Καθ’ όλη τη διάρκεια του Δεκεμβρίου, πολλοί γονείς χρησιμοποιούν ένα «Αόρατο Ξωτικό» ή απειλές από τη λίστα του Άγιου Βασίλη με τα καλά και τα άτακτα παιδιά για να κρατήσουν τη συμπεριφορά των παιδιών τους σε τάξη. Σύμφωνα με αυτούς τους γονείς, ο Άγιος Βασίλης θα μάθει (μέσω ενός αόρατου ξωτικού στο σπίτι τους που κατασκοπεύει τα παιδιά ) αν τα παιδιά τους ήταν “καλά” ή “άτακτα” και θα φέρει δώρα μόνο για τα “καλά” παιδιά.

Είναι αυτή η στρατηγική αποτελεσματική στη βελτίωση της συμπεριφοράς των παιδιών;

Κατ’ αρχήν, η έρευνα δείχνει ότι η στρατηγική του Ξωτικού να προσφέρει στα παιδιά ανταμοιβές σε αντάλλαγμα για την “καλή” συμπεριφορά είναι πιθανό να μην είναι αποτελεσματική. Οι έρευνες διαπιστώνουν ότι οι απτές ανταμοιβές (όπως τα δώρα) που είναι αναμενόμενες (δηλαδή υποσχέθηκαν εκ των προτέρων) και δεν συνδέονται με την απόδοση (όπως συμβαίνει συχνά με τα χριστουγεννιάτικα δώρα) συνδέονται με μειωμένη εσωτερική  καθοδηγούμενη παρακίνηση. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν η υπόσχεση για χριστουγεννιάτικα δώρα είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της συμπεριφοράς για τον μήνα Δεκέμβριο, τα παιδιά θα είναι λιγότερο πιθανό να συνεχίσουν να επιλέγουν να συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο μετά την αφαίρεση της υπόσχεσης για χριστουγεννιάτικα δώρα. Για να το θέσουμε ακόμη πιο απλά, το παιδί σας θα μπορούσε να συμπεριφερθεί άσχημα μετά το τέλος των Χριστουγέννων, αν χρησιμοποιήσετε αυτή τη στρατηγική.

Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι οι απτές ανταμοιβές μπορεί να μειώσουν την ευγενική συμπεριφορά (όπως το μοίρασμα ή η βοήθεια προς τους άλλους). Τα παιδιά έχουν ήδη από τη φύση τους μεγάλο κίνητρο για να συμμετέχουν σε αυτού του είδους τη συμπεριφορά και η επιβράβευσή τους γι’ αυτό μπορεί τελικά να μειώσει το κίνητρό τους να το κάνουν.

Υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση αυτής της στρατηγικής για τη διαχείριση της συμπεριφοράς;

Επιπλέον, το “Αόρατο ξωτικό” γίνεται συχνά αρνητικό στην πράξη, περιλαμβάνοντας απειλές και ντροπιάζοντας τα παιδιά για κακή συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ορισμένα εργαλεία με το αόρατο ξωτικό περιλαμβάνουν μια “Επίσημη ειδοποίηση για τα άτακτα παιδιά” που μπορείτε να εκδώσετε στο παιδί σας όταν η συμπεριφορά του δεν είναι επιθυμητή. Αυτός ο τύπος απειλής αρνητικών συνεπειών μπορεί επίσης να είναι αναποτελεσματικός στην προώθηση της θετικής συμπεριφοράς των παιδιών. Για παράδειγμα, η έρευνα διαπιστώνει ότι το να λέτε στα παιδιά μια ιστορία που τονίζει τις αρνητικές συνέπειες του ψέματος δεν φαίνεται να συνδέεται με περισσότερη ειλικρίνεια στα παιδιά.

Η έρευνα δείχνει επίσης ότι η έκφραση απογοήτευσης στα παιδιά και η ντροπή τους ως πειθαρχική τακτική μπορεί να συνδέεται με αυξημένο άγχος και επιθετικότητα στα παιδιά. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι το να λέμε στα παιδιά λευκά ψέματα προκειμένου να ρυθμίσουμε τη συμπεριφορά τους συνδέεται με αυξημένο άγχος.

Πώς μπορείτε να κάνετε τα παιδιά σας να συμπεριφέρονται σωστά κατά τη διάρκεια της περιόδου των γιορτών;

Αν θέλετε να επιβραβεύσετε τη συμπεριφορά του παιδιού σας, χρησιμοποιήστε θετική προσοχή. Βάλτε το αόρατο ξωτικό να επισημαίνει οτιδήποτε κάνει σωστά το παιδί σας και όχι τι έκανε λάθος. Για παράδειγμα, “Παρατήρησα ότι μοιράστηκες με τον αδελφό σου χθες τα σοκολατάκια σου” ή “Έκανες σπουδαία δουλειά όταν ντύθηκες μόνος σου για το σχολείο!”. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να συνδέσετε αυτή την παρατήρηση με δώρα ή να χαρακτηρίσετε το παιδί σας με οποιονδήποτε τρόπο. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε αυτή τη στρατηγική μόνοι σας (με ή χωρίς το ξωτικό) για να την κάνετε ακόμα πιο αποτελεσματική. Η έρευνα δείχνει ότι η θετική προσοχή αυξάνει τη συχνότητα της συμπεριφοράς.

Χρησιμοποιήστε φυσικές και λογικές συνέπειες για να διαχειριστείτε την προκλητική συμπεριφορά του παιδιού σας κατά τη διάρκεια των διακοπών. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές γονικής μέριμνας για την αλλαγή της συμπεριφοράς περιλαμβάνουν λογικές και φυσικές συνέπειες και όχι άσχετες συνέπειες. Με άλλα λόγια, τα παιδιά είναι πιο πιθανό να μάθουν να μην πετάνε τα χριστουγεννιάτικα μπισκότα τους αν τους τα πάρετε όταν τα πετάξουν παρά αν τους πάρετε τα δώρα 25 ημέρες αργότερα.

Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε ότι δεν είναι κακό να έχετε το αόρατο ξωτικό ή τον Άγιο Βασίλη ως μέρος της εορταστικής σας παράδοσης. Αν θυμάστε να είστε προσεκτικοί σχετικά με τη σύνδεση της συμπεριφοράς του παιδιού σας με τα δώρα το πρωί των Χριστουγέννων, μπορείτε να αισθάνεστε ελεύθεροι να δημιουργήσετε περίπλοκα σενάρια με το Ξωτικό, να επισκεφθείτε τον Άγιο Βασίλη και να αφήσετε ακόμη και λιχουδιές για τους ταράνδους.

Καλές γιορτές σε όλους!