Τι είναι το κάταγμα;
Ως κάταγμα ορίζεται ένα σπασμένο οστό και έχει εύρος από ελαφρύ ράγισμα ως πλήρες σπάσιμο. Το οστό μπορεί να σπάσει κατά μήκος, κατά πλάτος, σε πολλά σημεία ή σε πολλά κομμάτια. Τα περισσότερα κατάγματα συμβαίνουν όταν στο οστό ασκείται περισσότερη πίεση ή δύναμη από αυτή που μπορεί να αντέξει.
Αν πιστεύετε ότι έχετε υποστεί κάταγμα, αναζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια.
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι καταγμάτων;
Ανοιχτό VS Κλειστό κάταγμα
Ένα κλειστό κάταγμα καλείται και απλό κάταγμα και είναι αυτό στο οποίο το οστό δεν προεξέχει από το δέρμα.
Ένα ανοιχτό κάταγμα ονομάζεται και επιπλεγμένο και είναι αυτό στο οποίο τα άκρα του σπασμένου οστού διαρρηγνύουν το δέρμα. Όταν το οστό και άλλοι εσωτερικοί ιστοί βρίσκονται ξαφνικά εκτεθειμένοι, αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης.
Ατελές VS Πλήρες κάταγμα
Στο ατελές κάταγμα το οστό δεν σπάει εντελώς, απλά ραγίζει. Τύποι ατελούς κατάγματος περιλαμβάνουν:
- Το κάταγμα κόπωσης, ένα λεπτό ρωγμώδες κάταγμα.
- Το κάταγμα δίκην χλωρού ξύλου, όπου το οστό σπάει στην μία πλευρά, ενώ η άλλη πλευρά είναι λυγισμένη.
- Το κάταγμα δίκην σπείρας ή πόρπης, στο οποίο το οστό σπάει στην μία πλευρά και δημιουργεί ένα εξόγκωμα.
Σε ένα πλήρες κάταγμα το οστό σπάει τελείως σε δύο ή περισσότερα τμήματα. Τύποι πλήρους κατάγματος θεωρούνται οι εξής:
- Το απλό κάταγμα, όπου το οστό σπάει στα δύο σε ένα σημείο.
- Το συμπιεστικό κάταγμα, το οποίο αφορά ως επί το πλείστον τους σπονδύλους, και αφορά την περίπτωση όπου το οστό ουσιαστικά καταρρέει κάτω από πίεση.
- Το μετατοπισμένο κάταγμα, όπου το οστό σπάει σε κομμάτια τα οποία μετακινούνται εκτός της φυσιολογικής τους ευθυγράμμισης.
- Το μη μετατοπισμένο κάταγμα, όπου το οστό σπάει σε κομμάτια τα οποία παραμένουν εντός της φυσιολογικής τους ευθυγράμμισης.
- Το θρυμματισμένο κάταγμα, όπου το οστό χωρίζει σε τρία ή περισσότερα μέρη.
- Το τμηματικό κάταγμα, όπου το οστό σπάει σε δύο ή περισσότερα τμήματα με τέτοιο τρόπο, ώστε τουλάχιστον το ένα εξ αυτών να αποκολλάται πλήρως.
Τα ατελή κατάγματα είναι πιο συχνά στα παιδιά, καθώς τα οστά τους είναι πιο μαλακά από αυτά των ενηλίκων και είναι πιο πιθανό να λυγίζουν παρά να σπάνε εντελώς. Τα πλήρη κατάγματα μπορεί να συμβούν σε οποιαδήποτε ηλικία.
Ποιοι βρίσκονται σε κίνδυνο κατάγματος;
Ο οποιοσδήποτε μπορεί να υποστεί κάταγμα. Ωστόσο, οι πιθανότητες αυξάνονται αν έχετε εύθραυστα οστά ή χαμηλή οστική πυκνότητα. Η ευθραυστότητα των οστών εμφανίζεται συχνά στις παρακάτω κατηγορίες ανθρώπων:
- Σε όσους λαμβάνουν κορτικοστεροειδή
- Στους πάσχοντες από οστεοπόρωση
- Στους ηλικιωμένους
- Στους καπνιστές
- Σε όσους έχουν έναν αδρανή τρόπο ζωής χωρίς κάποια φυσική δραστηριότητα
- Στους πάσχοντες από ενδοκρινικές ή εντερικές διαταραχές
- Σε όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ
Συμπτώματα
Η πλειονότητα των καταγμάτων συνοδεύεται από έντονο πόνο από την στιγμή που συμβαίνει ο αρχικός τραυματισμός. Ο πόνος συνήθως επιδεινώνεται όταν μετακινείτε ή αγγίζετε την πάσχουσα περιοχή. Μπορεί να αισθανθείτε ζαλάδα ή ρίγη από το σοκ του τραυματισμού.
Άλλα πιθανά συμπτώματα του κατάγματος περιλαμβάνουν:
- Οίδημα, ερυθρότητα και μώλωπες στην περιοχή
- Ορατή παραμόρφωση
- Έναν ήχο «κρακ» όταν συνέβη ο τραυματισμός
- Δυσκολία υποστήριξης του βάρους σας στην τραυματισμένη περιοχή
Σε μερικές περιπτώσεις ένα σπασμένο οστό μπορεί να εξέχει από το δέρμα.
Αίτια
Το κάταγμα προκαλείται όταν στο οστό εφαρμόζεται δύναμη ή πίεση μεγαλύτερη από εκείνη που μπορεί να αντέξει. Αυτό συνήθως συμβαίνει ξαφνικά ή πολύ έντονα. Το μέγεθος της δύναμης καθορίζει και την σοβαρότητα του κατάγματος.
Οι πιο συχνές αιτίες καταγμάτων περιλαμβάνουν:
- Άμεσο χτύπημα στο σώμα
- Πτώση
- Τραυματισμό κατά την διάρκεια αθλητικής δραστηριότητας
- Ατυχήματα, όπως τροχαία ατυχήματα ή τραυματισμός από σφαίρα
Διάγνωση
Αν υποπτεύεστε ότι έχετε υποστεί κάταγμα, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει αναφορικά με τα συμπτώματά σας και θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση της τραυματισμένης περιοχής. Θα σας ζητήσει να κινήσετε την περιοχή αυτή με συγκεκριμένους τρόπους, ώστε μα ελέγξει τον πόνο και άλλες ενδείξεις τραύματος.
Αν ο γιατρός πιστεύει ότι έχετε υποστεί κάταγμα, θα σας ζητήσει ακτινογραφίες ακτίνων-Χ. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπεδικών Χειρουργών, οι ακτινογραφίες ακτίνων-Χ είναι η πλέον κοινή μέθοδος για την διάγνωση ενός κατάγματος, καθώς αποκαλύπτουν ρωγμές και οποιαδήποτε άλλα σημάδια βλάβης, συνεισφέρουν στον εντοπισμό του κατάγματος και στον καθορισμό του τύπου του.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να σας ζητηθεί μία μαγνητική ή αξονική τομογραφία για την εξέταση των οστών, καθώς και των περιβαλλόντων ιστών.
Θεραπεία
Αν διαγνωσθείτε με κάταγμα, το θεραπευτικό πλάνο εξαρτάται από τον τύπο του και την τοποθεσία του στο σώμα.
Γενικά, ο γιατρός θα προσπαθήσει να τοποθετήσει τα οστικά τμήματα πίσω στις κατάλληλες θέσεις και να τα σταθεροποιήσει, καθώς αυτά επουλώνονται. Είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθούν τα τμήματα ακίνητα έως ότου ενωθούν ξανά μεταξύ τους. Κατά την διαδικασία της επούλωσης, νέο οστό σχηματίζεται γύρω από τα σπασμένα άκρα. Αν αυτά είναι σωστά ευθυγραμμισμένα και σταθεροποιημένα, το νέο οστό θα συνδέσει εν τέλει τα δύο τμήματα.
Ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει γύψο για την ακινητοποίηση του σπασμένου οστού, όσο αυτό επουλώνεται.
Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστείτε ένα σύστημα έλξης για την σταθεροποίηση της πάσχουσας περιοχής. Το σύστημα αυτό τεντώνει τους μύες και τους τένοντες γύρω από το οστό. Κάνει χρήση τροχαλιών και βαρών τοποθετημένων σε έναν μεταλλικό μηχανισμό πάνω από το κρεβάτι σας. Το σύστημα έλξης δημιουργεί μία ελαφριά κίνηση η οποία χρησιμοποιείται για την σταθεροποίηση της τραυματισμένης περιοχής.
Για περισσότερο πολύπλοκα κατάγματα, μπορεί να χρειαστείτε εγχείρηση. Ο γιατρός μπορεί να επιλέξει χειρουργική επέμβαση εσωτερικής ή εξωτερικής οστεοσύνθεσης, ώστε να αποτρέψει την κίνηση των οστών.
Στην εσωτερική οστεοσύνθεση, ο γιατρός πρωτίστως θα επανατοποθετήσει τα τμήματα του οστού στην σωστή θέση και ακολούθως θα τα συνδέσει χρησιμοποιώντας βίδες ή μεταλλικές πλάκες ή και τα δύο. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί επίσης να εισάγει ράβδους στο κέντρο των οστών.
Στην εξωτερική οστεοσύνθεση, ο γιατρός θα εισάγει βίδες στο οστό πάνω και κάτω από του σημείο του κατάγματος. Αυτές οι βίδες θα συνδεθούν σε μία μεταλλική μπάρα η οποία βρίσκεται εκτός του σώματός σας και έχει ως ρόλο να κρατά το οστό ακίνητο καθώς επουλώνεται.
Ο γιατρός πιθανώς να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη ή άλλα φάρμακα για την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών της εγχείρησης. Ύστερα από τα αρχικά στάδια της θεραπείας, μπορεί να χρειαστείτε φυσικοθεραπεία προκειμένου να επανακτήσετε την φυσιολογική λειτουργία της πάσχουσας περιοχής.
Πρόληψη
Δεν υπάρχει πρόληψη για όλα τα κατάγματα. Παρόλα αυτά, μπορείτε να ισχυροποιήσετε τα οστά σας, ώστε να μην είναι επιρρεπή σε βλάβες και θραύσεις. Για να το πραγματοποιήσετε αυτό, θα πρέπει να διατηρείτε μια ισορροπημένη διατροφή, η οποία θα συμπεριλαμβάνει τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη D. Η τακτική άθληση είναι επίσης πάρα πολύ σημαντική. Η γυμναστική με βάρη θεωρείται ιδιαίτερα βοηθητική στην απόκτηση και την διατήρηση οστικής δύναμης. Γενικώς, άθληση όπως το περπάτημα, η κολύμβηση, η ορειβασία, ο χορός και η γυμναστική με βάρη είναι ορισμένα πολύ καλά παραδείγματα που θα διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στην προώθηση της υγείας των οστών.
Έκβαση
Αν έχετε υποστεί κάταγμα, ο εντοπισμός και η σοβαρότητά του θα καθορίσουν τον χρόνο ανάρρωσης. Η ηλικία σας και το ιατρικό ιστορικό σας συνιστούν δύο ακόμη βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν καθολικά την διαδικασία της ανάρρωσης. Υπάρχουν, επίσης, και ορισμένες ιατρικές παθήσεις που δυσχεραίνουν την ικανότητα του σώματος να επιδιορθώνει σπασμένα οστά.
Μπορεί να χρειαστεί από μερικές εβδομάδες ως μήνες προκειμένου το κάταγμα να ιαθεί πλήρως. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο πόνος θα υποχωρήσει όταν ολοκληρωθεί η επούλωση. Ωστόσο, η κίνηση στην πάσχουσα περιοχή θα πρέπει να περιοριστεί μέχρι την πλήρη ανάρρωση, κάτι που υποδηλώνει ότι δεν θα μπορείτε να πραγματοποιείτε ορισμένες από τις καθημερινές σας δραστηριότητες και θα χρειαστεί να τροποποιήσετε κάποιες άλλες.
Όταν, όμως, το κάταγμα επουλωθεί πλήρως, θα μπορείτε να επιστρέψετε ξανά στην καθημερινότητά σας. Είναι πιθανό να χρειαστείτε φυσικοθεραπεία, ώστε να ανακτήσετε την φυσιολογική λειτουργία της τραυματισμένης περιοχής. Η ακινητοποίηση ενός μέρος του σώματος για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει απώλεια της μυϊκής δύναμης και του εύρους κίνησης. Σε αυτό θα συνεισφέρει καταλυτικά η φυσικοθεραπεία.
Οφείλετε πάντα να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του γιατρού σας, προκειμένου να αναρρώσετε πλήρως.
+ 4 πηγές
©2022 WikiHealth All Rights Reserved1. Broken bones or fractures. (n.d.) cedars-sinai.edu/Patients/Health-Conditions/Broken-Bones-or-Fractures.aspx
2. Exercise for your bone health. (2015, May). Retrieved from niams.nih.gov/health_info/bone/Bone_Health/Exercise/default.asp
3. Fractures. (n.d.) urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentTypeID=85&ContentID=P00915
4. Fractures (broken bones). (2012, October). Retrieved from orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=A00139