Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και είναι αρκετά περίπλοκο. Υπάρχουν τρία κύρια στρώματα του δέρματος, που αποτελούνται από πολλά εξειδικευμένα κύτταρα και δομές.

Η κύρια λειτουργία του δέρματος είναι να λειτουργεί ως φραγμός έναντι των παθογόνων που προκαλούν ασθένειες (μικρόβια). Επίσης, βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και συλλέγει αισθητηριακές πληροφορίες από το περιβάλλον. (Η έκθεση στο μπλε φως βλάπτει το δέρμα, υπάρχουν όμως και πλεονεκτήματα;)

Από ποια στρώματα αποτελείται το δέρμα και ποιες οι λειτουργίες τους;

Α. Επιδερμίδα

Η επιδερμίδα είναι το εξωτερικό στρώμα του δέρματος. Το πάχος της εξαρτάται από το σημείο του σώματος. Είναι πιο λεπτή στα βλέφαρα (περίπου μισό χιλιοστό) και πιο παχιά στις παλάμες και στα πέλματα (1,5 χιλιοστό). Η επιδερμίδα αποτελείται από πέντε στρώματα:

1. Στιβάδα κερατίνης

Η στιβάδα κερατίνης είναι το ανώτερο στρώμα της επιδερμίδας, η οποία:

• Βοηθά το δέρμα να διατηρεί την υγρασία του
• Κρατά τις ανεπιθύμητες ουσίες έξω από το σώμα
• Αποτελείται από νεκρά, πεπλατυσμένα κύτταρα, που ονομάζονται κερατινοκύτταρα, τα οποία αποβάλλονται περίπου κάθε δύο εβδομάδες. Τα κερατινοκύτταρα παράγουν κερατίνη, μια ινώδη πρωτεΐνη που ενισχύει τη δομή του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών.

2. Διαυγής στιβάδα

Η διαυγής στιβάδα είναι ένα ξεχωριστό στρώμα, το οποίο υπάρχει μόνο στην παχύτερη επιδερμίδα, στις παλάμες των χεριών και στα πέλματα των ποδιών. Σε πιο λεπτές περιοχές, η εν λόγω στιβάδα και οι λειτουργίες της, ενσωματώνονται σε άλλα στρώματα. (Δέρμα: 5 συμβουλές για τη φροντίδα του)

Η διαυγής στιβάδα:

• Επιτρέπει στο δέρμα να τεντώνεται
• Περιέχει μια πρωτεΐνη που βοηθά τα κύτταρα του δέρματος να εκφυλίζονται
• Προστατεύει τις παλάμες και τα πέλματα από τις επιπτώσεις της τριβής
• Κάνει το δέρμα αδιάβροχο
• Αποτελείται παράλληλα και από νεκρά, πεπλατυσμένα κερατινοκύτταρα

3. Κοκκιώδης στιβάδα

Η κοκκιώδης στιβάδα περιέχει κερατινοκύτταρα που σταδιακά ωθούνται προς την επιφάνεια του δέρματος. Καθώς κινούνται στο εν λόγω στρώμα, τα κύτταρα αρχίζουν να χάνουν τη δομή και τα χαρακτηριστικά τους και μοιάζουν περισσότερο με τα νεκρά, πεπλατυσμένα κερατινοκύτταρα, των εξωτερικών στιβάδων.

Το συγκεκριμένο στρώμα του δέρματος, περιέχει επίσης λιπίδια (ένας τύπος λιπαρού οξέος) που βοηθούν στο σχηματισμό ενός αδιάβροχου φραγμού, που εμποδίζει το σώμα να χάσει υγρά μέσω του δέρματος. (Προϊόντα περιποίησης δέρματος: Ποια ενδέχεται να μην λειτουργούν;)

4. Ακανθώδης στιβάδα

Η ακανθώδης στιβάδα, είναι το παχύτερο τμήμα της επιδερμίδας, η οποία περιέχει:

• Νεοσχηματισμένα κερατινοκύτταρα
• Κύτταρα που βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων

Το συγκεκριμένο στρώμα, είναι το κύριο εμπόδιο που σταματά τις ξένες ουσίες του περιβάλλοντος, από το να εισέλθουν στο σώμα. (Καλέντουλα: Πώς συμβάλει στην υγεία του δέρματός μας;)

5. Βασική κυτταρική στιβάδα

Η βασική κυτταρική στιβάδα είναι το κάτω στρώμα της επιδερμίδας, η οποία περιέχει πολλούς σημαντικούς τύπους κυττάρων:

• Βλαστοκύτταρα σε σχήμα στήλης, που ωθούν τα παλαιότερα κερατινοκύτταρα προς την επιφάνεια, όπου καταστρέφονται και πεθαίνουν
• Μελανοκύτταρα, που παράγουν τη χρωστική ουσία που δίνει στο δέρμα το χρώμα του
• Κύτταρα που αισθάνονται την αφή

Β. Χόριο

Το χόριο είναι το μεσαίο στρώμα του δέρματος. Περιέχει συνδετικό ιστό, τριχοειδή αγγεία, νευρικές απολήξεις, τριχοθυλάκια και διαφορετικούς αδένες, όπως οι σμηγματογόνοι αδένες που παράγουν σμήγμα και οι αποκρινικόαδένες που παράγουν ιδρώτα. Το χόριο χωρίζεται σε δύο μέρη.

1. Θηλώδες Χόριο

Το θηλώδες χόριο είναι το λεπτό, ανώτερο στρώμα που περιέχει τριχοειδή αγγεία (μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία) που βοηθούν στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του δέρματος και παρέχουν θρεπτικά συστατικά στην επιδερμίδα.

Αυτό το στρώμα του δέρματος περιέχει επίσης:

• Υποδοχείς που μεταδίδουν αισθήσεις λεπτής αφής
• Υποδοχείς που μεταδίδουν αισθήσεις δόνησης και πίεσης

2. Διχτυωτό Χόριο

Το δικτυωτό χόριο είναι το παχύ, κατώτερο στρώμα, που περιέχει συνδετικούς ιστούς και πυκνές δέσμες κολλαγόνου. Το κολλαγόνο είναι η κύρια πρωτεΐνη που παρέχει δομή στο δέρμα και στους συνδετικούς ιστούς. Δίνει στο δέρμα ελαστικότητα και δύναμη.

Το πάχος του χόριου ποικίλλει ανάλογα με τη θέση του στο σώμα. Στα βλέφαρα έχει πάχος περίπου 0,6 χιλιοστά. Στην πλάτη, στις παλάμες και στα πέλματα των ποδιών, έχει πάχος 3 χιλιοστά. (Γήρανση του δέρματος: Προνοήστε για το δέρμα σας από νωρίς)

Γ. Υποδερμικός ιστός

Ο υποδόριος ιστός είναι το εσώτερο στρώμα του δέρματος, το οποίο αποτελείται κυρίως από:

• Λίπος
• Συνδετικούς ιστούς
• Μεγαλύτερα αιμοφόρα αγγεία
• Νεύρα

Το μεγαλύτερο μέρος του σωματικού λίπους αποθηκεύεται στο υποδόριο στρώμα. Το υποδόριο στρώμα επίσης:

• Αποθηκεύει τα λιπώδη κύτταρα για ενεργειακά αποθέματα
• Δίνει στο σώμα την ομαλή, διαμορφωμένη όψη του
• Ρυθμίζει τη θερμοκρασία μέσω της συστολής και της διαστολής των αιμοφόρων αγγείων
• Λειτουργεί ως σημείο προσάρτησης για τα οστά, τους μύες και άλλα όργανα στο δέρμα
• Περιέχει αισθητήρες βαθιάς πίεσης
• Παράγει μια ορμόνη που ονομάζεται λεπτίνη, που βοηθά στη διατήρηση του μεταβολισμού του σώματος