Μέχρι σήμερα, δεν έχει γίνει απολύτως σαφές το τι προκαλεί κοιλιοκάκη. Οι περισσότεροι ερευνητές ωστόσο, πιστεύουν ότι εμπλέκονται πολλοί παράγοντες σε αυτή την αυτοάνοση κατάσταση υγείας, όπως τα γονίδια, το περιβάλλον και οι τροφές που καταναλώνει ένας άνθρωπος. Όπως εξηγούν, χρειάζεται ένας ή και όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί, για να αναπτύξει ένας άνθρωπος κοιλιοκάκη.

Τι είναι η κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση νόσος, κατά την οποία η γλουτένη που υπάρχει στα τρόφιμα ενεργοποιεί τα λευκά αιμοσφαίρια και τα ωθεί να επιτεθούν στις μικροσκοπικές προεξοχές που καλύπτουν το λεπτό έντερο, οι οποίες βοηθούν στην χώνεψη των τροφίμων και ονομάζονται μικρολάχνες. Με αυτό τον τρόπο, η επένδυση του λεπτού εντέρου διαβρώνεται μέχρι να γίνει εντελώς λεία. Ωστόσο, το λεπτό έντερο, χωρίς τις λάχνες αδυνατεί να απορροφήσει βιταμίνες, μέταλλα και θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα.

Ποιες είναι οι βασικότερες αιτίες της κοιλιοκάκης;

Όπως είπαμε και πιο πάνω, δεν είναι εντελώς ξεκάθαροι οι παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση της κοιλιοκάκης. Παρόλα αυτά, πιο κάτω θα αναλύσουμε τους βασικότερους παράγοντες, που οι επιστήμονες θεωρούν ότι παίζουν κάποιο ρόλο.

1. Γονίδια

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι τα γονίδια παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της κοιλιοκάκης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ιατρική έρευνα, ένας άνθρωπος που δεν έχει ένα από τα δύο γονίδια που συνδέονται με την κοιλιοκάκη, έχει ελάχιστες πιθανότητες να εμφανίσει την πάθηση, παρότι και πάλι, αυτές οι πιθανότητες δεν είναι μηδενικές.

Ωστόσο, επειδή το 30% του πληθυσμού έχει ένα από τα δύο γονίδια και μόνο το 3% του πληθυσμού αναπτύσσει τελικά κοιλιοκάκη, η γενετική δεν θεωρείται ο μοναδικός παράγοντας που οδηγεί στην εμφάνιση της πάθησης.

2. Διατροφή

Ένας άνθρωπος, για να αναπτύξει κοιλιοκάκη, πρέπει να καταναλώνει γλουτένη. Η γλουτένη, σε ένα άνθρωπο με κοιλιοκάκη, διεγείρει το ανοσοποιητικό του σύστημα και το ωθεί να επιτεθεί στο λεπτό του έντερο. Η γλουτένη υπάρχει σε πολλά τρόφιμα δυτικού τύπου, οπότε είναι πολύ δύσκολο για έναν άνθρωπο να την αποφύγει εντελώς ώστε να μειώσει τον κίνδυνο, εκτός και αν ακολουθήσει μια αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη.

3. Περιβάλλον

Τέλος, υπάρχουν μερικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της κοιλιοκάκης, οι οποίοι ωστόσο δεν είναι ξεκάθαροι. Μερικοί άνθρωποι καταναλώνουν για χρόνια γλουτένη χωρίς κανένα πρόβλημα, αλλά στη συνέχεια εμφανίζουν ξαφνικά συμπτώματα κοιλιοκάκης, ενώ μερικά μικρά παιδιά εκδηλώνουν συμπτώματα μόλις αρχίσουν να καταναλώνουν δημητριακά που περιέχουν γλουτένη.

Επιπρόσθετα, πολλές γυναίκες αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα κοιλιοκάκης μετά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό τους, ενώ άλλοι εμφανίζουν συμπτώματα μετά από μια φαινομενικά άσχετη ασθένεια ή μετά από μια στρεσογόνα περίοδο της ζωή τους.

Εκτός από την κληρονομικότητα υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που συσχετίζονται με την κοιλιοκάκη, όπως:

• Λεμφοκυτταρική κολίτιδα
• Σύνδρομο Down
• Σύνδρομο Turner
• Διαβήτης τύπου 1
• Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα
• Νόσος του Addison

Ποια γονίδια συσχετίζονται με την κοιλιοκάκη;

Τα δύο κύρια γονίδια που συσχετίζονται με την κοιλιοκάκη είναι το HLA-DQ2 και το HLA-DQ8. Περίπου το 96% όσων έχουν διαγνωστεί με κοιλιοκάκη (μέσω βιοψίας) έχουν ένα ή και τα δύο γονίδια. Σημειώνεται ότι ορισμένα υποσύνολα του γονιδίου HLA-DQ2 μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν τον κίνδυνο, ενώ ενδέχεται να εμπλέκονται και άλλα γονίδια που δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί.

Το γονίδιο HLA-DQ2 είναι κοινό στους Ευρωπαίους, καθώς συναντάται περίπου στο 40% του πληθυσμού, ενώ το HLA-DQ8 είναι πιο κοινό σε άτομα με καταγωγή από την Κεντρική και Νότια Αμερική, αλλά γενικότερα εμφανίζεται στο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού συνολικά.