Μας προστατεύει το ιώδιο από τη ραδιενέργεια; Πότε πρέπει να το πάρουμε;

Τι σχέση έχει το ιώδιο με την ραδιενέργεια;

Τον τελευταίο καιρό γίνεται λόγος σχετικά με τη λήψη ιωδίου για να προστατευθεί κανείς από την ραδιενέργεια. Οι σχετικές συζητήσεις έχουν ενταθεί εξαιτίας των προσφάτων καταστροφών που προκλήθηκαν στο πυρηνικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια, στην Ουκρανία, κατόπιν βομβαρδισμών από ρωσικές δυνάμεις. Πολλοί μπορεί επίσης να γνωρίζουν για αυτή την χρήση του ιωδίου, καθώς είχε χρησιμοποιηθεί κατά αυτόν τον τρόπο, μετά την καταστροφή στο Τσερνόμπιλ (όπως επίσης αναφέρεται στην ομώνυμη σειρά του 2019, η οποία βασίζεται στα αληθινά γεγονότα). Συγκεκριμένα, η ουσία που είχε χρησιμοποιηθεί είναι το ιωδιούχο κάλιο. Είναι όμως πράγματι ικανό το ιωδιούχο κάλιο να μας προστατέψει από τη ραδιενέργεια;

Τι είναι το ιωδιούχο κάλιο και γιατί να το πάρω;

Το ιωδιούχο κάλιο είναι απλώς ένα άλας του καλίου με ιώδιο. Χρησιμοποιήθηκε σε περιπτώσεις επιβεβαιωμένης έκθεσης σε ραδιενέργεια, για την προστασία από τα ραδιενεργά ισότοπα του ιωδίου I-131 και I-133, εμποδίζοντας την απορρόφησή τους από το θυρεοειδή αδένα. Το ραδιενεργό ιώδιο μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον θυρεοειδή αδένα, ακόμα και καρκίνο
Πώς όμως προστατεύει το ιωδιούχο κάλιο από το ραδιενεργό ιώδιο;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το ιωδιούχο κάλιο εμποδίζει την απορρόφηση του ραδιενεργού ιωδίου από το θυρεοειδή αδένα. Ο θυρεοειδής είναι το όργανο του ανθρώπινου σώματος που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ευαισθησία στο ραδιενεργό ιώδιο. Ωστόσο, δεν μπορεί να ξεχωρίσει το ραδιενεργό από το σταθερό (κανονικό) ιώδιο. Χορηγώντας λοιπόν ιωδιούχο κάλιο, ο θυρεοειδής «γεμίζει» με αυτό και δεν μπορεί να απορροφήσει το ραδιενεργό ιώδιο, για τις επόμενες 24 ώρες μετά τη λήψη.

Πότε είναι σωστό να πάρω ιωδιούχο κάλιο;

Το ιωδιούχο κάλιο είναι ορθό να χορηγείται ΜΟΝΟ μετά από σύσταση των επίσημων αρχών διαχείρισης εκτάκτων αναγκών και δημόσιας υγείας! Υπάρχουν κίνδυνοι σχετικά με τη χρήση ιωδιούχο καλίου!
Σε περίπτωση έκθεσης ενός ατόμου σε ραδιενεργό ιώδιο, πρέπει να λάβει ιωδιούχο κάλιο το συντομότερο δυνατόν, ώστε ο θυρεοειδής να έχει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο για να «γεμίσει». Το ιωδιούχο κάλιο δίνεται με σκοπό την προστασία εκείνων που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης βλάβης εξαιτίας του ραδιενεργού ιωδίου, των νεογνών και των εμβρύων (μέσω της μητέρας). Επίσης, μεγάλο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και τα νεαρά παιδιά, αλλά και οι ενήλικες με χαμηλά επίπεδα ιωδίου στο θυρεοειδή τους.

Πόσο ιωδιούχο κάλιο πρέπει να πάρω;

Οι δόσεις ιωδιούχου καλίου που συνίσταται να χορηγούνται παρουσιάζονται παρακάτω:

• Νεογνά (<1 μήνα) 16 mg
• Βρέφη και παιδιά ( 1 μήνα έως 3 έτη) 32 mg
• Παιδιά (3 έως 18 έτη) 65 mg
• Ενήλικες (18 έως 40 έτη, συμπεριλαμβανομένων γυναικών που θηλάζουν) και παιδιά βάρους άνω των 68 κιλών 130 mg
  Ενήλικες άνω των 40 ετών δεν θα πρέπει να λαμβάνουν ιωδιούχο κάλιο, εκτός αν υπάρχει επίσημη σύσταση από τις αρχές για έκθεση σε πολύ μεγάλες δόσεις ραδιενεργού ιωδίου, καθώς αντιμετωπίζουν τον μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης βλάβης στο θυρεοειδή ή καρκίνου και είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν αλλεργικές αντιδράσεις ή ανεπιθύμητες ενέργειες από τη λήψη του ραδιενεργού ιωδίου.
  Οι παραπάνω δόσεις προστατεύουν το θυρεοειδή για 24 ώρες. Σε περίπτωση έκθεσης για μεγαλύτερο διάστημα, ενδέχεται οι αρχές να ειδοποιήσουν για την χορήγηση μίας ακόμη δόσης (ίσως ακόμη μία δόση ημερησίως για μερικές ημέρες). Δεν θα πρέπει να επαναλαμβάνεται η δόση σε νεογνά, εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες. Σε περίπτωση που χρειαστεί αναγκαία να χορηγηθούν πάνω από μία δόσεις σε νεογνά, θα πρέπει να ακολουθεί ιατρικός έλεγχος και παρακολούθηση, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να εμφανίσουν προβλήματα στην ανάπτυξη. Προτείνεται η χρήση εναλλακτικών τρόπων προστασίας. Οι θηλάζουσες γυναίκες θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν προτεραιότητα στην προστασία με εναλλακτικούς τρόπους.

Τι πρέπει να προσέχω σχετικά με το ιωδιούχο κάλιο, σε περίπτωση έκθεσης και τι άλλο πρέπει να ξέρω;

Αρχικά, θα πρέπει να διασαφηνιστούν ορισμένα σημεία:
1) Το ιωδιούχο κάλιο δεν εμποδίζει την είσοδο του ραδιενεργού ιωδίου στο σώμα, εμποδίζει μόνο την απορρόφησή του από τον θυρεοειδή
2) Το ιωδιούχο κάλιο προστατεύει μόνο τον θυρεοειδή, όχι άλλα σημεία του σώματος
3) Το ιωδιούχο κάλιο δεν προστατεύει από άλλα ραδιενεργά στοιχεία (π.χ. στρόντιο 90, καίσιο 137)
4) Το κοινό αλάτι και τρόφιμα πλούσια σε ιώδιο δεν περιέχουν αρκετό ιώδιο για να εμποδίσουν την απορρόφηση του ραδιενεργού ιωδίου από το θυρεοειδή. Δεν είναι κατάλληλα ως υποκατάστατα του ιωδιούχου καλίου
5) Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ούτε συμπληρώματα διατροφής με ιώδιο, ως υποκατάστατα του ιωδιούχου καλίου. Ενδέχεται να είναι επιβλαβή και αναποτελεσματικά για τον συγκεκριμένο σκοπό
6) Δεν θα πρέπει το ιωδιούχο κάλιο να λαμβάνεται προληπτικά. Ο θυρεοειδής αποθηκεύει ιώδιο για περιορισμένο χρονικό διάστημα και αυξημένες ποσότητες ιωδίου (ακόμα και σταθερού) μπορεί να είναι επικίνδυνες
7) Το ιωδιούχο κάλιο ενδέχεται να μην προσφέρει πλήρη προστασία από το ραδιενεργό ιώδιο
8) Όσο πιο γρήγορα απορροφηθεί το ιωδιούχο κάλιο από το αίμα, τόσο πιο γρήγορα φτάνει στο θυρεοειδή, οπότε επιτυγχάνεται η προστασία
9) Όσο το δυνατόν μικρότερη η έκθεση (ποσοτικά) σε ραδιενεργό ιώδιο, τόσο λιγότερο ραδιενεργό ιώδιο μπορεί να απορροφηθεί από το θυρεοειδή και τόσο πιο αποτελεσματικό θα είναι το ιωδιούχο κάλιο

Ακόμη υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών από την χρήση του ιωδιούχου καλίου. Αυτές περιλαμβάνουν:

1) Στομαχικές ή γαστρεντερικές διαταραχές
2) Αλλεργικές αντιδράσεις
3) Εξανθήματα
4) Φλεγμονή των σιελογόνων αδένων

Η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών είναι πιο πιθανή:

1) Αν λάβει κανείς μεγαλύτερη δόση από εκείνη που συνιστάται
2) Αν λαμβάνει ιωδιούχο κάλιο για αρκετές ημέρες
3) Αν έχει προϋπάρχουσα πάθηση του θυρεοειδούς

Τα νεογνά (<1 μήνα) που λαμβάνουν ιωδιούχο κάλιο ενδέχεται να εμφανίσουν υποθυρεοειδισμό, ο οποίος αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη. Επομένως, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, θα πρέπει να αποφεύγεται η επανάληψη των δόσεων σε νεογνά και αν είναι απαραίτητη, θα πρέπει να γίνεται έλεγχος και παρακολούθηση των ορμονών του θυρεοειδούς των νεογνών, από ιατρικό προσωπικό

Υπάρχει αυτή τη στιγμή κίνδυνος για διαρροή ραδιενέργειας;

Σύμφωνα με την αναφορά του BBC, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, έχει αναφέρει ότι δεν επηρεάστηκε κάποιο από τα συστήματα ασφαλείας του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια και ότι δεν υπήρξε επίσης έκλυση ραδιενεργού υλικού.
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, θα πρέπει να περιμένουμε για ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές, σε περίπτωση που είναι αναγκαία η λήψη ιωδιούχου καλίου.