Ασθένειες αναπνευστικού συστήματος

Χρόνια βρογχίτιδα

Τι είναι η χρόνια βρογχίτιδα;

Βρογχίτιδα είναι η φλεγμονή του βλεννογόνου των αεραγωγών των πνευμόνων. Αεραγωγοί είναι οι «σωλήνες» που μεταφέρουν αέρα από και προς τους πνεύμονες. Τα άτομα με βρογχίτιδα συχνά παρουσιάζουν επίμονο βήχα ο οποίος συνοδεύεται από έγχρωμη βλέννα. Μπορεί, επίσης, να βιώσουν ασθμαίνουσα αναπνοή, πόνο στο στήθος και λαχάνιασμα.

Η βρογχίτιδα μπορεί να είναι είτε οξεία είτε χρόνια. Η οξεία βρογχίτιδα αναπτύσσεται από ένα κρύωμα ή άλλη μόλυνση του αναπνευστικού και συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγες ημέρες. Η χρόνια βρογχίτιδα, από την άλλη πλευρά, είναι μια πιο σοβαρή κατάσταση η οποία αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου και χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια βρογχίτιδας για αρκετούς μήνες ή χρόνια. Η συνεχής φλεγμονή του βλεννογόνου των αεραγωγών προκαλεί υπερβολική συσσώρευση κολλώδους βλέννας μέσα σε αυτούς. Αυτό περιορίζει την ποσότητα του αέρα που εισέρχεται και εξέρχεται από τους πνεύμονες. Σταδιακά η κατάσταση επιδεινώνεται, οδηγώντας σε δυσκολίες στην αναπνοή και σε αυξημένη παραγωγή βλέννας στους πνεύμονες.

Πολλοί άνθρωποι με χρόνια βρογχίτιδα εν τέλει αναπτύσσουν εμφύσημα, μία νόσο των πνευμόνων. Αυτές οι δυο παθήσεις μαζί αναφέρονται ως Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Σύμφωνα με την Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία, περισσότεροι από 11 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ έχουν διαγνωσθεί με ΧΑΠ. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι που πάσχουν αλλά δεν το γνωρίζουν.

Η πλειονότητα των συμπτωμάτων της ΧΑΠ χρειάζεται αρκετό χρόνο για να αναπτυχθεί, επομένως τα άτομα λανθασμένα θεωρούν ότι η κατάσταση δεν είναι απειλητική για την ζωή και αγνοούν τα συμπτώματά της έως ότου αυτή έχει φτάσει σε ένα αρκετά προχωρημένο στάδιο. Παρόλο που η νόσος δεν μπορεί να θεραπευτεί, τα συμπτώματα μπορούν να διαχειριστούν με την κατάλληλη θεραπεία όταν γίνει η διάγνωση.

Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Πρόληψη

Συμπτώματα

Ύστερα από μια μακρά περίοδο φλεγμονής και ερεθισμού των βρογχικών σωλήνων, η χρόνια βρογχίτιδα οδηγεί σε χαρακτηριστικά συμπτώματα, όπως ο επίμονος και βαρύς βήχας που συνοδεύεται από βλέννα των πνευμόνων. Η βλέννα μπορεί να είναι κίτρινη, πράσινη ή λευκή.

Με την πάροδο του χρόνου, η ποσότητά της σταδιακά αυξάνεται εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής της στους πνεύμονες. Η βλέννα συσσωρεύεται στους αεραγωγούς περιορίζοντας την δίοδο του αέρα και δυσχεραίνοντας ολοένα και περισσότερο την αναπνοή. Η αναπνοή γίνεται ακόμη δυσκολότερη και το λαχάνιασμα ακόμη πιο έντονο κατά την διάρκεια οποιασδήποτε φυσικής δραστηριότητας.

Άλλα συμπτώματα χρόνιας βρογχίτιδας περιλαμβάνουν:

  • Ρίγη
  • Κακή αναπνοή
  • Πυρετό
  • Ρινική συμφόρηση
  • Κόπωση
  • Δυσφορία στο στήθος

Στα τελικά στάδια της χρόνιας βρογχίτιδας, το δέρμα και τα χείλη μπορεί να εμφανίσουν μπλε χρώμα εξαιτίας της έλλειψης οξυγόνου στην κυκλοφορία. Τα μειωμένα επίπεδα οξυγόνου μπορούν επίσης να προκαλέσουν περιφερικό οίδημα, δηλαδή πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους.

Καθώς η χρόνια βρογχίτιδα εξελίσσεται, τα συμπτώματα ποικίλουν στην ένταση και την συχνότητα. Για παράδειγμα, ο βήχας μπορεί να υποχωρήσει προσωρινά, απλώς και μόνο για να ακολουθήσει μια περίοδος ακόμη εντονότερου βήχα. Πιο σοβαρά επεισόδια δύνανται να πυροδοτηθούν από ποικίλους παράγοντες, όπως:

  • Μολύνσεις σε άλλα σημεία του σώματος
  • Προβλήματα στην καρδιά
  • Λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως κρυολόγημα ή γρίπη
  • Έκθεση σε περιβαλλοντικές ερεθιστικές ουσίες

Πότε πρέπει να επισκεφθώ τον γιατρό;

Πολλοί άνθρωποι αγνοούν τα συμπτώματα της χρόνιας βρογχίτιδας θεωρώντας πως απλά έχουν βήχα εξαιτίας του καπνίσματος. Όμως, είναι πολύ σημαντικό να επικοινωνήσετε αμέσως με τον γιατρό σας αν έχετε την παραμικρή υποψία ότι πάσχετε από βρογχίτιδα. Η αποτυχία λήψης έγκαιρης θεραπείας για την νόσο αυξάνει ιδιαίτερα τον κίνδυνο σοβαρής βλάβης των πνευμόνων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Καλέστε αμέσως τον γιατρό σας αν ο βήχας:

  • Σας εμποδίζει από το να κοιμηθείτε
  • Συνοδεύεται από έγχρωμη βλέννα ή αίμα
  • Διαρκεί περισσότερο από τρεις εβδομάδες
  • Προκαλεί ασθμαίνουσα αναπνοή ή λαχάνιασμα
  • Συνοδεύεται από πυρετό πάνω από 37,7 ᵒC

Αίτια

Η χρόνια βρογχίτιδα προκύπτει όταν ο βλεννογόνος των αεραγωγών επανειλημμένα ερεθίζεται και φλεγμαίνεται. Ο συνεχής ερεθισμός και το πρήξιμο μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στους αεραγωγούς και συσσώρευση κολλώδους βλέννας, καθιστώντας δύσκολη την διέλευση του αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονες. Αυτό οδηγεί σε αναπνευστικά προβλήματα που επιδεινώνονται με τον καιρό. Η φλεγμονή μπορεί ακόμη να προκαλέσει βλάβη στις βλεφαρίδες των αεραγωγών, μικροσκοπικές δομές σαν πραγματικές βλεφαρίδες, οι οποίες κατακρατούν μικροοργανισμούς και ερεθιστικές ουσίες προστατεύοντας τους πνεύμονες. Όταν οι βλεφαρίδες δεν λειτουργούν φυσιολογικά, οι αεραγωγοί γίνονται πρόσφορο έδαφος για βακτηριακές και ιικές μολύνσεις.

Οι μολύνσεις τυπικά πυροδοτούν τον αρχικό ερεθισμό και πρήξιμο που οδηγεί εν τέλει σε οξεία βρογχίτιδα. Η χρόνια βρογχίτιδα, όμως, προκαλείται ως επί το πλείστον από το κάπνισμα. Συγκεκριμένα, 90% όσων φέρουν την νόσο έχουν ιστορικό καπνίσματος. Η εισπνοή του καπνού παραλύει παροδικά τις βλεφαρίδες, επομένως το κάπνισμα για μία παρατεταμένη περίοδο τούς προκαλεί ιδιαίτερα σοβαρή βλάβη. Η χρόνια βρογχίτιδα αναπτύσσεται με την πάροδο των ετών εξαιτίας αυτής της βλάβης.

Το παθητικό κάπνισμα επίσης συνεισφέρει στην ανάπτυξη χρόνιας βρογχίτιδας. Άλλες πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν την εκτεταμένη έκθεση σε περιβαλλοντική ρύπανση, βιομηχανικούς και χημικούς καπνούς και τοξικά αέρια. Επαναλαμβανόμενες μολύνσεις των πνευμόνων μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω βλάβη σε αυτούς και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της χρόνιας βρογχίτιδας ακόμη περισσότερο.

Διάγνωση

Υπάρχει μια πληθώρα διαγνωστικών εξετάσεων διαθέσιμη προκειμένου να διαπιστώσει ο γιατρός σας αν πάσχετε από χρόνια βρογχίτιδα:

  • Μία εξέταση πνευμονικής λειτουργίας επιτρέπει στον γιατρό να αξιολογήσει πόσο καλά λειτουργούν οι πνεύμονες. Ελέγχει για ενδείξεις άσθματος ή εμφυσήματος μετρώντας πόσο καλά μπορείτε να αναπνεύσετε και πόσο εύκολα οι πνεύμονές μπορούν να στείλουν οξυγόνο στο υπόλοιπο σώμα.
  • Μία ακτινογραφία θώρακος μπορεί να βοηθήσει στον αποκλεισμό άλλων ασθενειών, όπως πνευμονία, οι οποίες μπορεί να προκαλούν βήχα.
  • Κατά την αξονική τομογραφία, ο γιατρός λαμβάνει ακτινογραφίες υψηλής ευκρίνειας του σώματός σας από διαφορετικές γωνίες, ώστε να δει τους πνεύμονες και τα άλλα όργανα με περισσότερη λεπτομέρεια.
  • Τα πτύελα είναι η βλέννα που βγαίνει από τους πνεύμονές σας καθώς βήχετε. Η ανάλυσή τους μπορεί να επιβεβαιώσει την ύπαρξη βακτηρίων και να βοηθήσει τον γιατρό να καθορίσει την αιτία των συμπτωμάτων σας.

Θεραπεία

Παρόλο που δεν υπάρχει θεραπεία για την χρόνια βρογχίτιδα, η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί με ιατρικά μέσα και αλλαγές του τρόπου διαβίωσης, ειδικά όταν η διάγνωση γίνεται έγκαιρα.

Ιατρικές θεραπείες

Αναλόγως της σοβαρότητας της κατάστασής σας, το θεραπευτικό πλάνο μπορεί να αποτελείται από τα εξής:

  • Η θεοφυλλίνη είναι ένα από του στόματος χορηγούμενο φάρμακο το οποίο χαλαρώνει τους μύες των αεραγωγών, ώστε να ανοίγουν περισσότερο και να ανακουφίζονται τα προβλήματα στην αναπνοή. Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει αυτό το φάρμακο αν έχετε πολύ σοβαρό πρόβλημα στην αναπνοή.
  • Οι βρογχοδιαστολείς είναι ένας τύπος φαρμάκου που ανοίγει τους αεραγωγούς στους πνεύμονες, διευκολύνοντας την αναπνοή. Η δραστική ουσία συνήθως εισπνέεται μέσω μιας συσκευής η οποία διοχετεύει το φάρμακο απευθείας στους πνεύμονες. Ο γιατρός θα σας δείξει πώς να την χρησιμοποιείτε σωστά, ώστε να λαμβάνετε την μέγιστη ποσότητα βρογχοδιαστολέα.
  • Αν τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν με τους βρογχοδιαστολείς και την θεοφυλλίνη, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει στεροειδή. Αυτά τα φάρμακα λαμβάνονται είτε ως εισπνεόμενα είτε από του στόματος.
  • Η πνευμονική αποκατάσταση είναι ένα πρόγραμμα σχεδιασμένο να βελτιώνει την αναπνοή και την γενική υγεία. Συνίσταται από άθληση, συμβουλευτική διατροφή και τεχνικές βελτίωσης της αναπνοής. Ορισμένα προγράμματα περιλαμβάνουν και ψυχολογική υποστήριξη. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει κάποιο πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης στο νοσοκομείο της περιοχής σας.

Αλλαγές του τρόπου ζωής και κατ’ οίκον θεραπείες

Ορισμένες αλλαγές του τρόπου ζωής και σπιτικές θεραπείες μπορούν να σας βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της χρόνιας βρογχίτιδας. Κάποιες από αυτές παρατίθενται παρακάτω:

  • Αν καπνίζετε, θα πρέπει να το σταματήσετε αμέσως. Αν ζείτε σε περιοχή με υψηλά επίπεδα ρύπανσης του αέρα, θα πρέπει να φοράτε μάσκα όποτε βγαίνετε έξω. Το ίδιο οφείλετε να κάνετε αν δουλεύετε σε βιομηχανία και εκτίθεστε σε βαφές ή οικιακά καθαριστικά με έντονες αναθυμιάσεις. Συχνή έκθεση σε αυτές τις ερεθιστικές ουσίες μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας σε πολύ χειρότερο βαθμό.
  • Η εισπνοή ζεστού και υγρού αέρα από έναν υγραντήρα μπορεί να απαλύνει τον βήχα και να χαλαρώσει την βλέννα στους αεραγωγούς. Βεβαιωθείτε ότι καθαρίζετε τακτικά τον υγραντήρα, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Βακτήρια και μύκητες μπορούν να αναπτυχθούν στις συσκευές που δεν καθαρίζονται ενδελεχώς.
  • Η φυσική δραστηριότητα μπορεί να ενδυναμώσει τους μύες που σας βοηθούν να αναπνεύσετε. Ιδανικά, θα πρέπει να γυμνάζεστε τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα για 30 λεπτά την φορά. Αν δεν κάνατε κάποιο πρόγραμμα άθλησης στο παρελθόν, ξεκινήστε αργά και αυξήστε σταδιακά την διάρκεια και την ένταση της δραστηριότητάς σας. Μπορείτε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να δημιουργήσετε ένα κατάλληλο για εσάς πλάνο γυμναστικής.
  • Η αναπνοή σφιγμένου χείλους μπορεί να προσφέρει ανακούφιση ορισμένες φορές όταν έχετε προβλήματα στην αναπνοή σας. Σε αυτήν την τεχνική, παίρνετε μια βαθιά εισπνοή και ύστερα εκπνέετε αργά από το στόμα. Κατά την εκπνοή, διατηρήστε τα χείλη σας σαν να πρόκειται να φιλήσετε κάποιον. Αυτό θα σας βοηθήσει να ελέγξετε την αναπνοή σας και θα σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα όταν βιώνετε έντονο λαχάνιασμα.

Πρόληψη

Το πιο σημαντικό βήμα στην μείωση του κινδύνου της χρόνιας βρογχίτιδας είναι η αποχή ή ο τερματισμός του καπνίσματος. Έντονη πνευμονική βλάβη μπορεί να προκύψει από την εισπνοή καπνού για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, οι πνεύμονες θα αρχίσουν να επουλώνονται και θα είστε σε θέση να αναπνέετε με μεγαλύτερη ευκολία. Επίσης, θα ελαττώσετε και τον κίνδυνο καρκίνου των πνευμόνων.

Είναι επίσης κρίσιμο να αποφεύγετε άλλα ερεθιστικά των πνευμόνων, συμπεριλαμβανομένων βαφών, τοξικών καπνών και σκόνης. Αν εργάζεστε σε βιομηχανία και εκτίθεστε συχνά στις ουσίες αυτές, φορέστε μάσκα ώστε να προστατεύσετε τον λαιμό και τους πνεύμονές σας.

+ 6 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Chronic bronchitis. (n.d.) ucsfhealth.org/conditions/chronic_bronchitis/

2. Chronic obstructive pulmonary disease. (n.d.) ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0001153/

3. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) includes: Chronic bronchitis and emphysema. Lower Respiratory Disease. (2015, April 29) cdc.gov/nchs/fastats/copd.htm

4. Familydoctor.org Editorial Staff. (2014, February). What is chronic bronchitis? Retrieved from familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/chronic-bronchitis.html

5. Mayo Clinic Staff. (2014, April 1). Bronchitis mayoclinic.com/health/bronchitis/DS00031

6. What is COPD? (n.d.) lung.org/lung-health-and-diseases/lung-disease-lookup/copd/learn-about-copd/what-is-copd.html