Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο αίμα των ασθενών με καρκίνο του μαστού υφίστανται αλλοιώσεις στην αρχή της νόσου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Clinical & Translational Immunology. Οι συγγραφείς της μελέτης πιστεύουν ότι αυτή η ανακάλυψη μπορεί να συμβάλει στον έγκαιρο εντοπισμό επιθετικών όγκων και στην ενίσχυση εξατομικευμένων στρατηγικών ανοσοθεραπείας στο μέλλον.

Η μελέτη διεξήχθη κατά τη διδακτορική έρευνα του Rodrigo Nalio Ramos στο Πανεπιστήμιο Claude Bernard στη Λυών της Γαλλίας. Ο κύριος ερευνητής ήταν ο Jose Alexandre Marzagão Barbuto, καθηγητής στο Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο (ICB-USP) και ο εξωτερικός επόπτης ήταν ο Christophe Caux, ανώτερος επιστήμονας στο Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο της Λυών (CRCL).

Τα κύτταρα του αίματος μπορούν βοηθήσουν στην ανίχνευση του καρκίνου του μαστού;

Σύμφωνα με τον Ramos, τα μονοκύτταρα, ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων, ενδεχομένως να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση του καρκίνου του μαστού.

Τα μονοκύτταρα είναι τα μεγαλύτερα αιμοσφαίρια και αντιπροσωπεύουν περίπου το 7% των λευκών αιμοσφαιρίων. Πρόκειται για σημαντικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία περιπολούν το σώμα και αναζητούν απειλές από ιούς, βακτήρια και καρκινικά κύτταρα. Παράγονται στον ερυθρό μυελό των οστών και ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος σε άλλους ιστούς, όπου διαφοροποιούνται σε μακροφάγα (κύτταρα που καταπολεμούν και καταστρέφουν παθογόνα και αποπτωτικά κύτταρα) ή δενδριτικά κύτταρα (κύτταρα που επεξεργάζονται τα αντιγόνα και τα παρουσιάζουν στην κυτταρική επιφάνεια του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να παραχθούν ειδικά αντισώματα).

Σε αυτήν τη μελέτη, οι ερευνητές συνέλεξαν μονοκύτταρα από το αίμα ασθενών με καρκίνο του μαστού και προσπάθησαν να τα διαφοροποιήσουν στο εργαστήριο σε προφλεγμονώδη μακροφάγα, τα οποία λένε στο ανοσοποιητικό σύστημα να στέλνει ενισχύσεις στη θέση που υπάρχει όγκος. Τα μονοκύτταρα συλλέχθηκαν από 44 δείγματα αίματος από ασθενείς με καρκίνο του μαστού και 25 δείγματα από υγιή άτομα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως μέτρο σύγκρισης.

«Χρησιμοποιήσαμε ένα «κοκτέιλ» κυτοκινών (πρωτεΐνες σηματοδότησης που ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα), για να προκαλέσουμε τα μονοκύτταρα να διαφοροποιηθούν σε προφλεγμονώδη μακροφάγα. Θεωρητικά, αυτός ο τύπος κυττάρου λέει στον οργανισμό ότι κάπου υπάρχει όγκος και πρέπει να καταπολεμηθεί, αλλά τα μονοκύτταρα απέτυχαν να διαδραματίσουν αυτόν τον ρόλο σε περίπου 40% των ασθενών, ενώ εμφάνισαν ένα πολύ παρόμοιο προφίλ με αυτό των ενδοογκικών μακροφάγων, που επιφέρουν δυσμενή αποτελέσματα», ανέφερε ο Ramos.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές ανέλυσαν τη γονιδιακή  έκφραση των μονοκυττάρων, για να προσδιορίσουν ποια αγγελιοφόρα RNA παράγουν. Η ανάλυση εντόπισε μεταβολές σε αρκετές οδούς σηματοδότησης, ακόμη και σε ασθενείς των οποίων τα κύτταρα διαφοροποιήθηκαν σε μακροφάγα, όπως συμβαίνει σε υγιή άτομα. Αυτό επιβεβαιώνει ότι ο καρκίνος του μαστού, δεν είναι απλώς μια τοπική ασθένεια. Δεν επηρεάζει μόνο το στήθος, αλλά επηρεάζει όλα τα κύτταρα συστηματικά. Τα αμυντικά κύτταρα είναι ήδη αλλαγμένα, όταν εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος.

Οι ερευνητές δεν μπορούν ακόμη να εξηγήσουν, ακριβώς, το πώς αυτοί οι όγκοι παρεμβαίνουν στο ανοσοποιητικό σύστημα. «Μια πιθανότητα είναι η έκκριση παραγόντων μεταγραφής (πρωτεΐνες με λειτουργία τροποποίησης) στο αίμα», είπε ο Ramos, «μια άλλη υπόθεση θα μπορούσε να είναι η συστηματική επίδραση μέσω του ερυθρού μυελού των οστών, αλλά αυτό είναι πιο δύσκολο να επαληθευτεί. Σε αυτήν την περίπτωση, η ασθένεια θα μπορούσε να επηρεάσει τα πρόδρομα κύτταρα των μονοκυττάρων».

Σύμφωνα με τον Ramos, ο καρκίνος αναπτύσσεται αργά για αρκετά χρόνια. «Αν μπορούσαμε να εντοπίσουμε την αλλοίωση των μονοκυττάρων από πολύ νωρίς, πριν παρατηρηθούν σημάδια της νόσου, θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιούνται περισσότερες εξετάσεις που θα οδηγούσαν στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου».