Τι είναι ο Δάγκειος πυρετός;

Ο Δάγκειος είναι μια συστημική οξεία ιϊκή μόλυνση, που μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω των κουνουπιών του γένους Aedes, και προκαλείται από τοn Δάγκειο ιό. Έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο σημαντικές παραμελημένες τροπικές ασθένειες παγκοσμίως, και η εμφάνιση της έχει αυξηθεί περισσότερο από 30 φορές τις τελευταίες δεκαετίες, παράλληλα με την γεωγραφική επέκταση των κουνουπιών Aedes.

Ο Δάγκειος είναι ο φλαβοϊός (της οικογένειας Flaviviridae) με τα περισσότερα θύματα σε τροπικές και σε υπο- τροπικές περιοχές, ενώ έχει εκτιμηθεί ότι  προσβάλλονται 300-400 εκατομμύρια άτομα κάθε χρόνο. Η εμφάνιση σοβαρής μορφής δάγκειου εκτιμάται στα 500,000 άτομα και τουλάχιστον 2.5 δισεκατομμύρια βρίσκονται σε κίνδυνο. Κάθε χρόνο πεθαίνουν περίπου 20.000 άτομα, και υπολογίζεται ότι συμβαίνει σε περισσότερες από 100 χώρες.

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που φαίνονται να έχουν άμεση σχέση με το υψηλή πιθανότητα προσβολής από δάγκειο ιό, είναι η κατάλληλη θερμοκρασία και τα υψηλά επίπεδα υετού, ενώ σε κάποιες περιοχές έχει συσχετιστεί και με την υγρασία και την πίεση ατμών. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάζει την γεωγραφική επέκταση του ιού μέσω των επιδράσεων που ασκεί στην ανθρώπινη δραστηριότητα και στην αλλαγή των φυσικών ενδιαιτημάτων του, όπως για παράδειγμα με την αποθήκευση νερού, την εκμετάλλευση των εδαφών και την άρδευση.

Κλινικά η ασθένεια του δάγκειου έχει ταξινομηθεί, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) το 2009, είτε ως δάγκειος με ή χωρίς συμπτώματα, είτε ως σοβαρής μορφής δάγκειος. Ο δάγκειος χωρίς συμπτώματα ( ασυμπτωματικός ή ελάχιστα συμπτωματικός), έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να είναι ικανός να μεταφέρει τον ιό στους κώνωπες. Ο δάγκειος με συμπτώματα περιλαμβάνει το κοιλιακό άλγος, τον επίμονο εμετό, τη συσσώρευση υγρών, την αιμορραγία των βλεννογόνων, τον λήθαργο, την διόγκωση του ήπατος και την αύξηση του αιματοκρίτη με μειούμενα αιμοπετάλια. Ο σοβαρής μορφής δάγκειος, περιλαμβάνει σοβαρή απώλεια πλάσματος, σφοδρή αιμορραγία ή ανεπάρκεια οργάνων.

Τι έδειξαν οι νέες έρευνες;

Οι ερευνητές του Penn State, σε έρευνα που δημοσίευσαν στο περιοδικό PLOS Neglected Tropical Diseases, δείχνουν την πιθανή επιρροή που έχει η υψηλή θερμοκρασία στην εξάπλωση του δάγκειου. Όμως, αυτή η επιρροή δεν αφορά μόνο τον Δάγκειο ιό, αλλά και το βακτηρίου Wolbachia. Το βακτήριο αυτό έχει χρησιμοποιηθεί ως βιολογικό μέσο ελέγχου των ιογενών λοιμόξεων. Με άλλα λόγια έχει χρησιμοποιηθεί σαν βιολογική καταπολέμηση του Δάγκειου και άλλων όμοιων ιών, σε κουνούπια, προκειμένου να μην φέρουν τον ιό και τον κολλήσουν σε ανθρώπους. Φάνηκε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να μεν να μειώσει την εξάπλωση του ιού, αλλά ταυτοχρόνως μπορεί και να περιορίσει την αποτελεσματικότητα του βακτηρίου.

Τα κουνούπια του γένους Aedes, εκτός του Δάγκειου ιού, είναι φορείς και άλλων σημαντικών ιών όπως αυτός του Ζίκα, του Δυτικού Νείλου, της Ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας, και του κίτρινου πυρετού. «Με τη βοήθεια της αυξανόμενης αστικοποίησης και της κλιματικής αλλαγής, αυτό το εύρος κουνουπιών αναμένεται να αλληλοεπικαλυφθεί με το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού έως το 2050, αυξάνοντας δραματικά τον αριθμό των ανθρώπων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να εκτεθούν σε αυτούς τους ιούς», δήλωσε η Elizabeth McGraw, καθηγήτρια και επικεφαλής του Τμήματος Βιολογίας, Penn State.

Προσφάτως οι ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο προσπάθησαν να ελέγξουν αυτούς τους ιούς μολύνοντας τα κουνούπια με το βακτήριο Wolbachia pipientis και στη συνέχεια απελευθέρωσαν τα κουνούπια στο περιβάλλον, εξηγεί η McGraw. Το βακτήριο αυτό έχει την ικανότητα να αποτρέπει την αναπαραγωγή των ιών στα κουνούπια. Το σημαντικό σε αυτόν τον τρόπο καταπολέμησης είναι ότι το βακτήριο μεταφέρεται στους απόγονους των κουνουπιών, καθιστώντας την μια προσέγγιση που προκαλεί αυτοπεριορισμό των ιών, και απαιτεί ελάχιστη συντήρηση.

Η McGraw σημείωσε ότι τόσο ο ιός του δάγκειου πυρετού όσο και η Wolbachia μολύνουν μια ποικιλία ιστών σε όλο το σώμα ενός κουνουπιού, και παρόλο που δεν είναι τοξικοί, προκαλούν ανοσοαπόκριση στο στρες.

“Τα κουνούπια που έχουν μολυνθεί από τον ιό του δάγκειου πυρετού ή/και από το Wolbachia, υφίστανται ήδη μια απόκριση στο στρες. Επομένως, ελέγξαμε αν ένας επιπλέον στρεσογόνος παράγοντας όπως η θερμότητα, θα μπορούσε  να είναι ακόμη πιο επιβαρυντικός για το έντομο.»

Τι έδειξαν τα πειράματα για τον ιό του δάγκειου πυρετού;

Η ομάδα τοποθέτησε τα μολυσμένα κουνούπια σε σφραγισμένα φιαλίδια και στη συνέχεια βύθισε τα φιαλίδια σε υδατόλουτρο που θερμάνθηκε στους 42 ° C – μια ρεαλιστική ακραία θερμοκρασία που μπορεί να συναντήσει ένα κουνούπι στην άγρια ​​φύση. Στη συνέχεια, οι ερευνητές μέτρησαν πόσο καιρό χρειάστηκε να ακινητοποιηθούν τα κουνούπια και συνέκριναν το χρόνο με τα μη μολυσμένα κουνούπια.

Η ομάδα διαπίστωσε ότι τα κουνούπια που έχουν μολυνθεί από τον Δάγκειο ήταν πιο ευαίσθητα στη θερμότητα και ακινητοποιήθηκαν σχεδόν τρεις φορές πιο γρήγορα σε σύγκριση με τα μη μολυσμένα κουνούπια. Με όμοιο τρόπο, τα κουνούπια που μολύνθηκαν με το Wolbachia ακινητοποιήθηκαν τέσσερις φορές ταχύτερα από τα μη μολυσμένα κουνούπια.

Ο Fhallon Ware-Gilmore, μεταπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Εντομολογίας και Κέντρο Δυναμικής Λοιμωδών Νοσημάτων στο Penn State που ηγήθηκε του έργου είπε, “Θα ήταν αναμενόμενο τα κουνούπια που έχουν μολυνθεί τόσο από τον ιό του δάγκειου πυρετού όσο και από τη Wolbachia, να ακινητοποιούνται πιο γρήγορα σε σχέση με τα κουνούπια που έχουν μολυνθεί μεμονωμένα με κάθε μικρόβιο, αλλά δεν βρήκαμε προσθετική δράση. Ωστόσο, είμαστε οι πρώτοι που δείχνουν ότι η ιογενής λοίμωξη μπορεί να επηρεάσει τη θερμική ανοχή των κουνουπιών, ειδικά μειώνοντας την επιβίωση των κουνουπιών κατά την έκθεση σε υψηλή θερμότητα.”