Κίρρωση

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της κίρρωσης εμφανίζονται επειδή το ήπαρ αδυνατεί να καθαρίσει το αίμα, να απομακρύνει τις τοξίνες, να παράγει τις πρωτεΐνες των θρόμβων και να βοηθήσει στην απορρόφηση των λιπών και των λιποδιαλυτών βιταμινών. Πολύ συχνά δεν εκδηλώνονται συμπτώματα παρά μόνο όταν η νόσος έχει εξελιχθεί αρκετά. Ορισμένα εξ αυτών αναγράφονται παρακάτω:

• Απώλεια βάρους
• Αδυναμία
• Ανορεξία
• Ρινορραγία
• Ίκτερος
• Μειωμένη όρεξη
• Φαγούρα στο δέρμα
• Μικρές αραχνοειδείς αρτηρίες κάτω από το δέρμα

Πιο σοβαρά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Οίδημα στα πόδια
• Θωρακικό οίδημα (ασκίτες)
• Γυναικομαστία
• Σύγχυση και αδυναμία καθαρής σκέψης
• Ανικανότητα

Αίτια

Οι πιο κοινές αιτίες κίρρωσης στις ΗΠΑ είναι η χρόνια ιική ηπατίτιδα C και η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ. Η παχυσαρκία ανήκει επίσης στα αίτια της κίρρωσης, δίχως ωστόσο να κυριαρχεί, όπως ο αλκοολισμός και η ηπατίτιδα. Παρόλα αυτά, συνιστά έναν σημαντικό προδιαθεσικό παράγοντα.

Σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, η κίρρωση μπορεί να εμφανιστεί στις γυναίκες οι οποίες καταναλώνουν πάνω από δύο αλκοολούχα ποτά την ημέρα (συμπεριλαμβανομένων του κρασιού και της μπύρας) για πολλά χρόνια. Όσον αφορά στους άνδρες, τίθενται σε κίνδυνο με την κατανάλωση άνω των τριών αλκοολούχων ποτών την ημέρα για πολλά χρόνια. Ωστόσο, ο εν λόγω κανόνας είναι αρκετά γενικός και δεν μπορεί να εφαρμοστεί καθολικά για όλους. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα ότι όποιος έχει πιει παραπάνω από όριο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα θα εμφανίσει κίρρωση. Η κίρρωση που προκαλείται από το αλκοόλ είναι συνήθως το αποτέλεσμα της υπερβολικής κατανάλωσής του για περισσότερα από 10 με 12 χρόνια.

Η έτερη πιο κοινή αιτία κίρρωσης, η ηπατίτιδα C, μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή ή με την έκθεση σε μολυσμένο αίμα ή προϊόντα αίματος. Μπορεί να εκτεθεί κάποιος σε μολυσμένο αίμα μέσω μολυσμένων συρίγγων και βελόνων οποιασδήποτε προέλευσης, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται για τα τατουάζ, τα σκουλαρίκια, καθώς και μέσω της ενδοφλέβιας χρήσης ναρκωτικών με χρησιμοποιημένη σύριγγα. Η ηπατίτιδα C σπάνια μεταδίδεται μέσω μετάγγισης αίματος στις ΗΠΑ εξαιτίας των πολύ αυστηρών ελέγχων στις τράπεζες αίματος.

Άλλες αιτίες κίρρωσης περιλαμβάνουν:

• Ηπατίτιδα D: Αυτός ο τύπος ηπατίτιδας επίσης προκαλεί κίρρωση και παρατηρείται συχνά σε άτομα που πάσχουν ήδη από ηπατίτιδα Β.
• Ηπατίτιδα Β: Προκαλεί φλεγμονή του ήπατος και βλάβη που μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση.
• Φαρμακευτική αγωγή: Ορισμένα συνταγογραφούμενα και μη φάρμακα, όπως η ακεταμινοφαίνη, ποικίλα αντιβιοτικά και αντικαταθλιπτικά, μπορούν να προκαλέσουν κίρρωση.
• Διαταραχές που επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να διαχειρίζεται τον σίδηρο και το χαλκό: Δύο παραδείγματα είναι η αιμοχρωμάτωση και η νόσος Wilson.
• Φλεγμονή που προκαλείται από αυτοάνοση ασθένεια: Η αυτοάνοση ηπατίτιδα πιθανώς έχει γενετική αιτία. Σύμφωνα με την Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση American Liver Foundation, περίπου το 70% των ασθενών με αυτοάνοση ηπατίτιδα είναι γυναίκες.
• Βλάβη των χοληφόρων πόρων μέσω των οποίων μεταφέρεται η χολή: Παράδειγμα τέτοιας ασθένειας συνιστά η πρωτοπαθής χολική κίρρωση.

Διάγνωση

Η διάγνωση της κίρρωσης ξεκινά με μία λεπτομερή καταγραφή του ιατρικού ιστορικού σας και μία κλινική εξέταση. Το ιστορικό θα φέρει στην επιφάνεια μακροχρόνια κατάχρηση αλκοόλ, έκθεση σε ηπατίτιδα C, οικογενειακό ιστορικό αυτοάνοσων ασθενειών ή άλλους παράγοντες κινδύνου. Η κλινική εξέταση, από την άλλη πλευρά, θα αναδείξει την ύπαρξη:

• Τρόμου στα χέρια
• Μικρών όρχεων
• Χλωμού δέρματος
• Διογκωμένου ήπατος ή σπλήνα
• Υπερβολικού μαστικού ιστού (στους άνδρες)
• Μειωμένων αντανακλαστικών
• Κίτρινων ματιών (ίκτερος)
• Ερυθρών παλαμών

Οι εξετάσεις θα αποκαλύψουν το μέγεθος της βλάβης του ήπατος, με τις πιο κοινές για την διάγνωση της κίρρωσης να είναι:

• Οι εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας
• Οι εξετάσεις πήξης του αίματος (για τον έλεγχο της ταχύτητας πήξης)
• Η αλβουμίνη (για τον έλεγχο της πρωτεϊνικής παραγωγής από το ήπαρ)
• Το αιμοδιάγραμμα (για την ύπαρξη ή μη αναιμίας)
• Η α-φετοπρωτεΐνη (α-FP, για τον έλεγχο καρκίνου του ήπατος)

Επιπρόσθετες εξετάσεις για την αξιολόγηση της λειτουργίας του ήπατος συνιστούν:

• Η αξονική τομογραφία θώρακος
• Η μαγνητική τομογραφία θώρακος
• Η ενδοσκόπηση του άνω πεπτικού συστήματος (για την ανίχνευση κιρσών οισοφάγου)
• Ο υπέρηχος του ήπατος
• Η βιοψία ήπατος (η οριστική εξέταση για κίρρωση)

Θεραπεία

Η θεραπεία της κίρρωσης εξαρτάται από την αιτία της και το στάδιο εξέλιξης της νόσου. Ορισμένες θεραπείες που μπορεί να σας προτείνει ο γιατρός σας είναι:

• β-αναστολείς ή νιτρικά (για την πυλαία υπέρταση)
• Τερματισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
• Λακτουλόζη και μία διατροφή χαμηλή σε πρωτεΐνη (για την θεραπεία της εγκεφαλοπάθειας)
• Αιμοκάθαρση (για τον καθαρισμό του αίματος στους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια)
• Περίδεση (για τον έλεγχο της αιμορραγίας από τους κιρσούς οισοφάγου)

Η μεταμόσχευση ήπατος συνιστά την τελευταία λύση όταν όλες οι υπόλοιπες θεραπευτικές προσεγγίσεις αποτύχουν.

Όλοι οι ασθενείς ανεξαιρέτως οφείλουν να σταματήσουν την κατανάλωση αλκοόλ. Επίσης, οποιαδήποτε φάρμακα, ακόμη και μη συνταγογραφούμενα, δεν πρέπει να λαμβάνονται χωρίς την έγκριση του γιατρού.

Πρόληψη

Καταρχάς, η σεξουαλική επαφή με χρήση προφυλακτικού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης της ηπατίτιδας B ή C. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ προτείνουν εμβολιασμό έναντι της ηπατίτιδας Β για όλα τα παιδιά και τους ενήλικες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (επαγγελματίες υγείας και διασωστικό προσωπικό).

Η αποχή από το αλκοόλ, η ισορροπημένη διατροφή και η άθληση μπορούν να προλάβουν ή να επιβραδύνουν την κίρρωση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι μόνο το 20-30% των ασθενών με ηπατίτιδα Β αναπτύσσει κίρρωση ή καρκίνο του ήπατος. Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας της Αμερικής αναφέρουν, αντίστοιχα, ότι μόνο το 5-20% των ασθενών με ηπατίτιδα C εμφανίζουν κίρρωση μέσα σε μία περίοδο 20-30 ετών.

Επιπλοκές

Εάν το αίμα δεν μπορεί να διέλθει μέσω του ήπατος, προσπαθεί να βρει άλλες διεξόδους, όπως για παράδειγμα μέσω των φλεβών του οισοφάγου, δημιουργώντας τους λεγόμενους κιρσούς οισοφάγου. Οι εν λόγω φλέβες δεν είναι σχεδιασμένες να αντέχουν υψηλές πιέσεις, με αποτέλεσμα να διογκώνονται από την πλεονάζουσα αιματική ροή.

Περαιτέρω επιπλοκές της κίρρωσης περιλαμβάνουν:

• Νεφρική ανεπάρκεια
• Οίδημα και ασκίτες
• Μώλωπες (εξαιτίας των χαμηλών αιμοπεταλίων ή/και της μειωμένης ικανότητας θρόμβωσης)
• Καρκίνο του ήπατος
• Σπληνομεγαλία (διόγκωση του σπλήνα)
• Αιμορραγία (λόγω των χαμηλών επιπέδων πρωτεϊνών των θρόμβων)
• Ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη και διαβήτης τύπου 2
• Ευαισθησία σε φάρμακα (το ήπαρ μεταβολίζει τα φάρμακα στο σώμα)
• Χολόλιθοι (η παρεμπόδιση της ροής της χολής μπορεί να οδηγήσει στην σκλήρυνσή της και στον σχηματισμό χολόλιθων)
• Ηπατική εγκεφαλοπάθεια (σύγχυση εξαιτίας της παρουσίας τοξινών στον εγκέφαλο)