Πολλοί άνθρωποι εκπλήσσονται από το γεγονός ότι οι αλλεργίες έχουν μια μεγάλη ψυχολογική συνιστώσα. Για παράδειγμα, πάρτε κάποιον αλλεργικό σε ένα συγκεκριμένο λουλούδι, το οποίο του προκαλεί εξάρσεις άσθματος. Αν του δείξουν μια πλαστική εκδοχή του λουλουδιού, μπορεί να εξακολουθήσει να αναπτύσσει συριγμό, παρόλο που δεν εκτίθεται στη γύρη του λουλουδιού (Metzger, 1947).

Το ίδιο είδος αντίδρασης μπορεί να εμφανιστεί σε ασθενείς που είναι γνωστό ότι είναι αλλεργικοί σε συγκεκριμένα τρόφιμα. Για παράδειγμα, ας πούμε ότι κάποιος είναι αλλεργικός στα φιστίκια. Εάν του δοθεί να φάει φιστίκια, θα εμφανίσει έξαψη και κνίδωση. Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι που εμφανίζουν συμπτώματα αλλεργίας στα φιστίκια δεν θα αναπτύξουν αντίδραση αν καταπιούν μια κάψουλα αν δεν γνωρίζουν ότι περιέχει φιστίκια (Kelso, 2003).

Ασθενείς με συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας όπως ρινική καταρροή, ρινική φαγούρα και φτέρνισμα έχουν αναφέρει βελτίωση των συμπτωμάτων τους με τη χρήση εικονικού φαρμάκου (placebo), ακόμη και όταν τους είπαν ότι έλαβαν εικονικό φάρμακο (Schaefer, 2018). Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η ύπνωση βελτιώνει τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας (Langewitz, 2005).

Τέλος, σκεφτείτε την περίπτωση ενός ατόμου που έμαθε ότι είναι αλλεργικό σε ένα συγκεκριμένο δηλητηριώδες φυτό, επειδή εμφάνισε δερματικές αντιδράσεις όταν άγγιξε το συγκεκριμένο φυτό. Όταν αυτό το άτομο διδαχθεί πώς να κάνει ύπνωση και έπειτα του ζητηθεί να αγγίξει το ίδιο φυτό αφού του ειπωθεί ότι δεν είναι δηλητηριώδες, δεν θα αναπτύξει αλλεργική δερματική αντίδραση. Από την άλλη πλευρά, αν το άτομο πει κατά την διαδικασία της ύπνωσης ότι αγγίζει το δηλητηριώδες φυτό, παρόλο που αγγίζει μια μη δηλητηριώδη ποικιλία, θα αναπτύξει δερματική αντίδραση (Ikemi & Nakagawa, 1962).

Τι προκαλεί τα «μυστηριώδη» αλλεργικά φαινόμενα;

Κλασική κλιμάκωση. Ίσως θυμάστε τα πειράματα του Pavlov με σκύλους το 1905. Σε αυτά τα πειράματα, ο Pavlov χτύπησε ένα κουδούνι και στη συνέχεια έδινε το δείπνο στα σκυλιά του. Τα σκυλιά έβγαζαν σάλια πριν φάνε, ως προετοιμασία για την πέψη του φαγητού τους. Στη συνέχεια ο Pavlov διαπίστωσε ότι τα σκυλιά έβγαζαν σάλια μόλις χτυπούσε το κουδούνι, ακόμη και πριν τους σερβίρει το φαγητό τους, επειδή είχαν μάθει ότι το κουδούνι σηματοδοτεί την ώρα του δείπνου.  Αυτή η αντίδραση κατέδειξε την ανάπτυξη μιας “εξαρτημένης μάθησης“.

Οι άνθρωποι στα παραπάνω παραδείγματα έχουν όλοι αναπτύξει μια εξαρτημένη αντίδραση στο αλλεργιογόνο τους (την ουσία που προκαλεί την αλλεργία). Και μόνο η σκέψη ότι έχουν εκτεθεί σε κάτι που προκαλεί τις αλλεργίες τους, τους προκαλούσε την ανάπτυξη συμπτωμάτων.

“Αν οι άνθρωποι μπορούν να σκεφτούν τον δρόμο τους προς την ασθένεια, μπορούν να σκεφτούν τον δρόμο τους προς την έξοδο ;” Η απάντηση είναι ναι. Επιπλέον, η ύπνωση αποτελεί ένα καλό εργαλείο για να βοηθήσει τους ανθρώπους να ρυθμίσουν τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις (Anbar, 2021).

Η κατάσταση περιπλέκεται όταν μια αλλεργική αντίδραση γίνεται πολύ χειρότερη με την προετοιμασία. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να είναι ελαφρώς αλλεργικός σε έναν σκύλο, αλλά λόγω της κλασικής κλιμάκωσης, η αλλεργική του αντίδραση μπορεί να είναι μεγάλη και να τον εμποδίζει να βρίσκεται κοντά σε σκύλους.

Μπορεί η ύπνωση να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων αλλεργίας ;

Τα καλά νέα είναι ότι με μία έως δύο συνεδρίες ύπνωσης, η κλασικά εξαρτημένη αντίδραση μπορεί να επιλυθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση, ένα άτομο που θεωρείται ότι έχει σημαντική αλλεργία μπορεί να “αναρρώσει” μερικώς ή σχεδόν πλήρως αφού μάθει πώς να αλλάζει τις αντιδράσεις του σε ένα αλλεργιογόνο μέσω της ύπνωσης.

Η ύπνωση για να βοηθήσει κάποιον που μπορεί να πάσχει από αλλεργίες μπορεί να χρησιμοποιηθεί βάζοντας τον ασθενή να φανταστεί ότι πηγαίνει πίσω στην εποχή που το σώμα του έμαθε να αντιδρά στο αλλεργιογόνο. Η μνήμη αυτού του γεγονότος μπορεί να “ξαναγραφτεί” στην ύπνωση, έτσι ώστε ο ασθενής να παραμένει ήρεμος όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά η αντίδραση, και αυτό εξασφαλίζει ότι η εξαρτημένη αντίδραση δεν θα παραμείνει.

Η καθοδήγηση ενός επαγγελματία υγείας είναι σημαντική για αυτού του είδους την διαδικασία, έτσι ώστε η “επανεγγραφή” να μην επηρεάσει μια ουσιαστική μνήμη, όπως αυτή που ενθαρρύνει να συνεχίσουν να είναι προσεκτικοί σχετικά με την έκθεση σε δυνητικά επιβλαβή αλλεργιογόνα.

Υπό την καθοδήγηση ενός επαγγελματία υγείας, η ύπνωση μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων αλλεργίας των ασθενών που έχουν αναπτύξει κλασική κλιμάκωση. Οι ασθενείς που αναπτύσσουν συμπτώματα αλλεργίας και μόνο στη σκέψη των αλλεργιογόνων τους πιθανότατα θα ωφεληθούν από την ύπνωση.