Η τεχνολογία έχει πλέον κατακλύσει τη ζωή μας. Στον εργασιακό χώρο, στο σπίτι, στις κοινωνικές και διαπροσωπικές μας σχέσεις, η τεχνολογία βρίσκει εφαρμογή και συνήθως διευκολύνει την επικοινωνία και οποιαδήποτε εργασία θέλουμε να πραγματοποιήσουμε. Αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, και ειδικά τώρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, η τεχνολογία έχει και μία “σκοτεινή πλευρά”, μπορεί να προκαλέσει το λεγόμενο τεχνολογικό στρες.

Τι είναι το τεχνολογικό στρες;

Το τεχνολογικό στρες είναι το στρες που έρχεται σαν αποτέλεσμα της χρήσης της τεχνολογίας για την επικοινωνία και την πληροφόρηση, και έχει συνδυαστεί με την ολοένα αυξανόμενη ψηφιοποίηση όλων των διεργασιών. Το τεχνολογικό στρες είναι ένα ολοένα και πιο συχνό παγκόσμιο φαινόμενο, εμφανίζεται πολύ συχνά στον εργασιακό χώρο και έχει αναφερθεί σε πολλές ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες, όπως είναι η Κίνα, η Ινδία, η Ινδονησία κ.ά.

Το φαινόμενο του τεχνολογικού στρες μελετάται ήδη από τη δεκαετία του ’80 και στην αρχή είχε συσχετιστεί με την έναρξη αυτοματοποίησης των διαφόρων διαδικασιών στους χώρους εργασίας, ενώ στη συνέχεια το πρόβλημα προέκυπτε από τη χρήση της τεχνολογίας επικοινωνιών και πληροφόρησης από τους εργαζόμενους. Το τεχνολογικό στρες είναι μία κατάσταση την οποία ο καθένας διαχειρίζεται διαφορετικά, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του και τους μηχανισμούς προσαρμογής του.

Παρόλο που στην αρχή οι ερευνητές αντιμετώπιζαν τεχνολογικό στρες σαν πάθηση, πλέον οι έρευνες το αντιμετωπίζουν περισσότερο σαν δυσκολία στην προσαρμογή στην καινούργια πραγματικότητα που φέρνει η τεχνολογία επικοινωνιών και πληροφόρησης.

Με τι σχετίζεται το τεχνολογικό στρες στο χώρο εργασίας;

Το τεχνολογικό στρες είναι πολύ συχνό στον εργασιακό χώρο. Υπάρχουν πολλοί τεχνολογικοί στρεσογόνοι παράγοντες, μερικοί από τους οποίους είναι ο φόρτος εργασίας που προκύπτει από την τεχνολογία, η πολυπλοκότητα και η ανασφάλεια.

Παρόλο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να αποθηκεύσει πεπερασμένο αριθμό πληροφοριών, οι εξελίξεις στην τεχνολογία και νέες αναβαθμίσεις και πληροφορίες που έρχονται καθημερινά στον εργαζόμενο είναι αμέτρητες, με αποτέλεσμα αυτό να δημιουργεί πέρα από υπερφόρτωση και συνεχή ανάγκη για ανανέωση των γνώσεών του, και ανασφάλεια στον εργαζόμενο. Φυσικά σε κάθε επάγγελμα είναι απαραίτητη η ανανέωση των γνώσεων, έτσι ώστε να είναι πάντα σύμφωνη με τις νέες εξελίξεις, ωστόσο το πρόβλημα προκύπτει όταν οι εξελίξεις και οι απαιτήσεις είναι περισσότερες από αυτές που δυνητικά μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος.

Πολλές φορές η ανασφάλεια που φέρνει η τεχνολογία σχετίζεται και με το φύλο και την ανάγκη για υψηλού επιπέδου εκπαίδευση.

Το τεχνολογικό stress δεν έχει απαραίτητα μόνο αρνητικά αποτελέσματα. Σε κάποιους ανθρώπους εντείνει το ενδιαφέρον, τους προσδίδει ικανοποίηση και αυξάνει το κίνητρο τους, για να προσπαθήσουν να ανταπεξέλθουν στις νέες προσδοκίες, κάνοντάς τους παράλληλα και πιο αποδοτικούς. Αντίθετα, σε άλλους ανθρώπους προκαλεί υπερφόρτωση και μεγάλα ποσοστά άγχους, που μπορεί να προκαλέσουν κακό στην υγεία του ατόμου. Οι άνθρωποι αυτοί δεν βλέπουν την τεχνολογία σαν όφελος αλλά σαν μία απειλή που αποτελεί τροχοπέδη για την εργασία και την καθημερινότητά τους.

Πώς επηρέασε η πανδημία της COVID-19 τους ανθρώπους σε ότι αφορά το τεχνολογικό στρες;

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η κοινωνική αποστασιοποίηση και τα lockdown χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό της διασποράς του ιού. Αυτό οδήγησε σε πρωτοφανή ποσοστά τηλεργασίας, πραγματοποίηση των μαθημάτων διαδικτυακά τόσο στα πανεπιστήμια όσο και στα σχολεία, και γενικότερα σε ραγδαία αύξηση της ώρας που περνάει το άτομο χρησιμοποιώντας τεχνολογικά μέσα. Παρόλο που έτσι καταφέραμε να συνεχίσουμε τις ζωές μας και την εργασία μας και συνεχίσαμε να επικοινωνούμε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα ακόμα και χωρίς να βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο με άλλους, αυτή η καθημερινότητα δεν έρχεται χωρίς επιπτώσεις. Υπερφόρτωση, προβλήματα στον ύπνο, μειωμένη ακαδημαϊκή παρουσία και απόδοση, συνεχής κούραση και πνευματική κατάρρευση ακολουθούν αυτή τη συρροή τεχνολογίας στις ζωές μας και επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινότητά μας.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω το τεχνολογικό στρες;

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορεί να βοηθήσουν έναν άνθρωπο να προσαρμοστεί πιο εύκολα και να αντιμετωπίσει το τεχνολογικό στρες.

Οι βόλτες στη φύση και γενικά η επαφή με τη φύση, έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό στην ηρεμία και στη διαύγεια του ατόμου. Προσπαθήστε να βρείτε έστω και λίγο χρόνο, κάντε μία σύντομη βόλτα στη φύση και προσπαθήστε να σταματήσετε να σκέφτεστε το στρες και ό,τι σας προκαλεί αγωνία.  Μπορεί η τεχνολογία να βρίσκεται παντού γύρω μας, είναι όμως απαραίτητο να κλείνετε το διακόπτη κάποιες ώρες την ημέρα.

Στο εργασιακό πλαίσιο, η ύπαρξη εκ μέρους των εργοδοτών μιας μεγάλης και ισχυρής ομάδας ΙΤ, που θα είναι έτοιμη να παρέχει βοήθεια και κατανόηση σε εργαζόμενους που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την τεχνολογία με την οποία εργάζονται και η παροχή επαρκούς εκπαίδευσης στους εργαζόμενους των νέων τεχνολογικών προγραμμάτων που θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν για να διεκπεραιώσουν τις υποχρεώσεις τους, είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι για να νιώσει ο εργαζόμενος ασφαλής με την τεχνολογία που του δίνεται. Προσπαθήστε να ενημερωθείτε, να δώσετε χρόνο στον εαυτό σας να προσαρμοστεί, μοιραστείτε τα συναισθήματά σας και τους φόβους σας και βάλτε όρια στην εργασία σας αν δεν βρίσκεστε στο γραφείο, αλλά δουλεύετε από το σπίτι. Όλοι χρειάζονται τον προσωπικό τους χώρο και χρόνο και την ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και τον ελεύθερο χρόνο.