Γήρανση του δέρματος: Προνοήστε για το δέρμα σας από νωρίς

Οι αλλαγές στο δέρμα είναι από τα πιο ορατά σημάδια γήρανσης. Τα στοιχεία της αυξανόμενης ηλικίας περιλαμβάνουν ρυτίδες και χαλάρωση του δέρματος. Το δέρμα σας κάνει πολλά πράγματα:

• Περιέχει νευρικούς υποδοχείς που σας επιτρέπουν να αισθάνεστε και να νιώθετε πόνο και πίεση
• Βοηθά στον έλεγχο της ισορροπίας υγρών και ηλεκτρολυτών
• Βοηθά στον έλεγχο της θερμοκρασίας του σώματός σας (στη ζέστη όταν ιδρώνετε και στο κρύο όταν ανασηκώνονται οι τρίχες)
• Παρέχει προστασία από το περιβάλλον

Αν και το δέρμα έχει πολλά στρώματα, μπορεί γενικά να χωριστεί σε τρία κύρια μέρη:

• Το εξωτερικό μέρος (επιδερμίδα) περιέχει κύτταρα του δέρματος, χρωστική ουσία και πρωτεΐνες.
• Το μεσαίο τμήμα (χόριο) περιέχει κύτταρα του δέρματος, αιμοφόρα αγγεία, νεύρα, θυλάκια τρίχας και αδένες ελαίου. Το χόριο παρέχει θρεπτικά συστατικά στην επιδερμίδα.
• Το εσωτερικό στρώμα κάτω από το χόριο (το υποδόριο στρώμα) περιέχει ιδρωτοποιούς αδένες, μερικά θυλάκια τρίχας, αιμοφόρα αγγεία και λίπος.

Κάθε στρώμα περιέχει επίσης συνδετικό ιστό με ίνες κολλαγόνου για να παρέχει υποστήριξη και ίνες ελαστίνης για να παρέχουν ευκαμψία και αντοχή.

Οι αλλαγές στο δέρμα σχετίζονται κυρίως με περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες και τη διατροφή. Ο σημαντικότερος παράγοντας, ωστόσο, είναι η έκθεση στον ήλιο. Μπορείτε να το δείτε συγκρίνοντας περιοχές του σώματός σας που έχουν τακτική έκθεση στον ήλιο με περιοχές που προστατεύονται από αυτόν.

Οι φυσικές χρωστικές ουσίες φαίνεται να παρέχουν κάποια προστασία έναντι της βλάβης του δέρματος που προκαλείται από τον ήλιο. Οι άνθρωποι με μπλε μάτια και ανοιχτόχρωμο δέρμα δείχνουν περισσότερες αλλαγές γήρανσης του δέρματος από ό, τι τα άτομα με πιο σκούρο δέρμα.

Ποιες γενικές αλλαγές συμβαίνουν στο δέρμα καθώς γερνάμε;

Με τη γήρανση, το εξωτερικό στρώμα του δέρματος (επιδερμίδα) αραιώνει, παρόλο που ο αριθμός των κυτταρικών στρωμάτων παραμένει αμετάβλητος.

Ο αριθμός των κυττάρων που περιέχουν χρωστική (μελανοκύτταρα) μειώνεται και τα εναπομείναντα μελανοκύτταρα αυξάνονται σε μέγεθος. Όσο το δέρμα γερνάει φαίνεται πιο λεπτό, πιο ανοιχτόχρωμο και καθαρό (ημιδιαφανές). Χρωστικές κηλίδες, συμπεριλαμβανομένων γεροντικών κηλίδων, μπορεί να εμφανιστούν σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο.

Οι αλλαγές στον συνδετικό ιστό μειώνουν τη δύναμη και την ελαστικότητα του δέρματος. Αυτό είναι γνωστό ως ελάστωση. Είναι πιο αισθητή σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο.

Τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος γίνονται πιο εύθραυστα. Αυτό οδηγεί σε μώλωπες, αιμορραγία κάτω από το δέρμα (συχνά ονομάζεται γεροντική πορφύρα) και άλλες παρόμοιες καταστάσεις.

Οι σμηγματογόνοι αδένες παράγουν λιγότερα λιπαρά οξέα καθώς μεγαλώνετε. Οι άνδρες εμφανίζουν μια ελάχιστη μείωση, τις περισσότερες φορές μετά την ηλικία των 80. Στις γυναίκες παράγουν σταδιακά λιγότερα λιπαρά οξέα ξεκινώντας μετά την εμμηνόπαυση. Αυτό μπορεί να κάνει πιο δύσκολο να διατηρηθεί το δέρμα υγρό, με αποτέλεσμα την ξηρότητα και τον κνησμό.

Το υποδόριο στρώμα λίπους αραιώνει, αυξάνοντας τον κίνδυνο τραυματισμού του δέρματος και μειώνεται παράλληλα η ικανότητά του να διατηρεί τη θερμοκρασία του σώματος. Επειδή παρέχει λιγότερη φυσική μόνωση, μπορεί να προκληθεί υποθερμία σε πολύ κρύο καιρό.

Μερικά φάρμακα απορροφώνται από το στρώμα λίπους. Η συρρίκνωση αυτού του στρώματος μπορεί να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας αυτών των φαρμάκων.

Οι ιδρωτοποιοί αδένες παράγουν λιγότερο ιδρώτα. Αυτό καθιστά δυσκολότερο να διατηρηθεί το δέρμα δροσερό και ο κίνδυνος θερμοπληξίας αυξάνεται.

Οι γεροντικές κηλίδες είναι συχνές στους ηλικιωμένους, όπως και η ακτινική υπερκεράτωση που έχει μικρές πιθανότητες να εξελιχθεί σε καρκίνο του δέρματος.

Ποιες οι επιπτώσεις των αλλαγών του δέρματος κατά τη γήρανση;

Καθώς μεγαλώνουμε, διατρέχουμε αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού του δέρματος. Όπως ήδη αναφέραμε, το δέρμα γίνεται λεπτότερο, πιο εύθραυστο και χάνεται μέρος του προστατευτικού λίπους. Μπορεί επίσης να μειωθούν και οι αισθήσεις της αφής, της πίεσης, των κραδασμών, της θερμότητας και του κρύου.

Τα εύθραυστα αιμοφόρα αγγεία μπορούν να σπάσουν εύκολα. Μώλωπες, επίπεδες συσσωρεύσεις αίματος (πορφύρα) και αυξημένες συσσωρεύσεις αίματος (αιματώματα) μπορεί να σχηματιστούν ακόμη και μετά από έναν μικρό τραυματισμό.

Τα έλκη πίεσης (αλλοιώσεις του δέρματος που δημιουργούνται μετά από πολύ τρίψιμο ή παρατεταμένη πίεση στο δέρμα) μπορεί να προκληθούν από αλλαγές στο δέρμα, απώλεια του στρώματος λίπους, μειωμένη δραστηριότητα, κακή διατροφή και ασθένειες. Οι πληγές εμφανίζονται ευκολότερα στην εξωτερική επιφάνεια των αντιβραχίων, αλλά μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα.

Η επούλωση πληγών σε γηρασμένο δέρμα μπορεί να είναι έως και 4 φορές πιο αργή. Ο διαβήτης, οι αλλαγές στα αιμοφόρα αγγεία, η μειωμένη ανοσία και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν επίσης την επούλωση.

Ποιες δερματικές διαταραχές μπορεί να προκύψουν;

Οι δερματικές διαταραχές είναι τόσο συχνές μεταξύ των ηλικιωμένων που συχνά είναι δύσκολο να διακριθούν οι φυσιολογικές αλλαγές λόγω γήρανσης από αυτές που σχετίζονται με μια διαταραχή. Περισσότερο από το 90% όλων των ηλικιωμένων έχουν κάποιο είδος δερματικής διαταραχής.

Οι δερματικές διαταραχές μπορεί να προκληθούν από πολλές καταστάσεις, όπως:

• Ασθένειες των αιμοφόρων αγγείων, όπως η αθηροσκλήρωση
• Διαβήτης
• Καρδιακές ασθένειες
• Ηπατική νόσος
• Διατροφικές ελλείψεις
• Παχυσαρκία
• Αντιδράσεις σε φάρμακα
• Στρες

Άλλες αιτίες αλλαγών στο δέρμα:

• Αλλεργίες σε φυτά και άλλες ουσίες
• Κλίμα
• Έκθεση σε βιομηχανικές και οικιακές χημικές ουσίες
• Εσωτερική θέρμανση

Το φως του ήλιου μπορεί να προκαλέσει:

• Απώλεια ελαστικότητας (ελάστωση)
• Καλοήθεις αναπτύξεις στο δέρμα (κερατοακανθώματα)
• Γεροντικές κηλίδες

Η έκθεση στον ήλιο έχει επίσης συνδεθεί άμεσα με καρκίνους του δέρματος, όπως καρκίνο βασικών κυττάρων, καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων και μελάνωμα.

Ποιες οι οδηγίες πρόληψης για τις αλλαγές του δέρματος;

Επειδή οι περισσότερες αλλαγές στο δέρμα σχετίζονται με την έκθεση στον ήλιο, η πρόληψη είναι μια δια βίου διαδικασία.

• Αποτρέψτε το ηλιακό έγκαυμα όσο είναι δυνατόν
• Χρησιμοποιήστε αντηλιακό καλής ποιότητας όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους, ακόμα και το χειμώνα
• Φοράτε προστατευτικά ρούχα και καπέλο όταν χρειάζεται

Η καλή διατροφή και η επαρκής πρόσληψη υγρών είναι επίσης μεγάλης σημασίας. Η αφυδάτωση αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμού του δέρματος. Μερικές φορές, μικρές διατροφικές ανεπάρκειες μπορεί να προκαλέσουν εξανθήματα, δερματικές αλλοιώσεις και άλλες αλλαγές στο δέρμα, ακόμη και αν δεν έχετε άλλα συμπτώματα.

Ενυδατώνετε συχνά το δέρμα σας. Μην χρησιμοποιείτε σαπούνια με έντονα αρώματα. Τα λάδια μπάνιου δεν συνιστώνται επειδή μπορεί να προκαλέσουν ολίσθηση και πτώση. Το ενυδατωμένο δέρμα επουλώνεται γενικά πιο γρήγορα.

Το κάπνισμα επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος και το αλκοόλ αφυδατώνει το δέρμα. Η τακτική άσκηση, αντίθετα, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και δίνει στο δέρμα μια πιο νεανική εμφάνιση.

Τέλος, οι επαναλαμβανόμενοι μορφασμοί και εκφράσεις του προσώπου μπορεί να μονιμοποιηθούν σαν γραμμές πάνω στο πρόσωπο με τα χρόνια. Φορέστε γυαλιά ηλίου για να προστατευτείτε από το συχνό μορφασμό που κάνουμε όταν ο ήλιος μας “τυφλώνει”.