Πολλοί άνθρωποι με νόσο του Parkinson αναπτύσσουν δυσκινησία, μια παρενέργεια που προκαλείται από το φάρμακο αντικατάστασης ντοπαμίνης, που είναι πολύ σημαντικό για τη διαχείριση της νόσου. Ο μηχανισμός που προκαλεί αυτήν την ανεπιθύμητη παρενέργεια ήταν άγνωστος μέχρι τώρα. Ωστόσο, μια διεθνής μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Scripps Research στη Florida, βρήκε μια βασική αιτία και μαζί της, ενδεχομένως, ένα νέο τρόπο για την αντιμετώπιση αυτής της παρενέργειας.

Η θεραπεία αντικατάστασης ντοπαμίνης

Η θεραπεία αντικατάστασης ντοπαμίνης, ανακουφίζει αρχικά τα συμπτώματα του Parkinson, αλλά τελικά οδηγεί σε ανεξέλεγκτες, σπασμωδικές κινήσεις του σώματος.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Νέα έρευνα δείχνει ότι αυτή η εξέλιξη, είναι το ακούσιο αποτέλεσμα μιας πρωτεΐνης που σχετίζεται με την δυσκινησία, που ονομάζεται Ras-γουανίνη. Αυτή η πρωτεΐνη απελευθερώνει τον νουκλεοτιδικό παράγοντα 1 ή RasGRP1, για γρήγορη ώθηση του σώματος. Αυτή η ώθηση που προκαλεί ο RasGRP1 οδηγεί τελικά σε ανώμαλες, ακούσιες κινήσεις, γνωστές ως δυσκινησία (LID), που προκαλείται από το L-DOPA.

Τι γνωρίζουμε για τη θεραπεία της νόσου του Parkinson;

Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής και ορμόνη, που παίζει βασικό ρόλο στην κίνηση, τη μάθηση, τη μνήμη, το κίνητρο και το συναίσθημα. Η νόσος του Parkinson αναπτύσσεται όταν οι νευρώνες που παράγουν ντοπαμίνη σε μια περιοχή του μεσαίου εγκεφάλου, σταματούν να λειτουργούν. Ο μεσαίος εγκέφαλος είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται, τόσο με την έναρξη της κίνησης, όσο και με την ανταμοιβή, επομένως η εξασθένηση του, προκαλεί διάφορα συμπτώματα, όπως δυσκαμψία, προβλήματα ισορροπίας, δυσκολία στο περπάτημα, αισθήματα τρόμου, κατάθλιψη και προβλήματα μνήμης.

Οι γιατροί αντιμετωπίζουν την νόσο του Parkinson με θεραπεία αντικατάστασης ντοπαμίνης, συνήθως χορηγώντας ένα φάρμακο που ονομάζεται λεβοντόπα. Ο εγκέφαλος μετατρέπει τη λεβοντόπα σε ντοπαμίνη και σε κατάλληλες δόσεις επιλύει τα συμπτώματα της νόσου. Στην πορεία, όταν η δόση και η διάρκεια χρήσης αυτού του φαρμάκου αυξηθεί, παρατηρούνται παρενέργειες δυσκινησίας. Όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές, μετά από 10 περίπου χρόνια χρήσης αυτού του φαρμάκου, το 95% των ασθενών με νόσο του Parkinson, θα βιώσουν σε κάποιο βαθμό ακούσια δυσκινησία.

Η δυσκινησία μοιάζει με νευρικότητα, σπασμούς και ταλάντωση του σώματος και στην πραγματικότητα παρεμποδίζει ουσιαστικά τις κινήσεις των ασθενών και τους δυσκολεύει στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν ήταν γνωστός μέχρι πρόσφατα στους επιστημονικούς κύκλους. Ο Srinivasa Subramaniam, Ph.D., αναπληρωτής καθηγητής νευροεπιστήμης στο Scripps Research στην Florida και ένας εκ των πρώτων συγγραφέων της μελέτης, μαζί με την ομάδα του, είχαν μελετήσει το πρόβλημα της δυσκινησίας, την τελευταία δεκαετία και τελικά ανακάλυψαν ότι η σηματοδότηση του RasGRP1 ήταν ο κύριος ένοχος.

Πώς μπορεί να μειωθεί η δυσκινησία που προκαλείται από την θεραπεία αντικατάστασης ντοπαμίνης;

Οι ερευνητές, κατά την μελέτη τους σε ποντίκια και άλλα ζωικά μοντέλα, διαπίστωσαν ότι η αναστολή της παραγωγής RasGRP1 στον εγκέφαλο, κατά τη διάρκεια της θεραπείας αντικατάστασης ντοπαμίνης, μείωσε τις ακούσιες κινήσεις, χωρίς να αναιρέσει τα χρήσιμα αποτελέσματα της θεραπείας με ντοπαμίνη.

Όπως υπογράμμισαν, αυτό ανοίγει νέους δρόμους για την αποφυγή της δυσκινησίας στους ασθενείς με Parkinson, επιτρέποντας παράλληλα την χορήγηση της θεραπείας με αντικατάσταση ντοπαμίνης.  Νοουμένου ότι οι ίδιοι οι ασθενείς αναφέρουν πως η δυσκινησία είναι ένα από τα πιο εξουθενωτικά χαρακτηριστικά που βιώνουν στην ασθένεια τους, οι ερευνητές ευελπιστούν ότι η ρύθμιση της σηματοδότησης του RasGRP1 πριν από την θεραπεία αντικατάστασης της ντοπαμίνης, θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους.

Περαιτέρω έρευνα

Τα επόμενα βήματα της έρευνας, σύμφωνα με τον Subramaniam, πρέπει να επικεντρωθούν στην ανακάλυψη της καλύτερης οδού που θα οδηγεί σε επιλεκτική μείωση της απελευθέρωσης του RasGRP1 στο ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου, ενώ την ίδια στιγμή δεν θα πρέπει να επηρεάζει την απελευθέρωση του σε άλλες περιοχές του σώματος.