Νεφρική ανεπάρκεια

Τι είναι η νεφρική ανεπάρκεια;

Οι νεφροί είναι ένα ζευγάρι οργάνων που εντοπίζονται προς το κάτω τμήμα της πλάτης, ένας νεφρός σε κάθε πλευρά της σπονδυλικής στήλης. Ο ρόλος τους είναι να φιλτράρουν το αίμα και να απομακρύνουν τις τοξίνες από τον οργανισμό. Στέλνουν τις τοξίνες αυτές στην ουροδόχο κύστη, από όπου ύστερα απομακρύνονται με τα ούρα.

Η νεφρική ανεπάρκεια υφίσταται όταν οι νεφροί χάνουν την ικανότητα αποτελεσματικού φιλτραρίσματος των άχρηστων ή βλαβερών ουσιών από το αίμα. Αρκετοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την υγεία και λειτουργία των εν λόγω οργάνων, όπως:

• Τραυματισμός στους νεφρούς
• Έκθεση σε περιβαλλοντικούς τοξικούς παράγοντες
• Ορισμένα φάρμακα
• Σοβαρή αφυδάτωση
• Ορισμένες οξείες και χρόνιες παθήσεις

Οι τοξίνες συσσωρεύονται στο σώμα όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά. Αυτό δύναται να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, η οποία αν δεν θεραπευτεί, μπορεί να απειλήσει ακόμη και την ζωή του ασθενούς.

5 τύποι νεφρικής ανεπάρκειας

1. Προνεφρική οξεία νεφρική ανεπάρκεια

Ανεπαρκής αιματική ροή στους νεφρούς μπορεί να προκαλέσει προνεφρική οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Οι νεφροί δεν μπορούν να φιλτράρουν τις τοξίνες του αίματος δίχως την απαραίτητη αιματική ροή. Ο συγκεκριμένος τύπος ανεπάρκειας μπορεί να θεραπευτεί, εφόσον ο γιατρός καθορίσει την αιτία της ελαττωμένης παροχέτευσης αίματος.

2. Μετατραυματική οξεία νεφρική ανεπάρκεια

Ο εν λόγω τύπος νεφρικής ανεπάρκειας προέρχεται από άμεσο τραυματισμό των νεφρών, όπως χτύπημα ή ατύχημα. Τα αίτιά του επίσης περιλαμβάνουν την υπερβολική συσσώρευση τοξινών, καθώς και την ισχαιμία, η οποία συνιστά την έλλειψη οξυγόνου στους νεφρούς.

Τα παρακάτω μπορούν να προκαλέσουν ισχαιμία:

• Σπειραματονεφρίτιδα
• Σοβαρή αιμορραγία
• Παρακώληση των νεφρικών αιμοφόρων αγγείων
• Σηπτικό σοκ

3. Προνεφρική χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Όταν δεν υπάρχει αρκετή αιματική ροή στους νεφρούς για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, τα όργανα αρχίζουν να συρρικνώνονται και να χάνουν την λειτουργικότητά τους.

4. Μετατραυματική χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Αυτή λαμβάνει χώρα όταν υπάρχει μακροχρόνια βλάβη στους νεφρούς εξαιτίας μετατραυματικής νεφρικής ανεπάρκειας, η οποία προκαλείται λόγω άμεσου τραύματος στα όργανα, όπως σοβαρή αιμορραγία ή έλλειψη οξυγόνου.

5. Μετανεφρική χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Μία μακροπρόθεσμη παρεμπόδιση της ουροποιητικής οδού παρακωλύει την ούρηση. Αυτό προκαλεί πίεση και εν τέλει νεφρική βλάβη.

Τα στάδια της νεφρικής ανεπάρκειας

Η νεφρική ανεπάρκεια κατηγοριοποιείται σε 5 στάδια, από ήπια νεφρική βλάβη ως πλήρη νεφρική ανεπάρκεια. Τα συμπτώματα και οι επιπλοκές της νόσου αυξάνονται σε κάθε στάδιο.

• ΣΤΑΔΙΟ 1

Το πρώτο στάδιο είναι πολύ ήπιο και είναι πολύ πιθανό να μην εμφανίσετε καθόλου συμπτώματα και ορατές επιπλοκές. Ωστόσο, υπάρχει βλάβη ως έναν βαθμό.

Μπορείτε να διαχειριστείτε και να επιβραδύνετε την εξέλιξη της νόσου σε αυτό το στάδιο με την διατήρηση ενός υγιούς τρόπου διαβίωσης. Κάτι τέτοιο περιλαμβάνει μία ισορροπημένη διατροφή, την τακτική άσκηση, την διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους και την αποφυγή οποιουδήποτε προϊόντος καπνού.

Εάν πάσχετε από διαβήτη, είναι πολύ σημαντικό να ελέγχετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας.

• ΣΤΑΔΙΟ 2

Η νεφρική νόσος σταδίου 2 θεωρείται επίσης ήπιας μορφής, αλλά ορισμένα ανιχνεύσιμα προβλήματα, όπως η πρωτεϊνουρία ή η φυσική βλάβη των νεφρών, τείνουν να γίνονται εμφανή.

Όπως και στο στάδιο 1, έτσι και στο στάδιο 2, ένας υγιής τρόπος ζωής κρίνεται απαραίτητος. Οφείλετε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σχετικά με τους παράγοντες που θα μπορούσαν να εξελίξουν την νόσο ταχέως, όπως οι καρδιοπάθειες, οι φλεγμονές και οι διαταραχές του αίματος.

• ΣΤΑΔΙΟ 3

Σε αυτό το στάδιο η νεφρική νόσος θεωρείται μέτριας σοβαρότητας και οι νεφροί σαφώς δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε.

Συχνά, η νεφρική νόσος σταδίου 3 κατηγοριοποιείται περαιτέρω σε 2 υποστάδια, 3Α και 3Β. Μία εξέταση αίματος η οποία ανιχνεύει τα επίπεδα των παραπροϊόντων στον οργανισμό διαχωρίζει τις δύο υποκατηγορίες.

Τα συμπτώματα είναι πιο έκδηλα σε αυτό το στάδιο. Πρήξιμο στα χέρια και τα πόδια, πόνος στην πλάτη και συχνές αλλαγές στην ούρηση είναι μερικά εξ αυτών.

Οι αλλαγές του τρόπου ζωής δύνανται να βοηθήσουν, όμως ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει και κάποια φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση καταστάσεων που θα μπορούσαν να επιταχύνουν την νόσο.

• ΣΤΑΔΙΟ 4

Η νεφρική νόσος σταδίου 4 θεωρείται μέτρια ως σοβαρή. Οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά, αλλά δεν έχει έρθει ακόμη το στάδιο της πλήρους ανεπάρκειας. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν επιπλοκές, όπως αναιμία, υψηλή αρτηριακή πίεση και ασθένεια των οστών.

Η υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής εξακολουθεί να είναι κρίσιμη. Ωστόσο, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει φάρμακα με στόχο την επιβράδυνση της βλάβης.

• ΣΤΑΔΙΟ 5

Στο εν λόγω στάδιο οι νεφροί βρίσκονται σε κατάσταση πλήρους ή σχεδόν πλήρους ανεπάρκειας. Τα συμπτώματα της απώλειας της λειτουργίας τους είναι έκδηλα και περιλαμβάνουν εμετούς και ναυτία, δυσκολία στην αναπνοή, φαγούρα στο δέρμα και πολλά ακόμη.

Είναι το στάδιο στο οποίο θα χρειαστείτε τακτικές αιμοκαθάρσεις ή μεταμόσχευση νεφρών.

Το χρώμα των ούρων στην περίπτωση της νεφρικής ανεπάρκειας

Το χρώμα των ούρων σας αποτελεί ένα μικρό παράθυρο στην γενικότερη κατάσταση της υγείας σας. Δεν παρέχει πολλές πληροφορίες σχετικά με το στάδιο της νόσου παρά μόνον εάν η βλάβη έχει εξελιχθεί αρκετά.

Παρόλα αυτά, καλό θα ήταν να δίνετε προσοχή στο χρώμα των ούρων σας, καθώς μπορεί να σας προειδοποιεί για συγκεκριμένα προβλήματα.

• Διάφανο ή ανοιχτό κίτρινο. Αυτό δείχνει ότι είστε ενυδατωμένοι και είναι το ιδανικό χρώμα στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
• Πορτοκαλί. Πιθανώς να είναι ένδειξη αφυδάτωσης ή παρουσίας χολής στην αιματική κυκλοφορία, αλλά συνήθως δεν προκαλείται εξαιτίας νεφρικής νόσου.
• Σκούρο κίτρινο ή κίτρινο του κεχριμπαριού. Μάλλον είστε αφυδατωμένοι. Πιείτε περισσότερο νερό και ελαττώστε το τσάι και τον καφέ.
• Ροζ ή κόκκινο. Ούρα με ροζ ή ελαφρά κόκκινη απόχρωση μπορεί να περιέχουν αίμα. Ωστόσο, μπορεί να είναι και το αποτέλεσμα κατανάλωσης ορισμένων τροφών, όπως τα παντζάρια και οι φράουλες. Μία γρήγορη εξέταση ούρων μπορεί να εντοπίσει την αιτία.
• Αφρώδη ούρα. Ούρα με πολλές φυσαλίδες είναι ένδειξη πρωτεϊνουρίας, η οποία με την σειρά της συνιστά ένδειξη νεφρικής νόσου.

Το χρώμα στα ούρα γενικώς κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για πιθανά προβλήματα και δεν θα πρέπει να θεωρείται κάτι ασήμαντο.

Διαβήτης και νεφρική ανεπάρκεια

Ο διαβήτης είναι η πιο κοινή αιτία νεφρικής ανεπάρκειας. Τα ανεξέλεγκτα επίπεδα σακχάρου στο αίμα δύνανται να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στους νεφρούς, η οποία μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Η διαβητική νεφροπάθεια, η νεφρική βλάβη δηλαδή που προκαλείται από διαβήτη τύπου 1 ή 2, είναι μη αναστρέψιμη. Ο έλεγχος του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης, καθώς και η λήψη κατάλληλων συνταγογραφούμενων φαρμάκων μπορούν να ελαττώσουν την βλάβη.

Αν πάσχετε από διαβήτη, ο γιατρός θα ζητήσει τακτικές εξετάσεις για την παρακολούθηση της νεφρικής ανεπάρκειας.

Όσο περισσότερο ζείτε με διαβήτη τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος διαβητικής νεφροπάθειας.

Το προσδόκιμο ζωής των ασθενών με νεφρική ανεπάρκεια

Δεν γίνεται να γνωρίζουμε πόσο θα ζήσει ένας ασθενής με νεφρική ανεπάρκεια, καθώς κάθε κατάσταση είναι διαφορετική.

Γενικώς, ένας ασθενής σε αιμοκάθαρση αναμένεται να ζήσει 5 ως 10 χρόνια, εφόσον ακολουθεί το θεραπευτικό του πρόγραμμα.

Ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής είναι:

• Η ηλικία
• Το στάδιο της νεφρικής νόσου
• Άλλα συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας

Ένας νέος άνθρωπος με νεφρική νόσο μέτριας σοβαρότητας που δεν φέρει περαιτέρω επιπλοκές ή άλλα προβλήματα υγείας είναι πιθανό να ζήσει περισσότερο από κάποιον μεγαλύτερης ηλικίας με νεφρική ανεπάρκεια σταδίου 4 ή 5 σε συνδυασμό με διαβήτη ή κάποια καρδιαγγειακή νόσο.

Όταν φτάσετε στο τελικό στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας, θα χρειαστείτε αιμοκάθαρση για να επιβιώσετε. Αν παραλείψετε έστω και ένα ραντεβού, αυτό μπορεί να μειώσει το προσδόκιμο ζωής σας.

Ένας ασθενής ύστερα από μεταμόσχευση νεφρού είναι πιθανό να ζήσει για 5 με 10 χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί πως μπορεί να λάβει ένα δεύτερο μόσχευμα αν το πρώτο απορριφθεί.

Νεφρική ανεπάρκεια και αλκοόλ

Αν πάσχετε από νεφρική ανεπάρκεια και πίνετε αλκοόλ, εξαναγκάζετε τους νεφρούς σας να δουλέψουν ακόμη πιο έντονα.

Το αλκοόλ δεν μεταβολίζεται, ώστε να απεκκριθεί από τον οργανισμό. Επομένως, θα βιώνετε τις επιδράσεις του έως ότου κάνετε αιμοκάθαρση, η οποία θα το φιλτράρει και θα το απομακρύνει από την κυκλοφορία σας.

Η μπύρα και το κρασί περιέχουν μεγάλες ποσότητες φωσφόρου, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει σοβαρά καρδιακά προβλήματα, ακόμη και θάνατο αν οι νεφροί σας αδυνατούν να τον φιλτράρουν. Ωστόσο, τα περισσότερα «δυνατά ποτά» δεν φέρουν την ίδια επικινδυνότητα.

Αν έχετε καρδιακή ανεπάρκεια ή οποιαδήποτε νεφρική νόσο τελικού σταδίου, ο γιατρός θα σας ζητήσει να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ. Για ορισμένους, η πλήρης αποχή από το αλκοόλ είναι η καλύτερη λύση.

Η κατανάλωση αλκοόλ, ενώ υφίσταται νεφρική ανεπάρκεια, μπορεί να βλάψει την φυσιολογική λειτουργία άλλων οργάνων. Με την πάροδο του χρόνου η υπερβολική κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα του ήπατος.

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει πολλά περαιτέρω συμπτώματα, ακόμη και πόνο.