Ασθένειες καρδιαγγειακού συστήματος

Καρδιακή ανεπάρκεια

Τι είναι η καρδιακή ανεπάρκεια;

Η καρδιακή ανεπάρκεια χαρακτηρίζει την ανικανότητα της καρδιάς να εξωθήσει επαρκή ποσότητα αίματος στο σώμα. Χωρίς την επαρκή αιματική ροή, όλες οι κύριες λειτουργίες του οργανισμού διακόπτονται. Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια κατάσταση εξασθένησης της καρδιάς.

Σε μερικά άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια, η καρδιά εμφανίζει δυσκολία στην εξώθηση του αίματος σε όλο το σώμα. Σε άλλα, μπορεί να εμφανίζεται σκλήρυνση και ακαμψία του καρδιακού μυός, κάτι το οποίο παρεμποδίζει ή ελαττώνει την αιματική ροή στην καρδιά.

Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να επηρεάσει την δεξιά ή την αριστερή πλευρά της καρδιάς ή και τις δύο ταυτόχρονα. Μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια.

Στην οξεία καρδιακή ανεπάρκεια τα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά, αλλά συνήθως υποχωρούν γρήγορα. Είναι μια κατάσταση που συνήθως εμφανίζεται μετά από μια καρδιακή προσβολή. Μπορεί, επίσης, να συνιστά το αποτέλεσμα προβλήματος των καρδιακών βαλβίδων, οι οποίες ελέγχουν την αιματική ροή στην καρδιά.

Στην χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, όμως, τα συμπτώματα είναι συνεχή και δεν βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, οι περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας είναι χρόνιες.

Περίπου 5,7 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια, σύμφωνα με τα Κέντρα Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ, με τους περισσότερους να είναι άνδρες. Ωστόσο, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να πεθάνουν από καρδιακή ανεπάρκεια, αν η κατάσταση δεν θεραπευτεί.

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση που απαιτεί θεραπεία. Η έγκαιρη αντιμετώπιση αυξάνει τις πιθανότητες μακροπρόθεσμης ίασης χωρίς σοβαρές επιπλοκές. Καλέστε αμέσως τον γιατρό σας αν εμφανίζετε συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι καρδιακής ανεπάρκειας;

Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να εμφανιστεί είτε στην αριστερή είτε στην δεξιά πλευρά της καρδιάς. Επίσης, είναι πιθανό να εμφανιστεί και στις δύο πλευρές ταυτόχρονα.

Ακόμη, η καρδιακή ανεπάρκεια ταξινομείται ως διαστολική ή συστολική.

Καρδιακή ανεπάρκεια αριστερής κοιλίας

Η καρδιακή ανεπάρκεια αριστερής κοιλίας είναι ο πλέον κοινός τύπος καρδιακής ανεπάρκειας.

Η αριστερή κοιλία εντοπίζεται στο κάτω αριστερό τμήμα της καρδιάς και είναι η κοιλότητα η οποία εξωθεί το πλούσιο σε οξυγόνο αίμα στο υπόλοιπο σώμα.

Η καρδιακή ανεπάρκεια αριστερής κοιλίας συμβαίνει όταν αυτή δεν μπορεί να εξωθήσει το αίμα αποτελεσματικά κι έτσι οξυγονωμένο αίμα δεν φτάνει σε όλα τα μέρη του σώματος. Αντιθέτως, αυτό συγκεντρώνεται στους πνεύμονες, κάτι το οποίο προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή και συσσώρευση υγρών.

Καρδιακή ανεπάρκεια δεξιάς κοιλίας

Η δεξιά κοιλία είναι υπεύθυνη για την εξώθηση του αίματος στους πνεύμονες για οξυγόνωση. Η καρδιακή ανεπάρκεια δεξιάς κοιλίας υφίσταται όταν αυτή δεν λειτουργεί αποτελεσματικά και συνήθως πυροδοτείται από την καρδιακή ανεπάρκεια αριστερής κοιλίας. Η συσσώρευση αίματος στους πνεύμονες που προκαλείται από την καρδιακή ανεπάρκεια αριστερής κοιλίας εξαναγκάζει την δεξιά να λειτουργεί ακόμη πιο έντονα, κάτι που μπορεί εν τέλει να οδηγήσει σε ανεπάρκεια.

Η καρδιακή ανεπάρκεια δεξιάς κοιλίας μπορεί, επίσης, να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα άλλων παθήσεων, όπως οι πνευμονοπάθειες. Σύμφωνα με την Κλινική Mayo, η καρδιακή ανεπάρκεια δεξιάς κοιλίας χαρακτηρίζεται από πρήξιμο των κάτω άκρων, το οποίο προκαλείται από την συσσώρευση υγρών στα πόδια, τα άκρα ποδών και τον θώρακα.

Διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια

Η διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια συμβαίνει όταν ο καρδιακός μυς γίνεται πιο σκληρός από το φυσιολογικό. Η σκλήρυνση αυτή, η οποία συνήθως οφείλεται σε κάποια καρδιοπάθεια, σημαίνει πως η καρδιά δεν πληρώνεται εύκολα με αίμα. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως διαστολική δυσλειτουργία και οδηγεί στην μειωμένη παροχέτευση αίματος στο υπόλοιπο σώμα.

Η διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια είναι πιο κοινή στις γυναίκες παρά στους άνδρες.

Συστολική καρδιακή ανεπάρκεια

Η συστολική ανεπάρκεια συμβαίνει όταν ο καρδιακός μυς χάνει την ικανότητα συστολής. Η συστολική κίνηση της καρδιάς είναι απαραίτητη για την εξώθηση του οξυγονωμένου αίματος στο σώμα. Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό ως συστολική δυσλειτουργία και συνήθως αναπτύσσεται όταν η καρδιά είναι αδύναμη και διογκωμένη.

Η συστολική καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζεται πιο συχνά στους άνδρες από ότι στις γυναίκες.

Η συστολική και η διαστολική ανεπάρκεια μπορούν να συμβούν και στην δεξιά και στην αριστερή πλευρά της καρδιάς, είτε μεμονωμένα είτε και στις δύο πλευρές ταυτόχρονα.

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την καρδιακή ανεπάρκεια;

Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε. Ωστόσο, ορισμένοι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο.

Τα άτομα Αφρικανικής καταγωγής εμφανίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας εν συγκρίσει με όλες τις υπόλοιπες φυλές. Επίσης, οι άνδρες έχουν περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου συγκριτικά με τις γυναίκες.

Άτομα με ασθένειες που προκαλούν βλάβη στην καρδιά βρίσκονται σε ιδιαίτερα μεγάλο κίνδυνο. Οι ασθένειες αυτές περιλαμβάνουν:

  • Το εμφύσημα
  • Τον υποθυρεοειδισμό
  • Τον υπερθυρεοειδισμό
  • Την αναιμία

Ορισμένες συνήθειες της καθημερινότητας, όπως οι παρακάτω, επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας:

  • Η καθιστική ζωή
  • Το κάπνισμα
  • Η παχυσαρκία
  • Η κατανάλωση τροφών υψηλά σε λίπη και χοληστερόλη
Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Πρόληψη Επιπλοκές Έκβαση

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Άτακτο καρδιακό παλμό
  • Υπερβολική κόπωση
  • Δυσκολία στην αναπνοή
  • Προεξέχουσες φλέβες στον λαιμό
  • Απώλεια όρεξης
  • Πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους
  • Επίμονο βήχα
  • Ξαφνική αύξηση βάρους
  • Αίσθημα παλμών

Αίτια

Η καρδιακή ανεπάρκεια συχνά συνδέεται με κάποια άλλη νόσο. Η πιο κοινή αιτία καρδιακής ανεπάρκειας είναι η στεφανιαία νόσος, μία διαταραχή που προκαλεί στένωση των αρτηριών που εφοδιάζουν με αίμα και οξυγόνο την καρδιά. Άλλες παθήσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας περιλαμβάνουν:

  • Υψηλή αρτηριακή πίεση
  • Καρδιακή προσβολή
  • Καρδιομυοπάθεια, μία διαταραχή που εξασθενεί τον καρδιακό μυ
  • Εμφύσημα, μία νόσος των πνευμόνων
  • Συγγενής καρδιοπάθεια
  • AIDS
  • HIV
  • Θυροειδής που λειτουργεί περισσότερο ή λιγότερο από το φυσιολογικό
  • Κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ
  • Βαλβιδοπάθειες
  • Διαβήτης
  • Ορισμένοι τύποι αρρυθμίας
  • Σοβαρή μορφή αναιμίας
  • Τύποι θεραπείας καρκίνου, όπως η χημειοθεραπεία

Διάγνωση

Το υπερηχογράφημα είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος διάγνωσης της καρδιακής ανεπάρκειας. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για την λεπτομερή απεικόνιση της καρδιάς, κάτι το οποίο βοηθά τον γιατρό να αξιολογήσει την βλάβη της και να καθορίσει την υποκείμενη αιτία της κατάστασής σας. Το υπερηχογράφημα μπορεί να συνοδεύεται και από άλλες διαγνωστικές τεχνικές, όπως:

Μαγνητική τομογραφία

Η μαγνητική τομογραφία παράγει εικόνες της καρδιάς χωρίς την χρήση ακτινοβολίας

Τεστ κοπώσεως

Κατά το τεστ κοπώσεως, ελέγχεται η καρδιακή λειτουργία της καρδιάς μέσω ενός ηλεκτροκαρδιογραφήματος την ώρα που πραγματοποιείτε κάποια φυσική δραστηριότητα (διάδρομος ή στατικό ποδήλατο)

Ηλεκτροκαρδιογράφημα

Συνήθως πραγματοποιείται στο γραφείο του καρδιολόγου και είναι μια εξέταση που μετρά την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς

Holter ρυθμού

Για την συγκεκριμένη εξέταση, ηλεκτρόδια τοποθετούνται στο στήθος σας και συνδέονται σε μια μικρή φορητή συσκευή που ονομάζεται Holter ρυθμού. Η εν λόγω συσκευή καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς για 24 με 48 ώρες.

Ακτινογραφία θώρακος

Οι ακτινογραφίες απεικονίζουν την καρδιά και τα όργανα γύρω από αυτή

Καθετηριασμός ή στεφανιαία αγγειογραφία

Σε αυτόν τον τύπο ακτινογραφίας, ο γιατρός εισάγει έναν καθετήρα μέσω μιας φλέβας συνήθως στο χέρι ή στην βουβωνική χώρα. Ο καθετήρας οδηγείται στην καρδιά. Η εξέταση αυτή απεικονίζει την αιματική ροή στην καρδιά.

Σπινθηρογράφημα καρδιάς

Μία πολύ μικρή ποσότητα ραδιενεργής ουσίας εισάγεται με ένεση στο σώμα και βοηθά στην απεικόνιση των κοιλοτήτων της καρδιάς

Ο γιατρός μπορεί επίσης να πραγματοποιήσει μια κλινική εξέταση για τον εντοπισμό φυσικών ενδείξεων καρδιακής ανεπάρκειας. Για παράδειγμα, ανώμαλος καρδιακός παλμός, πρησμένα πόδια και διογκωμένες φλέβες αποτελούν συνήθεις ενδείξεις καρδιακής ανεπάρκειας.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας εξαρτάται από την σοβαρότητα της κατάστασης. Η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα αρκετά γρήγορα, αλλά θα πρέπει να εξακολουθείτε να ελέγχετε τακτικά την καρδιά σας κάθε τρεις με έξι μήνες. Ο πρωταρχικός στόχος της θεραπείας είναι η επέκταση του προσδόκιμου ζωής.

Φαρμακευτική αγωγή

Τα αρχικά στάδια της καρδιακής ανεπάρκειας μπορούν να αντιμετωπιστούν με φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την αποτροπή της επιδείνωσης της νόσου. Τα φάρμακα που συνταγογραφούνται έχουν ως στόχο να:

  • Μειώσουν τους θρόμβους
  • Βελτιώσουν την ικανότητα της καρδιάς να εξωθεί το αίμα
  • Μειώσουν τα επίπεδα χοληστερόλης
  • Απομακρύνουν το πλεονάζον νάτριο και να επαναφέρουν τα επίπεδα καλίου
  • Μειώσουν τον καρδιακό παλμό, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο

Οφείλετε να συμβουλεύεστε πάντα τον γιατρό σας πριν την λήψη νέων φαρμάκων. Ορισμένα φάρμακα απαγορεύονται εντελώς για τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια, όπως η ναπροξαίνη και η ιβουπροφαίνη.

Εγχείρηση

Ορισμένα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να χρειαστούν εγχείρηση, όπως αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass). Κατά την διάρκεια αυτής, ο χειρουργός θα λάβει τμήμα μιας υγιούς αρτηρίας και θα το προσκολλήσει στην φραγμένη στεφανιαία αρτηρία. Αυτό επιτρέπει στο αίμα να «παρακάμπτει» τον φραγμό μέσω του νέου αγγείου.

Μία έτερη εκλογή είναι η αγγειοπλαστική. Σε αυτή, ένας καθετήρας, με ένα μικρό μπαλόνι προσκολλημένο στην άκρη, εισάγεται στην φραγμένη αρτηρία. Όταν φτάσει στο σημείο της βλάβης, ο χειρουργός φουσκώνει το μπαλόνι για να ανοίξει την αρτηρία. Μπορεί να κριθεί απαραίτητη η τοποθέτηση μιας μόνιμης ενδοπρόσθεσης (stent) στο φραγμένο ή στενό αγγείο, ώστε να το διατηρήσει ανοικτό και να αποτρέψει εκ νέου στένωση στο μέλλον.

Άλλα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια χρειάζονται βηματοδότη για τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού. Αυτές οι μικρές συσκευές εμφυτεύονται στο στήθος και μπορούν να μειώσουν τον καρδιακό ρυθμό, αν η καρδιά κτυπά πολύ γρήγορα, ή να τον αυξήσουν αν η καρδιά κτυπά πολύ αργά. Οι βηματοδότες συχνά χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με εγχείρηση bypass και φαρμακευτική αγωγή.

Η μεταμόσχευση καρδιάς επιλέγεται στα τελικά στάδια καρδιακής ανεπάρκειας, όταν όλες οι άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει. Κατά την διάρκεια της μεταμόσχευσης, ο γιατρός απομακρύνει ολόκληρη την καρδιά ή μέρος αυτής και την αντικαθιστά με μια υγιή καρδιά ενός δότη.

Πρόληψη

Ένας υγιής τρόπος ζωής μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας και στην πρόληψη ανάπτυξη της ασθένειας εξ αρχής. Η απώλεια βάρους και η τακτική άσκηση μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας. Η μείωση της ποσότητας αλατιού στην διατροφή σας μπορεί επίσης να ελαττώσει τον κίνδυνο.

Άλλες υγιεινές συνήθειες περιλαμβάνουν:

  • Τον τερματισμό του καπνίσματος
  • Τον καλό ύπνο
  • Την μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ
  • Την αποφυγή τροφών υψηλών σε λιπαρά

Επιπλοκές

Η καρδιακή ανεπάρκεια, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, μία κατάσταση στην οποία το αίμα συγκεντρώνεται σε άλλες περιοχές του σώματος. Σε αυτήν την ασθένεια, η οποία μπορεί να απειλήσει ακόμη και την ζωή, είναι πιθανό να βιώσετε κατακράτηση υγρών στα άκρα σας, καθώς και σε όργανα, όπως το ήπαρ και οι πνεύμονες.

Καρδιακή προσβολή

Η καρδιακή προσβολή μπορεί να συμβεί ως μία πιθανή επιπλοκή της καρδιακής ανεπάρκειας.

Καλέστε αμέσως το 166 αν εμφανίζετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα:

  • Ταχυπαλμία
  • Κρύος ιδρώτας
  • Έντονος πόνος στο στήθος
  • Υπερβολική κόπωση
  • Δυσφορία στο στήθος, όπως πίεση ή σφίξιμο
  • Ναυτία
  • Εμετοί
  • Δυσφορία στο άνω τμήμα του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του μουδιάσματος και της αίσθησης κρύου
  • Ζάλη

Έκβαση

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι συνήθως μια μακροχρόνια νόσος η οποία απαιτεί συνεχή θεραπεία για την πρόληψη επιπλοκών. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η καρδιά μπορεί να εξασθενήσει τόσο, ώστε να προκαλέσει απειλητικές για την ζωή επιπλοκές.

Είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθείτε ότι η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε. Για να παραμείνετε υγιείς, θα πρέπει να λαμβάνετε μακροχρόνια προληπτικά μέτρα. Επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας αν εμφανίσετε νέα ή ανεξήγητα συμπτώματα που μπορεί να υποδεικνύουν κάποιο καρδιακό πρόβλημα.

Επειδή η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μία χρόνια πάθηση, τα συμπτώματα τείνουν να επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Η φαρμακευτική αγωγή και οι επεμβάσεις μπορούν να τα ανακουφίσουν, αλλά τέτοιου είδους θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να μην φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα σε μια σοβαρή περίπτωση σοβαρής ανεπάρκειας.

Πρέπει να θυμάστε ότι η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να απειλήσει την ίδια την ζωή. Για αυτό, η έγκαιρη θεραπεία είναι το κλειδί στην πρόληψη των πιο σοβαρών μορφών της ασθένειας. Καλέστε αμέσως τον γιατρό σας αν βιώνετε συμπτώματα της νόσου ή αν πιστεύετε ότι πάσχετε από αυτή.

+ 5 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Centers for Disease Control and Prevention. (2016). Heart failure fact sheet [Fact sheet]. cdc.gov/dhdsp/data_statistics/fact_sheets/fs_heart_failure.htm

2. Heart failure: Signs, symptoms, and complications. (n.d.). nhlbi.nih.gov/health-topics/heart-failure#Signs,-Symptoms,-and-Complications

3. Mayo Clinic Staff. (2017). Heart failure. mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-failure/symptoms-causes/syc-20373142

4. Strömberg A, et al. (2003). Gender differences in patients with heart failure [Abstract]. DOI: 10.1016/S1474-5151(03)00002-1

5. What is heart failure? (2017). heart.org/HEARTORG/Conditions/HeartFailure/AboutHeartFailure/About-Heart-Failure_UCM_002044_Article.jsp#.Wjq_MlQ-dTa