Το φαινόμενο Raynaud (RP) προκύπτει όταν υπάρχει μείωση της ροής του αίματος στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών όταν κάποιος εκτίθεται σε κρύο καιρό ή στρες. Τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών συνήθως αλλάζουν χρώματα όπως το λευκό, το μπλε και το κόκκινο. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με μια αίσθηση “βελονιάσματος” (μούδιασμα) ή δυσφορία. Αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά διαστήματα και είναι γνωστά ως «επεισόδια» ή «επιθέσεις» και τείνουν να υποχωρούν από μόνα τους.

Πρωτoγενές και Δευτερογενές Raynaud

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν δύο τύποι φαινομένων Raynaud – αυτά αναφέρονται ως «πρωτεύοντα» και «δευτερεύοντα». 

Το πρωτογενές Raynaud προσβάλλει συνήθως γυναίκες ηλικίας κάτω των 30 ετών (συνήθως στην εφηβεία ή στις αρχές της δεκαετίας των 20). Ενώ τα συμπτώματα μπορεί να είναι άβολα, δεν υπάρχει κίνδυνος βλάβης στο σώμα. Το πρωτοπαθές Raynaud εμφανίζεται σε ασθενείς που δεν έχουν άλλη ρευματική νόσο. 

Το δευτερογενές Raynaud είναι «δευτερεύον» σε μια άλλη πάθηση. Αυτές οι καταστάσεις είναι πολλές και μπορεί να περιλαμβάνουν αρκετές αυτοάνοσες καταστάσεις. Οι πιο κοινές ρευματικές ασθένειες που σχετίζονται με το Raynaud περιλαμβάνουν το σκληρόδερμα και τον λύκο, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν και άλλες όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η φλεγμονώδης μυοσίτιδα και το σύνδρομο Sjögren. Συχνά, η  έμφανιση  του δευτερογενούς Raynaud  γίνεται μετά την ηλικία των 30.

Οι ασθενείς με πρωτοπαθή ή δευτερογενή RP θα αναφέρουν συνήθως αλλαγές χρώματος στα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών που συμβαίνουν ως απόκριση σε ορισμένα ερεθίσματα, με το κρύο καιρό και το στρες είναι τα πιο συχνά από αυτά. Τα συμπτώματα αυτά  μπορεί όμως  να εμφανιστούν  ακόμα και στο διάδρομο κατεψυγμένων τροφίμων ενός super market,λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας!

Τι πυροδοτεί το Σύνδρομο Raynaud;

Το φαινόμενο Raynaud προκαλείται από υπερβολικά ευαίσθητα αιμοφόρα αγγεία στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών, τα οποία επηρεάζονται όπως είπαμε και προηγουμένως κυρίως  από το κρύο και το άγχος. Τα αιμοφόρα αγγεία στενεύουν σημαντικά, προκαλώντας μείωση της ροής του αίματος και σχετική αλλαγή χρώματος. Η έλλειψη ροής αίματος οδηγεί συχνά σε χλωμό ή λευκό αποχρωματισμό. Στη συνέχεια, τα δάκτυλα  μπορεί να γίνουν μπλε και τελικά κόκκινα, καθώς υπάρχει μια ξαφνική εισροή αίματος μόλις λήξει το επεισόδιο.

Οι ασθενείς με πρωτοπαθές Raynaud συνήθως υποβάλλονται σε αιματολογική εξέταση για να διαπιστωθεί εάν πάσχουν από το σύνδρομο. Μια  επιπλέον τεχνική που χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στην διαφοροποίηση  του πρωτογενούς από το δευτερογενές Raynaud είναι και  η  εξέταση των αιμοφόρων αγγείων κάτω από τα νύχια, που ονομάζεται τριχοθυλακοσκόπηση των νυχιών.

Υπάρχει θεραπεία για το Σύνδρομο Raynaud;

Το Raynaud’s μπορεί να αντιμετωπιστεί με τις κατάλληλες αλλαγές στο τρόπο ζωής του ατόμου και σε ορισμένες περιπτώσεις με τη χορήγηση φαρμάκων.

Αναφορικά με την αλλαγή του τρόπου ζωής , η κυριότερη είναι να διατηρείται το σώμα ζεστό. Συχνά οι ασθενείς χρησιμοποιούν θερμαντήρες χεριών και γάντια για να διατηρούν τα δάχτυλα ζεστά. Η μείωση του στρες και η διακοπή του καπνίσματος συνιστώνται επίσης για τη μείωση των κρίσεων Raynaud.

Πολλοί ασθενείς μπορούν να ελέγξουν τα συμπτώματά τους μόνο με την τροποποίηση του τρόπου ζωής. Ωστόσο, μερικές φορές συνιστάται η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Ορισμένοι επιλέγουν, κατόπιν καθοδήγησης του γιατρού τους, φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, τα οποία δρουν αυξάνοντας τη ροή του αίματος στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών. 

Για ασθενείς με πιο σοβαρά συμπτώματα ή που έχουν αναπτύξει επιπλοκές όπως έλκη στα άκρα των δακτύλων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα φάρμακα, όπως σιλδεναφίλη ή προστακυκλίνες, ενώ συχνά  συνταγογραφούνται και άλλα  φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένων τοπικών κρέμων ή φαρμάκων που μειώνουν τη χοληστερόλη (στατίνη).

Εάν οποιοδήποτε από τα συμπτώματα που σας αναφέραμε, σας ακούγεται γνώριμο, απευθυνθείτε σε έναν ρευματολόγο, που είναι και ο πιο εξειδικευμένος γιατρός για να σας συμβουλεύσει ποιος είναι ο καταλληλότερος τρόπος αντιμετώπισης της δικής σας περίπτωσης.