25η Οκτωβρίου: Μια μέρα αφιερωμένη σε όλες τις γυναίκες, αφιερωμένη στην υγεία τους, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης κατά του καρκίνου του μαστού. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, σχεδόν 1 στις 12 γυναίκες νοσούν από καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ αυτή η μορφή καρκίνου αποτελεί τη μεγαλύτερη αιτία θανάτου στις γυναίκες. Μια ασθένεια όμως που με τη σωστή πρόληψη, εύκολα μπορεί να αποφευχθεί. Τι είναι όμως ο καρκίνος του μαστού; Δύσκολη η απάντηση καθώς είναι μία ασθένεια χωρίς σαφή αιτιολογία, μια που δεν προκαλείται από ένα και μόνο αίτιο και σίγουρα δεν έχει μία μόνο μορφή. 

Πού εντοπίζονται τα καρκινικά κύτταρα στον μαστό;

Ο καρκίνος του μαστού εντοπίζεται συνήθως στα επιθηλιακά κύτταρα των αγωγών ή των λοβών του αδενικού ιστού των μαστών. Συνήθως σε αρχικά στάδια μπορεί να περιοριστεί στον αγωγό ή τον λοβό (in situ), χωρίς να προκαλεί συμπτώματα ή να μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλα όργανα. Ωστόσο αν περάσει ο καιρός -και δεν αντιληφθεί η γυναίκα την ύπαρξή του- μπορεί να εισχωρήσει στο μαστικό ιστό (διηθητικός καρκίνος του μαστού) και στη συνέχεια να  επηρεάσει τους λεμφαδένες, προκαλώντας περιφερειακή μετάσταση ή, τελικά, να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος. 

Όλες οι γυναίκες μπορεί να πάθουν καρκίνο του μαστού;

Αρχικά, πρέπει να τονιστεί πως γενικά υπάρχουν δύο κατηγορίες καρκίνου, οι γενετικοί και οι περιβαλλοντικοί, με τους τελευταίους να είναι αυτοί που μας επηρεάζουν μετά τη γέννησή μας και σχετίζονται με συνήθειές μας. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός γυναικών με καρκίνο του μαστού, δεν είχαν κάποιο αναγνωρίσιμο παράγοντα κινδύνου πέραν του φύλου και της ηλικίας (άνω των 40 ετών), όμως υπάρχουν και κάποιοι παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην προδιάθεση για εμφάνιση. Μεταξύ αυτών είναι η παχυσαρκία, γήρανση, κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα, έκθεση σε ακτινοβολίες, ορμονοθεραπεία (με οιστρογόνα και προγεστερόνη για παραπάνω από 4 έτη). Υπάρχουν ωστόσο και παράγοντες που μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισης του όπως είναι ο παρατεταμένος θηλασμός, η γυμναστική, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η αποχή από αλκοόλ και τσιγάρο. 

Συμπτώματα και σημάδια

Ο καρκίνος του μαστού σε αντίθεση με άλλους τύπους καρκίνου, μπορεί να δώσει σημάδια, τα οποία μπορεί να είναι σωτήρια αν μια γυναίκα γνωρίζει να τα εντοπίζει. Συνήθως εμφανίζεται ως συμπαγές ογκίδιο που άλλοτε μπορεί να πονάει και άλλοτε όχι. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι:  

• έκκριση υγρού ή αίματος από τη θηλή
• το δέρμα πάνω από το καρκινικό σημείο συνήθως θυμίζει φλούδα πορτοκαλιού ή παρουσιάζει εσοχές
• μπορεί να αλλάξει το μέγεθος και το σχήμα του στήθους

Οποιαδήποτε ανωμαλία στο στήθος που διαρκεί πάνω από ένα μήνα, είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί από το γιατρό και να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις, όπως μαστογραφία ή βιοψία. 

Στρατηγική Πρόληψης

Όπως έχει ήδη προαναφερθεί, η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Η καθεμιά από εμάς από μικρή ηλικία οφείλει να μάθει την τέχνη της ψηλάφησης, να γνωρίζει το σώμα της και αναγνωρίζει τις μεταβολές που περιεγράφηκαν προηγουμένως. Επίσης, η μαστογραφία οφείλει να μπει στη ζωή κάθε γυναίκας μετά τα 40. Αξίζει να σημειωθεί πως η μαστογραφία είναι κατάλληλη μετά τα 40, μιας και όσο νεότερη είναι η γυναίκα τόσο πιο συμπαγής είναι ο μαστός οπότε τα αποτελέσματα δεν μπορούν να είναι έγκυρα. Ωστόσο πριν φτάσει η γυναίκα στις ιατρικές πράξεις, είναι απαραίτητο να ακολουθήσει έναν τρόπο ζωής όσο το δυνατόν πιο υγιεινό, κάνοντας συστηματικά γυμναστική (τουλάχιστον 30′ ημερησίως) , τρώγοντας υγιεινά (κυρίως τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες, δηλαδή φρούτα, λαχανικά και δημητριακά) , μειώνοντας την έκθεση σε καρκινικούς παράγοντες. 

Ας μην ξεχνάμε ότι καμία μας δεν είναι μόνη. Μπορείς να απευθυνθείς για το οτιδήποτε στους συλλόγους και στις ομάδες υποστήριξης, όπως το Άλμα Ζωής και  Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου.