Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία ενός  ανθρώπου και αυτό είναι καλά αναγνωρισμένο από επαγγελματίες υγείας σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη και διαχείριση ασθενειών και η προσέγγιση της τροφής ως θεραπεία έχει αμφισβητηθεί από πολλούς.

Η έννοια της «τροφής ως θεραπεία» στηρίζεται στη χρήση της διατροφής ενός ατόμου ως μέσο πρόληψης, μείωσης των συμπτωμάτων ή θεραπείας μιας ασθένειας.

Παρόλο που η υγιεινή διατροφή έχει συσχετιστεί με πολλά οφέλη υγείας, όπως ένα πιο ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα και η μείωση των παραγόντων κινδύνου για διάφορες ασθένειες, εξακολουθεί να μην μπορεί να αντικαταστήσει τη συμβατική ιατρική στην αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων.

Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής στη θρέψη και προστασία του σώματος;

Η κατανάλωση ολόκληρων, φρέσκων και θρεπτικών τροφών είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς βοηθά στην παροχή ορισμένων απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για την καλή υγεία. Τα κυριότερα από αυτά είναι τα εξής:

• Βιταμίνες & μέταλλα

Ελλείψεις σε απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα υγείας, μέσω απορρύθμισης της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, αύξησης διαφόρων παραγόντων κινδύνου για ασθένειες, κλπ.

• Ευεργετικές φυτικές ενώσεις

Οι πολυφαινόλες είναι μια από τις κατηγορίες των ευεργετικών φυτικών ενώσεων που περιέχουν αρκετές υγιεινές τροφές. Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητές τους μπορούν να προστατέψουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες το οποίο οδηγεί στην ανάπτυξη διαφόρων παθήσεων.

• Φυτικές ίνες

Η επαρκής πρόσληψη φυτικών ινών μέσω της διατροφής είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς βοηθά τη σωστή πέψη και τροφοδοτεί τα ευεργετικά βακτήρια του εντέρου, με αποτέλεσμα να συμβάλει έτσι στην προστασία από ασθένειες, στη μείωση της φλεγμονής στο σώμα και ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

• Πρωτεΐνη & υγιεινά λιπαρά

Τα αμινοξέα, που συνθέτουν τις πρωτεΐνες, βοηθούν στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, το μεταβολισμό, την ανάπτυξη και τη σύνθεση των μυών, ενώ τα υγιεινά λιπαρά οξέα βοηθούν στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών στο σώμα και στην παροχή ενέργειας.

Σε γενικές γραμμές, μια υγιεινή διατροφή θεωρείται πως μπορεί να αυξήσει τη μακροζωία, τη συνολική ποιότητα της ζωής, αλλά και να προστατέψει από διάφορες ασθένειες, ενώ μια διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να βλάψει τη μικροχλωρίδα του εντέρου, να προάγει τη χρόνια φλεγμονή και να αυξήσει το συνολικό κίνδυνο ασθένειας.

Μπορεί η διατροφή να χρησιμοποιηθεί ως μέσο θεραπείας ασθενειών;

Παρόλο που ορισμένες διατροφικές επιλογές μπορούν να αποτρέψουν ή να μειώσουν τον κίνδυνο ασθένειας, μερικές ασθένειες είναι αδύνατο να προληφθούν ή να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω της διατροφής.

Ο κίνδυνος ανάπτυξης μιας ασθένειας είναι αρκετά περίπλοκος, καθώς μια κακή διατροφή μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη ορισμένων ασθενειών, αλλά υπάρχουν πολλοί ακόμη παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως για παράδειγμα η ηλικία, το άγχος, η κληρονομικότητα, η έλλειψη άσκησης, το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, κλπ.

Επομένως, μια υγιεινή διατροφή δεν αρκεί για να αντισταθμίσει τις κακές συνήθειες του τρόπου ζωής, τη γενετική προδιάθεση ή άλλους παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη μιας νόσου.

Για το λόγο αυτό, τα τρόφιμα δεν μπορούν και δεν πρέπει να αντικαθιστούν τη φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται για τη θεραπεία μιας συγκεκριμένης ασθένειας. Η παράλειψη μιας ιατρικής θεραπείας, λόγω εστίασης στη διατροφή ως μέσο για τη θεραπεία μιας ασθένειας, μπορεί να είναι επικίνδυνη ή ακόμη και θανατηφόρα.

Τέλος, ενώ μια υγιεινή διατροφή μπορεί πράγματι να βοηθήσει σε κάποιο βαθμό σε διάφορες καταστάσεις υγείας, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε ισχυρισμούς που κυκλοφορούν για συγκεκριμένες δίαιτες, συμπληρώματα διατροφής ή άλλες μεθόδους, οι οποίες είναι ψευδείς. Για παράδειγμα, υπάρχουν δίαιτες που διαφημίζονται ως σωτήριες για άτομα με καρκίνο ή άλλες σοβαρές παθήσεις, οι οποίες δεν υποστηρίζονται από την απαραίτητη έρευνα και δεν είναι ικανές να θεραπεύσουν, αλλά αντιθέτως μπορεί να οδηγήσουν σε επιδείνωση αν δεν συνδυαστούν με τις απαραίτητες συμβατικές θεραπείες (πχ. χημειοθεραπεία).