Τι είναι οι ενδομυϊκές ενέσεις;

Η ενδομυϊκή ένεση είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται για την παροχή ενός φαρμάκου βαθιά μέσα στους μύες. Αυτό επιτρέπει την ταχεία απορρόφηση του φαρμάκου στην κυκλοφορία του αίματος. Μπορεί να έχετε λάβει ενδομυϊκή ένεση σε ιατρείο την τελευταία φορά που κάνατε εμβόλιο, όπως το εμβόλιο για τη γρίπη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί επίσης να αυτοχορηγήσει μια ενδομυϊκή ένεση. Για παράδειγμα, ορισμένα φάρμακα που θεραπεύουν την πολλαπλή σκλήρυνση ή τη ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να απαιτούν να κάνετε μόνοι σας την ένεση.

Για ποιο λόγο χρησιμοποιούνται οι ενδομυϊκές ενέσεις;

Οι ενδομυϊκές ενέσεις αποτελούν κοινή πρακτική στη σύγχρονη ιατρική. Χρησιμοποιούνται για τη χορήγηση φαρμάκων και εμβολίων. Αρκετά φάρμακα και σχεδόν όλα τα ενέσιμα εμβόλια χορηγούνται με αυτόν τον τρόπο. Οι ενδομυϊκές ενέσεις χρησιμοποιούνται όταν δεν συνιστώνται άλλοι τύποι μεθόδων χορήγησης. Σε αυτές περιλαμβάνονται:

• από το στόμα (κατάποση στο στομάχι)
• ενδοφλέβια (έγχυση στη φλέβα)
• υποδόρια (έγχυση στον λιπώδη ιστό ακριβώς κάτω από το στρώμα του δέρματος)

Οι ενδομυϊκές ενέσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν αντί των ενδοφλέβιων ενέσεων επειδή ορισμένα φάρμακα είναι ερεθιστικά για τις φλέβες ή επειδή δεν μπορεί να εντοπιστεί κατάλληλη φλέβα. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν αντί για χορήγηση από το στόμα, επειδή ορισμένα φάρμακα καταστρέφονται από το πεπτικό σύστημα όταν τα καταπίνετε. Οι ενδομυϊκές ενέσεις απορροφώνται ταχύτερα από τις υποδόριες ενέσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή ο μυϊκός ιστός έχει μεγαλύτερη παροχή αίματος από τον ιστό ακριβώς κάτω από το δέρμα σας. Ο μυϊκός ιστός μπορεί επίσης να συγκρατήσει μεγαλύτερο όγκο φαρμάκου από τον υποδόριο ιστό.

Ποια είναι τα σημεία ενδομυϊκής ένεσης;

• Δελτοειδής

Ο δελτοειδής μυς είναι το σημείο που χρησιμοποιείται συνήθως για τα εμβόλια. Ωστόσο, αυτό το σημείο δεν είναι συνηθισμένο για να κάνετε μόνοι σας ενέσεις, επειδή η μικρή μυϊκή μάζα του περιορίζει τον όγκο του φαρμάκου που μπορεί να εγχυθεί – συνήθως όχι περισσότερο από 1 χιλιοστόλιτρο.  Ένας φροντιστής, ένας φίλος ή ένα μέλος της οικογένειας μπορεί να βοηθήσει με τις ενέσεις σε αυτόν τον μυ. Για να εντοπίσετε αυτό το σημείο, ψηλαφίστε το, στην κορυφή του άνω βραχίονά σας. Η σωστή περιοχή για τη χορήγηση της ένεσης είναι δύο πλάτη δάχτυλου κάτω από την ακρωμιακή απόφυση. Στο κάτω μέρος των δύο δακτύλων θα υπάρχει ένα ανάποδο τρίγωνο. Κάντε την ένεση στο κέντρο του τριγώνου.

• Έξω πλατύς

Ο μηρός μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν τα άλλα σημεία δεν είναι διαθέσιμα ή όταν πρέπει να χορηγήσετε το φάρμακο μόνοι σας. Χωρίστε το τον μηρό σε τρία ίσα μέρη (άνω, μέσο, κάτω). Εντοπίστε το μέσο αυτών των τριών τμημάτων. Η ένεση θα πρέπει να γίνει στο εξωτερικό επάνω τμήμα αυτού του τμήματος.

• Μέσος Γλουτιαίος

Ο μέσος γλουτιαίος μυς είναι το ασφαλέστερο σημείο για ενήλικες και παιδιά ηλικίας άνω των 7 μηνών. Είναι βαθύς και δεν βρίσκεται κοντά σε μεγάλα αιμοφόρα αγγεία ή νεύρα. Αυτό το σημείο είναι δύσκολο για να κάνετε την ένεση μόνος σας και μπορεί να χρειαστεί η βοήθεια ενός φίλου, μέλους της οικογένειας ή φροντιστή. Τοποθετήστε την παλάμη του χεριού σας στο ισχίο του ατόμου που λαμβάνει την ένεση, με τα δάχτυλά σας να δείχνουν προς το κεφάλι του. Τοποθετήστε τα δάχτυλά σας έτσι ώστε ο αντίχειράς σας να δείχνει προς τη βουβωνική χώρα του και να αισθάνεστε τη λεκάνη κάτω από το μικρό δάχτυλο. Ανοίξτε το δείκτη και το μεσαίο δάχτυλό σας σε σχήμα ελαφρού V και εισάγετε τη βελόνα στη μέση αυτού του V.

• Μείζων γλουτιαίος

Ο μείζων γλουτιαίος ήταν το σημείο που επέλεγαν συχνότερα οι επαγγελματίες υγείας για πολλά χρόνια. Ωστόσο, λόγω της πιθανότητας τραυματισμού του ισχιακού νεύρου, χρησιμοποιείται συχνότερα ο μέσος γλουτιαίος. Αυτό το σημείο είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθεί για να κάνετε την ένεση μόνος σας και δεν συνιστάται.

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε σημείο ένεσης που έχει ενδείξεις μόλυνσης ή τραυματισμού. Εάν θα κάνετε την ένεση περισσότερες από μία φορές, φροντίστε να εναλλάσσετε τα σημεία ένεσης για να αποφύγετε τραυματισμό ή δυσφορία στους μύες.

Πώς χορηγείται μια ενδομυϊκή ένεση;

Κάθε άτομο που χορηγεί ενδομυϊκές ενέσεις πρέπει να λαμβάνει εκπαίδευση και κατάρτιση σχετικά με τη σωστή τεχνική της ένεσης. Το μέγεθος της βελόνας και το σημείο της ένεσης εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η ηλικία και το μέγεθος του ατόμου που λαμβάνει το φάρμακο, καθώς και ο όγκος και ο τύπος του φαρμάκου. Ο γιατρός ή ο φαρμακοποιός σας θα σας δώσει συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με το ποια βελόνα και σύριγγα είναι κατάλληλες για τη χορήγηση του φαρμάκου σας.

1. Πλύνετε τα χέρια σας

Πλύνετε τα χέρια σας με σαπούνι και ζεστό νερό για να αποφύγετε πιθανή μόλυνση. Φροντίστε να τρίβετε καλά ανάμεσα στα δάχτυλά σας, στο πίσω μέρος των χεριών σας και κάτω από τα νύχια σας. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συνιστούν να κάνετε αφρό για 20 δευτερόλεπτα.

2. Συγκεντρώστε όλες τις απαραίτητες προμήθειες

Συγκεντρώστε τις ακόλουθες προμήθειες:

• βελόνα και σύριγγα με το φάρμακο
• επιθέματα με οινόπνευμα
• γάζες και βαμβάκι
• δοχείο ανθεκτικό σε διάτρηση για την απόρριψη των χρησιμοποιημένων βελονών και της σύριγγας (συνήθως ένα κίτρινο, πλαστικό δοχείο αιχμηρών αντικειμένων)
• επιδέσμους

3. Εντοπίστε το σημείο της ένεσης

Για να απομονώσετε τον μυ και να στοχεύσετε το σημείο όπου θα τοποθετήσετε την ένεση, απλώστε το δέρμα στο σημείο της ένεσης ανάμεσα σε δύο δάχτυλα. Το άτομο που λαμβάνει την ένεση θα πρέπει να πάρει μια θέση που να είναι άνετη, να παρέχει εύκολη πρόσβαση στο σημείο και να διατηρεί τους μύες χαλαρούς.

4. Καθαρίστε το σημείο της ένεσης

Καθαρίστε το σημείο που έχει επιλεγεί για την ένεση με ένα βαμβάκι με οινόπνευμα και αφήστε το δέρμα να στεγνώσει στον αέρα.

5. Προετοιμάστε τη σύριγγα με το φάρμακο

• Αφαιρέστε το καπάκι. Εάν το φιαλίδιο είναι πολλαπλών δόσεων, σημειώστε πότε ανοίχτηκε για πρώτη φορά το φιαλίδιο. Το ελαστικό πώμα θα πρέπει να καθαριστεί με μια μπατονέτα οινοπνεύματος.
• Τραβήξτε αέρα στη σύριγγα. Τραβήξτε προς τα πίσω το έμβολο για να γεμίσετε τη σύριγγα με αέρα μέχρι τη δόση που θα κάνετε την ένεση. Αυτό γίνεται επειδή το φιαλίδιο είναι κενό και πρέπει να προσθέσετε ίση ποσότητα αέρα για να ρυθμίσετε την πίεση. Αυτό διευκολύνει επίσης την άντληση του φαρμάκου στη σύριγγα. Εάν ξεχάσετε αυτό το βήμα, μπορείτε και πάλι να βγάλετε το φάρμακο από το φιαλίδιο.
• Εισάγετε αέρα στο φιαλίδιο. Αφαιρέστε το καπάκι από τη βελόνα και σπρώξτε τη βελόνα μέσα από το ελαστικό πώμα στο πάνω μέρος του φιαλιδίου. Εισάγετε όλο τον αέρα μέσα στο φιαλίδιο. Προσέξτε να μην αγγίξετε τη βελόνα για να την κρατήσετε καθαρή.
• Αποσύρετε το φάρμακο. Γυρίστε το φιαλίδιο και τη σύριγγα ανάποδα ώστε η βελόνα να δείχνει προς τα πάνω και τραβήξτε προς τα πίσω το έμβολο για να αποσύρετε τη σωστή ποσότητα φαρμάκου.
• Αφαιρέστε τις φυσαλίδες αέρα. Χτυπήστε τη σύριγγα για να σπρώξετε τυχόν φυσαλίδες προς τα πάνω και πιέστε απαλά το έμβολο για να σπρώξετε τις φυσαλίδες αέρα προς τα έξω.

6. Αυτο-ένεση με σύριγγα

Κρατήστε τη βελόνα σαν βελάκι και εισαγάγετε την στο μυ υπό γωνία 90 μοιρών. Θα πρέπει να εισάγετε τη βελόνα με γρήγορο αλλά ελεγχόμενο τρόπο. Μην πιέζετε το έμβολο προς τα μέσα.

7. Κάντε την ένεση του φαρμάκου

Πιέστε αργά το έμβολο για να εγχύσετε το φάρμακο στον μυ.

8. Αφαιρέστε τη βελόνα

Αποσύρετε γρήγορα τη βελόνα και πετάξτε την σε ένα ανθεκτικό σε διάτρηση δοχείο αιχμηρών αντικειμένων. Μην τοποθετήσετε ξανά το καπάκι στη βελόνα. Το δοχείο αιχμηρών αντικειμένων είναι ένα κίτρινο δοχείο που μπορείτε να αγοράσετε. Χρησιμοποιείται για τη συλλογή ιατρικών αποβλήτων, όπως βελόνες και σύριγγες. Δεν πρέπει να βάζετε κανένα από αυτά τα υλικά στα κανονικά σκουπίδια, καθώς οι βελόνες μπορεί να είναι επικίνδυνες για οποιονδήποτε χειρίζεται τα σκουπίδια.

9. Εφαρμόστε πίεση στο σημείο της ένεσης

Χρησιμοποιήστε ένα κομμάτι γάζας για να ασκήσετε ελαφριά πίεση στο σημείο της ένεσης. Μπορείτε ακόμη και να κάνετε μασάζ στην περιοχή για να βοηθήσετε την απορρόφηση του φαρμάκου από τον μυ. Είναι φυσιολογικό να δείτε ελαφρά αιμορραγία. Χρησιμοποιήστε έναν επίδεσμο εάν είναι απαραίτητο.

Ποιες είναι μερικές συμβουλές για μια ευκολότερη ένεση;

Για να ελαχιστοποιήσετε την πιθανή δυσφορία πριν από την ένεση:

• Εφαρμόστε πάγο ή μια τοπική αναισθητική κρέμα στο σημείο της ένεσης πριν το καθαρίσετε με το οινόπνευμα.
• Αφήστε το οινόπνευμα να στεγνώσει εντελώς πριν από την ένεση. Διαφορετικά, ενδέχεται να προκαλέσει τσούξιμο.
• Ζεστάνετε το φιαλίδιο του φαρμάκου τρίβοντάς το ανάμεσα στα χέρια σας πριν τραβήξετε το φάρμακο στη σύριγγα.
• Ζητήστε από κάποιον που εμπιστεύεστε να σας κάνει την ένεση. Ορισμένοι άνθρωποι δυσκολεύονται να κάνουν την ένεση μόνοι τους.