Η Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (Borderline Personality Disorder -BPD) συχνά επηρεάζει ολόκληρες οικογένειες αυξάνοντας τις συγκρούσεις μεταξύ των μελών του νοικοκυριού. Η διαταραχή μπορεί να επηρεάσει τις μητέρες, τους πατέρες και τα παιδιά τους. Εδώ, θα εξετάσουμε πώς ένας υποθετικός ενήλικος γιος μπορεί να βιώνει μια μητέρα με BPD. Αν και δύσκολα διαχειρίσιμη, η θεραπεία μιας οικογένειας με μέλος που πάσχει από αυτή τη διαταραχή απαιτεί να αντισταθούμε στην ώθηση προς το σημείο ρήξης και να ενωθούμε για την επιβίωση της οικογενειακής μονάδας. Μια τέτοια θεραπεία απαιτεί ενσυναισθητική κατανόηση του πάσχοντος από BPD , ώστε η οικογένεια να μπορεί να ανταποκριθεί εποικοδομητικά. Για να είμαστε σαφείς, η ενσυναίσθηση ή η συμπόνια δεν σημαίνει ότι πρέπει να ενδώσουμε. Αντίθετα, σημαίνει oτι πρέπει να παραμείνουμε αντικειμενικοί στην εμπειρία προκειμένου να τεθούν υγιή όρια που δεν προέρχονται από θυμό, αποφυγή ή αντίποινα, αλλά μάλλον από την επιθυμία αποκλιμάκωσης των εντάσεων. Όταν η σύγκρουση είναι υπό καλύτερο έλεγχο, υπάρχει η ευκαιρία για θεραπεία και επούλωση.

Όταν είναι δυνατόν, βοηθά όταν ο πάσχων από BPD αναπτύσσει μια ενσυναισθητική κατανόηση του πώς η διαταραχή επηρεάζει τους αγαπημένους του, προκειμένου να ανταποκριθεί συνεργατικά. Η ακόλουθη φανταστική περιγραφή μιας ημέρας στη ζωή μιας οικογένειας με μέλος που πάσχει από την διαταραχή αυτή έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει αυτή την ενσυναισθητική κατανόηση με σκοπό τη διατήρηση της οικογενειακής μονάδας

Ενήλικο παιδί και μητέρα με BPD-Μια τυχαία ημέρα:

Τα πρωινά είναι το χειρότερο μέρος της ημέρας. Πάντα ξυπνάω αγχωμένος. Ποτέ δεν είμαι σίγουρος για το πώς θα είναι. Μερικές φορές είναι εντάξει, αλλά συνήθως είναι ευερέθιστη. Το καλύτερο είναι να σηκώνομαι πριν από αυτήν ή αφού έχει φύγει. Ίσως να είναι καλύτερα αργότερα. Ανυπομονώ να φύγω από εδώ.

Γιατί μου αξίζει να μου φέρονται έτσι; Προσπαθώ να είμαι τρυφερή. Προσπαθώ να αποφεύγω θέματα που την αναστατώνουν. Προσπαθώ να μη ζητάω πολλά. Όταν της δίνω αυτό που θέλει δεν είναι ποτέ αρκετό. Θέλει όλο και περισσότερα μέχρι που δεν ξέρω τι να κάνω και τότε θυμώνει μαζί μου. Μου λέει ότι είμαι κακός άνθρωπος, ότι είμαι αποτυχημένος. Λέει ότι εύχεται να μην είχα γεννηθεί ποτέ. Με κάνει να αισθάνομαι σαν ένα απαίσιο άτομο. Και εγώ κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ!

Έχει κακή διάθεση. Την ακούω να περπατάει βαριά στο πάτωμα και να χτυπάει πόρτες.

Μητέρα: “Θέλω να με βοηθήσεις σε κάτι σήμερα το πρωί”.

Γιος: “Εντάξει, τι μπορώ να κάνω;”

Μητέρα: “Άσε με να κάνω το ντους μου και να ετοιμαστώ για τη δουλειά και μετά θα σε αφήσω να με βοηθήσεις”.

Γιος: “Αφήσε με να σε βοηθήσω τώρα. Πρέπει να πάω στη δουλειά”.

Η μητέρα: “Δεν μπορείς να κάνεις ένα πράγμα για μένα;”

Γιος:  “Είμαι πρόθυμος να κάνω ό,τι μου ζητήσεις, αλλά πρέπει να το κάνω τώρα για να μην αργήσω στη δουλειά”.

Μητέρα: “Ξέχνα το. Ήξερα ότι δεν έπρεπε να σου ζητήσω οποιαδήποτε βοήθεια”.

Τώρα η μέρα μου έχει καταστραφεί. Πώς μπορώ να το βγάλω αυτό από το μυαλό μου; Το σκέφτομαι ξανά και ξανά: Προσέφερα τη βοήθειά μου, έχω δουλειά, γιατί είμαι κακός άνθρωπος; Ξέρω ότι δεν είμαι κακός άνθρωπος, αλλά νιώθω απαίσια.

Εντάξει, αφήστε με να σκεφτώ τη ζωή μου. Θα πάω στη δουλειά και μετά θα βγω έξω μέχρι να κοιμηθεί. Θα γυρίσω σπίτι όταν κοιμηθεί. Ίσως μέχρι αύριο να κάνει πίσω και να με αφήσει ήσυχο. Γιατί μένω εδώ; Αισθάνομαι πολύ ένοχος για να φύγω.

Το κόλπο είναι να βάλεις το κλειδί στην κλειδαριά χωρίς να κάνεις θόρυβο. Μετά πρέπει να ανοίξεις την πόρτα με ευκολία και να ελπίζεις ότι δεν θα τρίζει. Έχω διαπιστώσει ότι αν σηκώσεις ελαφρώς την πόρτα βοηθάει αυτό. Ο παραμικρός ήχος και…

Μητέρα: “Εσύ είσαι; Πες κάτι, αλλιώς θα καλέσω την αστυνομία”.

Γιος: “Εγώ είμαι.”

Μητέρα: “Γιατί ήσουν έξω τόσο αργά;”

Γιος: “Δεν είναι καν μεσάνυχτα.”

Μητέρα: “Φοβάμαι τόσο πολύ όταν δεν είσαι εδώ.”

Γιος: “Είμαι εδώ τώρα.”

Μητέρα: “Ναι, τώρα που είναι βολικό. Κάνεις ό,τι θέλεις να κάνεις και εγώ είμαι μια δεύτερη σκέψη”.

Γιος: “Πρέπει να πάω για ύπνο, μπορούμε να μιλήσουμε το πρωί;”.

Μητέρα: “Δεν χρειάζεται να σου μιλήσω. Μακάρι να μη σε γνώριζα”.

Γιος: Θεέ μου, πάλι εδώ είμαι. Πρέπει να σηκωθώ νωρίς και να φύγω από εδώ πριν σηκωθεί και αρχίσει να μου πετάει πάλι δηλητήριο. Γιατί είμαι εδώ; Τι είναι αυτό που θέλω να μάθω;

Μόλις διαβάσατε ένα τυχαίο παράδειγμα ενός γιου που παλεύει με μια μητέρα που πάσχει από Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας. Δεν είναι ο μόνος. Τα αδέλφια του, οι αδελφές του, ο πατέρας του και άλλοι υφίστανται σε μεγάλο βαθμό την ίδια μεταχείριση. Είναι δύσκολο. Η ενότητα, η οποία είναι απαραίτητη για τη θεραπεία, μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την ενσυναισθητική αναγνώριση του πόνου του άλλου – και ο πάσχων από BPD πονάει πολύ.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ηρεμείς ένα άτομο με οριακή διαταραχή προσωπικότητας;

Όσο περισσότερο αντικειμενικοποιεί κανείς την εμπειρία, τόσο πιο εύκολο είναι να θέσει συμπονετικά όρια, επιμένοντας ότι η πάσχουσα παίρνει τη δική της θεραπεία, και να αποφύγει τις ενοχές, το θυμό και τα αντίποινα. Αν και είναι δύσκολο, οι οικογένειες μπορούν να τα καταφέρουν καλύτερα. Λειτουργεί καλύτερα όταν γίνεται με συμπόνια, όχι με κατηγορήσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η οικογενειακή μονάδα για να καταπολεμήσει αποτελεσματικά αυτή τη διαταραχή και να θεραπευτεί.