα χείλη και στα νύχια, καθώς και σύγχυση.

Συμπτώματα με βάση την ηλικία

  • Τα παιδιά κάτω των 5 ετών μπορεί να εμφανίσουν ταχεία αναπνοή.
  • Τα βρέφη μπορεί να κάνουν εμετούς, να μην έχουν ενέργεια ή να παρουσιάσουν πρόβλημα με την κατανάλωση τροφών.
  • Οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν χαμηλότερη από την κανονική θερμοκρασία σώματος.

Τύποι-Αίτια

Οι κύριοι τύποι πνευμονίας ταξινομούνται με βάση την αιτία της μόλυνσης, από το μέρος από το οποίο αυτή μεταδόθηκε και πώς αποκτήθηκε από το άτομο.

Τύποι με βάση τον παθογόνο μικροοργανισμό

Η πνευμονία μπορεί να ταξινομηθεί ανάλογα με τον μικροοργανισμό που προκάλεσε τη μόλυνση.

Βακτηριακή πνευμονία: Η πιο κοινή αιτία βακτηριακής πνευμονίας είναι το βακτήριο Streptococcus pneumoniae. Τα Chlamydophila pneumonia και Legionella pneumophila μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν βακτηριακή πνευμονία.

Ιογενής πνευμονία: Οι αναπνευστικοί ιοί είναι συχνά η αιτία της πνευμονίας, ειδικά σε μικρά παιδιά και ηλικιωμένους. Η ιική πνευμονία συνήθως δεν είναι σοβαρή και διαρκεί λιγότερο από τη βακτηριακή πνευμονία.

Μυκοπλασματική πνευμονία: Το μυκόπλασμα δεν είναι ιός ή βακτήριο, αλλά φέρει κοινά χαρακτηριστικά και των δύο. Γενικά, προκαλεί ήπια πνευμονία, συνηθέστερα σε μεγαλύτερα παιδιά και νεαρούς ενήλικες.

Μυκητιασική πνευμονία: Μύκητες από χώμα ή περιττώματα πουλιών μπορεί να προκαλέσουν πνευμονία σε άτομα που εισπνέουν μεγάλες ποσότητες των αυτών των μικροοργανισμών. Μπορούν ακόμη να προκαλέσουν πνευμονία σε άτομα με χρόνιες παθήσεις ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα .

Ένα είδος μυκητιασικής πνευμονίας ονομάζεται πνευμονία από πνευμοκύστη (Pneumocystis jirovecii - PCP). Επηρεάζει γενικά τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως αυτά που πάσχουν από AIDS. Στην πραγματικότητα, ο συγκεκριμένος τύπος πνευμονίας μπορεί να είναι ένα από τα πρώτα σημάδια μόλυνσης από AIDS.

Τύποι με βάση την τοποθεσία

Η πνευμονία κατηγοριοποιείται επίσης ανάλογα με τον τόπο απόκτησής της.

Νοσοκομειακή πνευμονία (HAP): Αυτός ο τύπος βακτηριακής πνευμονίας αποκτάται κατά τη διάρκεια μιας νοσηλείας σε νοσοκομείο. Μπορεί να είναι πιο σοβαρή από άλλους τύπους, επειδή τα βακτήρια που εμπλέκονται είναι συνήθως πιο ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Πνευμονία κοινότητας (CAP): Αυτή αναφέρεται στην πνευμονία που αποκτάται εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος.

Τύποι με βάση τον τρόπο απόκτησής της

Η πνευμονία μπορεί να ταξινομηθεί ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο αποκτάται.

Πνευμονία από εισρόφηση: Αυτός ο τύπος πνευμονίας εμφανίζεται όταν βακτήρια εισέρχονται στους πνεύμονές σας από τρόφιμα, ποτά ή σάλιο. Είναι πιθανότερο να εμφανιστεί αν έχετε πρόβλημα κατάποσης ή εάν είστε σε καταστολή από τη χρήση φαρμάκων, αλκοόλ ή ορισμένων τύπων παράνομων ουσιών.

Πνευμονία αναπνευστήρα (VAP): Όταν οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν αναπνευστήρα (μηχανικό αερισμό) νοσούν από πνευμονία, αυτή ονομάζεται πνευμονία αναπνευστήρα.

Διάγνωση

Ο γιατρός θα ξεκινήσει ερωτώντας σας για το πότε εμφανίστηκαν τα συμπτώματα και για το ιατρικό σας ιστορικό. Θα πραγματοποιήσει επίσης μια κλινική εξέταση, η οποία θα περιλαμβάνει την ακρόαση των πνευμόνων σας με ένα στηθοσκόπιο για τυχόν μη φυσιολογικούς ήχους, όπως τρίζοντες ρόγχους.

Ο γιατρός σας πιθανόν να ζητήσει ακτινογραφία θώρακα. Συνήθως, η πνευμονία μπορεί να διαγνωστεί με την κλινική εξέταση και την ακτινογραφία θώρακος. Ωστόσο, ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας και τον κίνδυνο επιπλοκών, ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει μία ή περισσότερες από τις κάτωθι εξετάσεις:

Εξετάσεις αίματος. Μπορούν να επιβεβαιώσουν μια μόλυνση, αλλά όχι την αιτία της.

Εξέταση πτυέλων. Αυτή η εξέταση παρέχει ένα δείγμα από τους πνεύμονές σας από το οποίο μπορεί να προσδιοριστεί η αιτία της λοίμωξης.

Παλμική οξυμετρία. Ένας αισθητήρας οξυγόνου τοποθετημένος σε ένα από τα δάχτυλά σας μπορεί να δείξει εάν οι πνεύμονες σας παρέχουν αρκετό οξυγόνο στην κυκλοφορία του αίματος.

Εξέταση ούρων. Μπορεί να ταυτοποιήσει τα βακτήρια Streptococcus pneumoniae και Legionella pneumonophila.

Αξονική τομογραφία. Αυτή η εξέταση παρέχει μια σαφέστερη και πιο λεπτομερή εικόνα των πνευμόνων σας.

Δειγματοληψία υγρού. Εάν ο γιατρός σας υποψιάζεται ότι υπάρχει υγρό στην υπεζωκοτική κοιλότητα, μπορεί να λάβει δείγμα αυτού εισάγοντας μια βελόνα ανάμεσα στα πλευρά σας. Αυτή η εξέταση μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση της αιτίας της λοίμωξης.

Βρογχοσκόπηση. Αυτή η εξέταση ελέγχει τους αεραγωγούς στους πνεύμονές σας. Αυτό πραγματοποιείτραι με τη χρήση μιας κάμερας στο άκρο ενός εύκαμπτου σωλήνα που οδηγείται ήπια από το λαιμό προς τους πνεύμονες. Ο γιατρός μπορεί να πραγματοποιήσει αυτή την εξέταση εάν τα αρχικά σας συμπτώματα είναι σοβαρά ή εάν είστε νοσηλευόμενοι και το σώμα σας δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά.

Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο πνευμονίας που έχετε, τη σοβαρότητα της πάθησης και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας σας.

Συνταγογραφούμενη θεραπεία

Αντιβιοτικά, αντιικά και αντιμυκητιασικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της πνευμονίας, ανάλογα με την αιτία της. Οι περισσότερες περιπτώσεις βακτηριακής πνευμονίας μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι με από του στόματος χορηγούμενα αντιβιοτικά, και οι περισσότεροι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε αυτά σε μία έως τρεις ημέρες.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να σας προτείνει μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου και του πυρετού. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη (Advil, Motrin) και ακεταμινοφαίνη (Tylenol).

Επιπροσθέτως, μπορεί να σας συστήσει κάποιο φάρμακο κατά του βήχα, ώστε να μπορείτε να ξεκουραστείτε. Ωστόσο, ο βήχας βοηθά στην απομάκρυνση του υγρού από τους πνεύμονές σας, οπότε δεν θέλετε να τον εξαλείψετε εξ ολοκλήρου.

Θεραπεία στο σπίτι

Μπορείτε να αναρρώσετε και να αποφύγετε την υποτροπή της νόσου:

  • λαμβάνοντας τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού
  • με ξεκούραση
  • με την κατανάλωση άφθονων υγρών
  • με την σταδιακή επιστροφή στο πλήρες εύρος των καθημερινών σας δραστηριοτήτων (σχολείο, εργασία, κ.ο.κ.)

Νοσηλεία σε νοσοκομείο

Εάν τα συμπτώματά σας είναι πολύ σοβαρά ή έχετε άλλα προβλήματα υγείας, ίσως χρειαστεί να νοσηλευτείτε. Στο νοσοκομείο, οι γιατροί θα παρακολουθούν τον καρδιακό ρυθμό, τη θερμοκρασία και την αναπνοή σας. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

  • Ενδοφλέβια αντιβιοτικά
  • Αναπνευστική θεραπεία. Αυτή η θεραπεία χρησιμοποιεί μια ποικιλία τεχνικών, συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης συγκεκριμένων φαρμάκων απευθείας στους πνεύμονες. Ο ιατρός σας μπορεί επίσης να σας διδάξει ή να σας βοηθήσει να κάνετε ασκήσεις αναπνοής για να μεγιστοποιήσετε την οξυγόνωση.
  • Θεραπεία οξυγόνου. Αυτή η θεραπεία βοηθά στη διατήρηση ενός σταθερού επιπέδου οξυγόνου στο αίμα σας. Μπορεί να λαμβάνετε οξυγόνο μέσω ρινικού σωλήνα ή μάσκας προσώπου. Αν η περίπτωσή σας είναι πολύ σοβαρή, μπορεί να χρειαστείτε μηχανικό αερισμό.

Επιπλοκές

Η πνευμονία μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, ειδικά σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή χρόνιες παθήσεις, όπως ο διαβήτης. Οι επιπλοκές μπορεί να είναι:

  • Βακτηριαιμία. Τα βακτήρια της πνευμονικής λοίμωξης μπορεί να εξαπλωθούν στην κυκλοφορία του αίματός σας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα χαμηλή αρτηριακή πίεση, σηπτικό σοκ, και σε ορισμένες περιπτώσεις, ανεπάρκεια οργάνων.
  • Απόστημα των πνευμόνων. Αυτές είναι κοιλότητες στους πνεύμονες που περιέχουν πύον.
  • Εξασθενημένη αναπνοή. Μπορεί να έχετε πρόβλημα στο να προσλαμβάνετε αρκετό οξυγόνο κατά την εισπνοή και για αυτό να χρειαστείτε μηχανικό αερισμό.
  • Σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας. Πρόκειται για σοβαρή μορφή αναπνευστικής ανεπάρκειας. Είναι μια ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
  • Υπεζωκοτική συλλογή. Εάν η πνευμονία σας δεν αντιμετωπιστεί, υγρό μπορεί να συγκεντρωθεί γύρω από τους πνεύμονες, στην υπεζωκοτική κοιλότητα. Ο υπεζωκότας είναι λεπτές μεμβράνες που καλύπτουν το εξωτερικό των πνευμόνων και το εσωτερικό του θώρακος. Υπάρχει πιθανότητα το υγρό να μολυνθεί και να πρέπει να απομακρυνθεί.
  • Θάνατος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πνευμονία μπορεί να είναι θανατηφόρος. Μεταξύ των 2-3 εκατομμυρίων ανθρώπων που αναπτύσσουν πνευμονία στις Ηνωμένες Πολιτείες ετησίως, περίπου 60.000 από αυτούς πεθαίνουν.

Έκβαση

Οι περισσότεροι άνθρωποι ανταποκρίνονται στη θεραπεία και αναρρώνουν από την πνευμονία. Ωστόσο, για κάποιους ανθρώπους, η πνευμονία μπορεί να επιδεινώσει χρόνιες παθήσεις ή να προκαλέσει επιπλοκές.

Ανάρρωση

Όπως και η θεραπεία σας, ο χρόνος ανάρρωσης θα εξαρτηθεί από τον τύπο και την σοβαρότητα της πνευμονίας, καθώς και τη γενική κατάσταση της υγείας σας.

Ένα νεότερο άτομο μπορεί να αισθάνεται φυσιολογικά σε μία εβδομάδα μετά τη θεραπεία. Άλλοι πιθανώς να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να ανακάμψουν και μπορεί να έχουν παρατεταμένη κόπωση. Εάν τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά, η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες.

Επιδεινωμένες χρόνιες παθήσεις

Αν έχετε ήδη κάποια προβλήματα υγείας, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και εμφύσημα, η πνευμονία δύναται να τα επιδεινώσει.

Για ορισμένους ανθρώπους, η πνευμονία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής προσβολής.

Πρόληψη

Σε πολλές περιπτώσεις, μπορεί να προληφθεί η πνευμονία.

Εμβόλιο πνευμονίας

Η πρώτη γραμμή άμυνας κατά της πνευμονίας είναι ο εμβολιασμός. Ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με τα δύο εμβόλια πνευμονίας, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία από τη βακτηριακή μορφή της. Η πνευμονία μπορεί συχνά να είναι μια επιπλοκή της γρίπης, οπότε φροντίστε να κάνετε επίσης το ετήσιο εμβόλιο γρίπης.

Σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, τα εμβόλια πνευμονίας δεν θα αποτρέψουν όλες τις περιπτώσεις της πάθησης. Αλλά εάν είστε εμβολιασμένοι, είναι πιθανό να έχετε μια ηπιότερη και βραχύτερη ασθένεια, καθώς και μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών.

Δύο τύποι εμβολίων πνευμονίας είναι διαθέσιμοι στην Ελλάδα. Ο γιατρός σας μπορεί να σας ενημερώσει σχετικά με το ποιο θα ήταν καλύτερο για εσάς.

Prevnar 13: Το εμβόλιο αυτό είναι αποτελεσματικό έναντι 13 τύπων πνευμονιοκοκκικών βακτηρίων. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ συστήνουν αυτό το εμβόλιο για:

  • μωρά και παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών
  • ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω
  • άτομα ηλικίας 2 έως 65 ετών με χρόνιες παθήσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο πνευμονίας

Pneumovax 23: Αυτό το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό έναντι 23 τύπων πνευμονιοκοκκικών βακτηριδίων. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ συστήνουν αυτό το εμβόλιο για:

  • ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω
  • ενήλικες ηλικίας 19-64 ετών που καπνίζουν
  • άτομα ηλικίας 2 έως 65 ετών με χρόνιες παθήσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο πνευμονίας

Άλλες συμβουλές πρόληψης

Εκτός από τον εμβολιασμό, υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε την πνευμονία:

  • Αν καπνίζετε, προσπαθήστε να το κόψετε. Το κάπνισμα σάς καθιστά πιο επιρρεπείς στις αναπνευστικές λοιμώξεις, ειδικά στην πνευμονία.
  • Πλένετε τα χέρια σας τακτικά με σαπούνι και νερό.
  • Καλύψτε το στόμα και την μύτη σας όταν βήχετε και φτερνίζεστε και απορρίψτε αμέσως το χρησιμοποιημένο χαρτομάντηλο.
  • Διατηρήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής για να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Ξεκουραστείτε αρκετά, τρώτε υγιεινά και κάντε τακτική άσκηση.

+ 7 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Marrie TJ, et al. (2016). Patient education: pneumonia in adults (beyond the basics). uptodate.com/contents/pneumonia-in-adults-beyond-the-basics

2. Pneumococcal vaccination: what everyone should know. (2016). cdc.gov/vaccines/vpd/pneumo/public/index.html

3. Pneumocystis pneumonia. (2017). cdc.gov/fungal/diseases/pneumocystis-pneumonia/

4. Pneumonia. (2016). nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/pnu

5. Pneumonia. (2016). who.int/mediacentre/factsheets/fs331/en/

6. Pneumonia symptoms, causes, and risk factors. (2016). lung.org/lung-health-and-diseases/lung-disease-lookup/pneumonia/symptoms-causes-and-risk.html

7. Sethi S. (2017). Overview of pneumonia. merckmanuals.com/professional/pulmonary-disorders/pneumonia/overview-of-pneumonia