Αποφρακτική άπνοια του ύπνου

Συμπτώματα

Η άπνοια ύπνου προκαλεί επεισόδια μειωμένης παροχής οξυγόνου στον εγκέφαλο και σε άλλα μέρη του σώματος. Η ποιότητα του ύπνου είναι κακή, γεγονός που προκαλεί υπνηλία και έλλειψη διαύγειας το πρωί. Τα άτομα με άπνοια ύπνου μπορεί επίσης να παρουσιάσουν τα ακόλουθα συμπτώματα:

• πονοκεφάλους που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν
• αίσθημα δυσαρέσκειας (γκρίνια)
• αδύναμη μνήμη
• υπνηλία

Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• υπερκινητικότητα στα παιδιά
• επιδείνωση της κατάθλιψης
• μειωμένη απόδοση στη δουλειά και το σχολείο
• απώλεια σεξουαλικού ενδιαφέροντος
• πρήξιμο στα πόδια (ονομάζεται οίδημα και μπορεί να συμβεί όταν η άπνοια ύπνου είναι σοβαρή)

Η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας θέτει τους ανθρώπους με άπνοια ύπνου σε κίνδυνο για τροχαία και εργατικά ατυχήματα. Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πλήρη ανακούφιση της νωθρότητας κατά τη διάρκεια της ημέρας που προκαλείται από την άπνοια ύπνου.

Αίτια

Υπάρχουν διάφοροι τύποι άπνοιας στον ύπνο, αλλά η Α.Υ.Α. είναι η πιο κοινή. Ο εν λόγω τύπος είναι πιθανότερο να εμφανιστεί σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και υπέρβαρα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η απώλεια βάρους συνεισφέρει στη σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων. Ο ύπνος ανάσκελα μπορεί να επιδεινώσει ιδιαίτερα την άπνοια ύπνου.

Τύποι υπνικής άπνοιας

Οι τρεις τύποι άπνοιας του ύπνου είναι:

• Αποφρακτική άπνοια ύπνου: Αυτός είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος υπνικής άπνοιας, στον οποίο ο αεραγωγός έχει περιοριστεί, μπλοκαριστεί ή είναι πλαδαρός.
• Κεντρική άπνοια ύπνου: Δεν υπάρχει απόφραξη του αεραγωγού, αλλά ο εγκέφαλος δεν στέλνει ερεθίσματα στους αναπνευστικούς μύες ώστε να διατελέσουν την αναπνοή.
• Μικτή άπνοια ύπνου: Πρόκειται για συνδυασμό αποφρακτικής και κεντρικής άπνοιας κατά τον ύπνο.

Ποιος κινδυνεύει για αποφρακτική υπνική άπνοια;

Ο κίνδυνος για Α.Υ.Α. αυξάνεται εάν έχετε παθήσεις ή χαρακτηριστικά που περιορίζουν την ανώτερη αναπνευστική οδό. Οι παράγοντες κινδύνου της Α.Υ.Α. περιλαμβάνουν:

• παιδιά με μεγάλες αμυγδαλές
• άνδρες με μέγεθος λαιμού 43 εκατοστά ή περισσότερο
• γυναίκες με μέγεθος λαιμού 40 εκατοστά ή περισσότερο
• μεγάλη γλώσσα, η οποία μπορεί να παρεμποδίσει τον αεραγωγό
• την θέση της κάτω γνάθου αρκετά πιο πίσω από την άνω
• ένα στενό ουρανίσκο ή έναν αεραγωγό που καταρρέει πιο εύκολα

Οι καρδιακές παθήσεις είναι πιο συχνές στους παχύσαρκους ανθρώπους και η παχυσαρκία αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για καρδιοπάθειες, υψηλή αρτηριακή πίεση και άπνοια στον ύπνο.

Διάγνωση

Η διάγνωση της άπνοιας του ύπνου αρχίζει με την πλήρη μελέτη του ιατρικού ιστορικού και μία κλινική εξέταση. Ένα ιστορικό υπνηλίας και ροχαλητού είναι σημαντικές ενδείξεις. Ο γιατρός θα εξετάσει το κεφάλι και το λαιμό σας για να εντοπίσει τους φυσιολογικούς παράγοντες που σχετίζονται με την άπνοια ύπνου. Μπορεί επίσης να σας ζητήσει να συμπληρώσετε ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, τις συνήθειες ύπνου και την ποιότητα του ύπνου. Οι συνήθεις διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν:

Πολυϋπνογραφία

Μία πολυϋπνογραφία συνήθως απαιτεί να μείνετε όλη τη νύχτα σε ένα νοσοκομείο ή ένα κέντρο μελέτης ύπνου, καθώς διαρκεί μια ολόκληρη νύχτα. Ενώ κοιμάστε, το ειδικό καταγραφικό μηχάνημα θα μετρήσει τη δραστηριότητα διαφόρων οργάνων που σχετίζονται με τον ύπνο. Η πολυϋπνογραφία μπορεί να περιλαμβάνει:

• ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ), το οποίο μετρά τα εγκεφαλικά κύματα
• ηλεκτροοφθαλμογράφημα (ΗΟΓ), το οποίο μετρά την κίνηση των ματιών
• ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ), το οποίο μετρά τη μυϊκή δραστηριότητα
• ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), το οποίο μετρά τον καρδιακό παλμό και ρυθμό
• παλμική οξυμετρία, η οποία μετρά τις αλλαγές στα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα σας
• ανάλυση αερίων του αρτηριακού αίματος

Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και ηλεκτροοφθαλμογράφημα

Κατά τη διάρκεια ενός ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, τα ηλεκτρόδια είναι προσαρτημένα στο τριχωτό της κεφαλής και παρακολουθούν τα κύματα του εγκεφάλου πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον ύπνο. Το ηλεκτροοφθαλμογράφημα καταγράφει την κίνηση των ματιών. Ένα μικρό ηλεκτρόδιο τοποθετείται 1 εκατοστό πάνω από την εξωτερική γωνία του δεξιού ματιού και ένα άλλο τοποθετείται 1 εκατοστό κάτω από την εξωτερική γωνία του αριστερού ματιού. Όταν τα μάτια αποκλίνουν από το κέντρο, καταγράφεται η κίνηση.

Τα κύματα του εγκεφάλου και οι κινήσεις των ματιών υποδεικνύουν το χρονοδιάγραμμα των διαφορετικών φάσεων του ύπνου. Οι φάσεις του ύπνου είναι η non-REM (μη ταχεία κίνηση των ματιών) και η REM (ταχεία κίνηση των ματιών). Τα όνειρα, ο μειωμένος μυϊκός τόνος και η παράλυση συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου REM.

Ηλεκτρομυογράφημα

Κατά τη διάρκεια του ΗΜΓ, δύο ηλεκτρόδια τοποθετούνται στο πηγούνι: το ένα πάνω από τη γνάθο και το άλλο κάτω από αυτή. Ένα ηλεκτρόδιο τοποθετείται ακόμη σε κάθε κνήμη. Τα ηλεκτρόδια αυτά καταγράφουν την ηλεκτρική δραστηριότητα που παράγεται κατά τη διάρκεια των κινήσεων των μυών. Η βαθιά χαλάρωση των μυών συνιστά ένα φαινόμενο που αναμένεται να συμβεί κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το ΗΜΓ καταγράφει πότε οι μύες σας χαλαρώνουν και πότε κινούνται όσο εσείς κοιμάστε.

Ηλεκτροκαρδιογράφημα

Ένα ΗΚΓ 12 ηλεκτρόδιων, μπορεί να βοηθήσει τον ιατρό σας να προσδιορίσει εάν υπάρχει καρδιακή νόσος. Η μακροχρόνια υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλαγές σε ένα ΗΚΓ. Η παρακολούθηση του καρδιακού παλμού και ρυθμού επιτρέπει στο γιατρό να ελέγξει αν εμφανίζονται καρδιακές διαταραχές κατά τη διάρκεια επεισοδίων άπνοιας.

Παλμική Οξυμετρία

Σε αυτή την εξέταση, μια μικρή συσκευή που ονομάζεται παλμικό οξύμετρο τοποθετείται σε μια λεπτή περιοχή του σώματός σας που έχει καλή ροή αίματος, όπως η άκρη του δακτύλου ή ο λοβός του αυτιού. Το παλμικό οξύμετρο χρησιμοποιεί ένα μικροσκοπικό πομπό με κόκκινα και υπέρυθρα LED για τη μέτρηση του ποσοστού οξυγόνου στο αίμα σας. Η ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα σας, ή ο κορεσμός οξυγόνου, μειώνεται κατά τη διάρκεια επεισοδίων άπνοιας. Κανονικά, ο κορεσμός οξυγόνου είναι περίπου 95-100%. Ο γιατρός θα ερμηνεύσει τα αποτελέσματά σας εάν αυτά δεν είναι φυσιολογικά.

Αέρια Αρτηριακού Αίματος

Σε αυτή τη εξέταση, μια σύριγγα χρησιμοποιείται για την συλλογή αίματος από μια αρτηρία. Τα αέρια αίματος μετράνε πολλούς παράγοντες στο αρτηριακό αίμα, όπως:

• ποσότητα οξυγόνου
• κορεσμός οξυγόνου
• μερική πίεση οξυγόνου
• μερική πίεση διοξειδίου του άνθρακα
• επίπεδα όξινου ανθρακικού νατρίου

Αυτή η εξέταση θα δώσει στον γιατρό σας μια πιο λεπτομερή εικόνα σχετικά με την ποσότητα οξυγόνου, διοξειδίου του άνθρακα και την ισορροπία οξέος-βάσης του αίματός σας. Θα βοηθήσει επίσης το γιατρό σας να καταλάβει εάν και πότε χρειάζεστε επιπλέον οξυγόνο.

Θεραπεία

Ο στόχος για τη θεραπεία της υπνικής άπνοιας είναι να διασφαλιστεί ότι η ροή του αέρα δεν εμποδίζεται κατά τον ύπνο. Οι μέθοδοι αντιμετώπισης περιλαμβάνουν:

Απώλεια βάρους

Η απώλεια βάρους προσφέρει εξαιρετική ανακούφιση από τα συμπτώματα της Α.Υ.Α.

Ρινικά αποσυμφορητικά

Τα ρινικά αποσυμφορητικά είναι πιο πιθανό να είναι αποτελεσματικά σε μία ήπια Α.Υ.Α. Μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του ροχαλητού.

Συνεχής θετική πίεση του αεραγωγού

Η συνεχής θετική πίεση του αεραγωγού είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας για την αποφρακτική άπνοια ύπνου. Η πίεση αυτή εφαρμόζεται μέσω μιας μάσκας που ο ασθενής φορά τη νύχτα. Η μάσκα προσώπου προσφέρει απαλή θετική ροή αέρα για να διατηρεί την αναπνευστική οδό ανοικτή τη νύχτα. Είναι μια πολύ αποτελεσματική θεραπεία για την άπνοια ύπνου. Μια οδοντιατρική συσκευή μπορεί επίσης να είναι απαραίτητη για να κρατήσει την κάτω σιαγόνα στη μπροστινή θέση.

Παροχή διπλής θετικής πίεσης στους αεραγωγού (BiPAP ή BPAP)

Οι συσκευές διπλής θετικής πίεσης στον αεραγωγό μερικές φορές χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της Α.Υ.Α. εάν η προηγούμενη θεραπεία αποβεί αναποτελεσματική. Τα μηχανήματα BiPAP έχουν ρυθμίσεις, υψηλές και χαμηλές, που ανταποκρίνονται στην αναπνοή σας. Αυτό σημαίνει ότι η πίεση αλλάζει κατά τη διάρκεια της εισπνοής έναντι της εκπνοής.

Θεραπεία Θέσης

Δεδομένου ότι ο ύπνος ανάσκελα (ύπτια θέση) μπορεί να επιδεινώσει την άπνοια ύπνου για μερικούς ανθρώπους, η θεραπεία θέσης χρησιμοποιείται για να βοηθήσει τα άτομα με άπνοια ύπνου να μάθουν να κοιμούνται σε άλλες θέσεις. Η θεραπεία θέσης ύπνου και η χρήση της συνεχούς θετικής πίεσης στον αεραγωγό μπορούν να συζητηθούν με έναν επαγγελματία σε ένα ειδικό κέντρο ύπνου.

Χειρουργική επέμβαση

Η σταφυλο-υπερωιο-φαρυγγοπλαστική (UPPP) περιλαμβάνει την απομάκρυνση επιπλέον ιστών από το πίσω μέρος του λαιμού. Η UPPP είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος χειρουργικής επέμβασης για την Α.Υ.Α. και βοηθά στην ανακούφιση του ροχαλητού. Ωστόσο, αυτή η χειρουργική επέμβαση δεν έχει αποδειχθεί ότι εξαλείφει πλήρως την άπνοια ύπνου και μπορεί να έχει επιπλοκές.

Η τραχειοστομία αποτελεί την έσχατη λύση. Η μέθοδος αυτή δημιουργεί ένα άνοιγμα στην τραχεία ώστε να παρακάμπτεται το εμπόδιο στο λαιμό.

Επίσης, άλλες χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να απαιτηθούν για τη διόρθωση των δομικών προβλημάτων στο πρόσωπο ή αλλού όταν η άπνοια ύπνου δεν ανταποκρίνεται σε θεραπείες όπως η συνεχής θετική πίεση. Περίπου το 75% των παιδιών με Α.Υ.Α. λόγω διευρυμένων αμυγδαλών ανακουφίζονται από τη χειρουργική επέμβαση. Η Αμερικανική Ένωση Υπνικής Άπνοιας (ASAA) αναφέρει ότι η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής έχει υιοθετήσει τη χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών ως θεραπευτική επιλογή για παιδιά με προβλήματα ύπνου λόγω των διευρυμένων αμυγδαλών.

Έκβαση

Θα πρέπει οπωσδήποτε να μιλήσετε στο γιατρό σας εάν αντιμετωπίζετε υπνηλία την ημέρα ή αν έχετε προβλήματα με τον ύπνο. Η Α.Υ.Α. έχει πολλές διαφορετικές επιλογές θεραπείας που μπορούν να κάνουν τα συμπτώματα διαχειρίσιμα. Ο γιατρός σας θα δημιουργήσει ένα πρόγραμμα θεραπείας που θα συνδυάζει αλλαγές στον τρόπο ζωής και άλλες θεραπείες.