Δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρήσαμε άτομα από την καθημερινότητα μας, που είτε βρίσκονται σε θέσεις υψηλής ευθύνης είτε βάλλονται από καθημερινό στρες, να έχουν και μια αύξηση των λευκών τριχών της κεφαλής. Η συσχέτιση της εμφάνισης γκρίζων τριχών στην κεφαλή με εκτενείς περιόδους άγχους είναι εμπειρική, και μέχρι πρόσφατα οι ερευνητές δεν μπορούσαν ακριβώς να προσδιορίσουν γιατί συμβαίνει αυτή η αλλαγή.

Γιατί εμφανίζονται οι γκρίζες τρίχες;

Το χρώμα των τριχών στην κεφαλή οφείλεται σε εξειδικευμένα κύτταρα, τα μελανοκύτταρα, αλλά η ίδια η τρίχα αναπτύσσεται από τα κερατινοκύτταρα. Οι γκρίζες ή λευκές τρίχες εμφανίζονται όταν τα μελανοκύτταρα σταματούν πια να είναι λειτουργικά, όμως τα κερατινοκύτταρα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Το αποτέλεσμα είναι οι τρίχες στην κεφαλή να συνεχίζουν να αναπτύσσονται, να αποβάλλονται, και ξανά από την αρχή, απλά χωρίς να έχουν πια χρώμα. Η διάρκεια ζωής των μελανοκυττάρων του κάθε ατόμου εξαρτάται από γενετικούς παράγοντες, αλλά ο τρόπος ζωής, όπως το κάπνισμα ή το χρόνιο στρες, φαίνεται πως μπορεί να επιταχύνει την διαδικασία εμφάνισης γκρίζων τριχών.

Το χρόνιο στρες πυροδοτεί την εμφάνιση γκρίζων τριχών;

Το χρόνιο στρες μπορεί να πυροδοτήσει ένα φαινόμενο γνωστό ως τελογενής τριχόρροια, κατά το οποίο το ποσοστό του τριχωτού της κεφαλής που βρίσκεται στην τελογενή φάση, δηλαδή την φάση της αποβολής, αυξάνεται από 10% (φυσιολογικές συνθήκες) σε 30%. Οι εκλυτικοί παράγοντες τελογενούς τριχόρροιας πέρα από το χρόνιο άγχος μπορεί να είναι ο τοκετός, μια ασθένεια ακόμα και σημαντική απώλεια βάρους. Επομένως, με το χρόνιο στρες, μπορεί να αποβάλλονται περισσότερες τρίχες, να μειώνονται τα μελανοκύτταρα, και να ‘’έρχεται’’ γρηγορότερα η σειρά εμφάνισης των γκρίζων τριχών.

Είναι αντιστρέψιμο το ”γκριζάρισμα” των μαλλιών;

Μια ερευνητική ομάδα από το Columbia University Vagelos College of Physicians and Surgeons, εξέτασε στο μικροσκόπιο λεπτές τομές τριχών από 14 εθελοντές και πραγματοποίησε ανάλυση των πρωτεϊνών αυτών, προκειμένου να διαπιστώσει τι ακριβώς συμβαίνει στις τρίχες της κεφαλής όταν αγχωνόμαστε έντονα και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα αποτελέσματα ήταν εν μέρει αναμενόμενα αλλά και ενθαρρυντικά, καθώς φαίνεται πως ο οργανισμός μπορεί, κάποιες φορές, ακόμα και να αντιστρέψει το φαινόμενο.

Μια τρίχα της κεφαλής, όταν την εξετάζουμε με γυμνό μάτι, φαίνεται να έχει ένα ενιαίο χρώμα, εκτός αν η διαφορά του χρώματος είναι πολύ έντονη. Ωστόσο, με την χρήση μικροσκοπίου, και σε λεπτές τομές, οι τρίχες φαίνεται πως έχουν μια διαβάθμιση χρώματος κατά μήκος, που δεν είχε παρατηρηθεί προηγουμένως. Επιπλέον, η συγκέντρωση 300 περίπου πρωτεϊνών, διαφοροποιείται κατά μήκος των τριχών. Αυτή η διαβάθμιση σχετίζεται με τα μιτοχόνδρια, γνωστά ως εργοστάσια παραγωγής ενέργειας των κυττάρων. Πέραν όμως αυτής της λειτουργίας τους, είναι ευαίσθητα και σε μόρια-μηνύματα που σχετίζονται με το στρες. Επομένως, όσο ακόμα η τρίχα βρίσκεται στον θύλακα της, φαίνεται να επηρεάζεται από μόρια που εκλύει ο οργανισμός σε περιόδους στρες. Το αποτέλεσμα ‘’κρυσταλλώνεται’’ και γίνεται φανερό όταν η τρίχα εξέρχεται από το θυλάκιο, με διαφοροποιήσεις στο χρώμα και στην συγκέντρωση πρωτεϊνών κατά μήκους της.

Η ερευνητική ομάδα εξέτασε το τριχωτό της κεφαλής 14 εθελοντών, οι οποίοι κατέγραφαν τα επίπεδα άγχους τους σε ένα ημερολόγιο. Φάνηκε πως όσο αυξάνονταν τα επίπεδα στρες, αυξάνονταν και το ποσοστό γκρίζων τριχών στην κεφαλή, αλλά αν οι στρεσογόνοι παράγοντες έπαυαν να επιδρούν, κάποιες τρίχες ανακτούσαν το φυσιολογικό τους χρώμα. Προηγούμενες έρευνες σε ποντίκια, έδειχναν πως άπαξ και η τρίχα αποκτήσει γκρίζο χρώμα, δεν άλλαζε, αλλά αυτό ίσως οφείλεται και στην διαφορά στην βιολογία ανάπτυξης τριχών στα ποντίκια και τους ανθρώπους.

Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας είναι σίγουρα ενθαρρυντικά, καθώς δείχνουν πως η γήρανση δεν είναι αποκλειστικά μονόδρομος. Σίγουρα κάποιοι παράγοντες την επιταχύνουν, αλλά ο οργανισμός μας έχει την ικανότητα να την αναχαιτίσει και σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και να την αντιστρέψει.