Τι είναι η κοιλιοκάκη και η  αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα;

Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί φλεγμονή και προκαλεί ζημιά στο λεπτό έντερο  με την κατανάλωση γλουτένης. Προκαλείται από την αντίδραση σε μία πρωτεΐνη γλιαδίνη που βρίσκεται στα σιτηρά. Η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα είναι μια αυτοάνοση ασθένεια κατά την οποίο ο ίδιο ο οργανισμός καταστρέφει τον θυρεοειδή αδένα του. Στην ουσία υπάρχουν τουλάχιστον πέντε παθήσεις με την ίδια αιτία, αλλά λιγότερο ή περισσότερο παρόμοια συμπτώματα κι εξέλιξη. Οι κυριότερου τύποι της είναι:

• Η εστιακή θυρεοειδίτιδα
• Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto
• Η ατροφική θυρεοειδίτιδα
• Η σιωπηλή κι η επιλόχειος θυρεοειδίτιδα και
• Η νόσος Grave’s

Πολύ συχνά παρατηρείται ότι άνθρωποι που πάσχουν από αυτοάνοσες ασθένειες και ειδικά από αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα παρουσιάζουν και κοιλιοκάκη καταδεικνύοντας ότι υπάρχει συσχετισμός.

Ποια είναι η σχέση αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας  και κοιλιοκάκης;

Έρευνες έχουν δείξει πως οι ασθενείς που πάσχουν από κάποια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα όπως το Hasimoto ή η νόσος Graves έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν κοιλιοκάκη. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τους ασθενείς της κοιλιοκάκης που θεωρείται πολύ πιθανό να παρουσιάσουν κάποια διαταραχή ή και αυτοάνοση νόσο.Για αυτόν τον λόγο συχνά σε  ένα ασθενή  που θα εντοπιστεί κοιλιοκάκη γίνονται εξετάσεις και στον θυρεοειδή και το αντίστοιχα σε ασθενή που παρατηρούνται διαταραχές στον θυρεοειδή γίνεται έλεγχος για κοιλιοκάκη. Εκτός από κοινά συμπτώματα παρατηρούνται και κοινά αντισώματα στον οργανισμό οδηγώντας του γιατρούς σε πιο ενδελεχή έρευνα και περισσότερες εξετάσεις.

Διαφορετικές ασθένειες, ίδια γονίδια

Στην προσπάθεια των επιστημόνων να διευκρινίσουν τι συνδέει την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα με την κοιλιοκάκη κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μοιράζονται κάποια γονίδια που προκαλούν αυτή την αντίδραση στον οργανισμό.Τα γονίδια αυτά είναι τα HLA-DQ2, HLA-DQ8,DR3-DQ2,DR4-DQ8 και το PTPN22.Μία ακόμα ομοιότητα είναι η παρουσία αντισωμάτων αντί-τρανσαγλουταμινάσης igA και tTG που παρατηρείται αύξηση σε όσους νοσούν.Απαραίτητη είναι η συχνή παρακολούθηση όταν εντοπιστούν αυξημένες τιμές στους ανωτέρω δείκτες έστω και αν οι τιμές υποχωρήσουν παροδικά (ρυθμιστούν με αγωγή φαρμακευτική είτε ειδική διατροφή) διότι είναι πολύ πιθανό ένας ασθενής αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας ή κοιλιοκάκης να αναπτύξει και άλλη αυτοάνοση ασθένεια όπως διαβήτη τύπου 1,ρευματοειδή αρθρίτιδα,λύκο, ή νόσο του Addison.

Μπορεί να εμφανίζονται παρόμοια συμπτώματα στη θυρεοειδίτιδα και την κοιλιοκάκη;

Εκτός από την γονιδιακή συνάφεια που είναι δεδομένη και φαίνεται μέσω δεικτών στα ιατρικά εργαστήρια, ο οργανισμός φανερώνει αυτή τη σύνδεση μεταξύ των αυτοάνοσων ασθενειών μέσω του δικού του κώδικα επικοινωνίας που είναι τα συμπτώματα τα οποία εμφανίζονται στον ασθενή. Για αυτό ο ασθενής που πάσχει από Ηasimoto ή την νόσο του Graves δεν θα είναι σε θέση να αντιληφθεί χωρίς εργαστηριακές εξετάσεις την διαφορά που επιφέρει στον οργανισμό του η πάθηση από αυτήν της κοιλιοκάκη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα συμπτωμάτων είναι τα ακόλουθα:

Κοινά συμπτώματα κοιλιοκάκης, Graves και Hasimoto:

• κούραση
• απώλεια βάρους
• άγχος και κατάθλιψη
• απώλεια μαλλιών
• στειρότητα
• δυσκοιλιότητα -διάρροια
• πόνους στα κόκαλα

Αντίδραση γλουτένης και θυρεοειδής

Είναι γνωστό πως όταν ένας άνθρωπος πάσχει από κοιλιοκάκη οι πρώτες συμβουλές του γιατρού, είναι η ριζική αλλαγή της διατροφής και η πλήρης απουσία γλουτένης στις τροφές. Δεν είναι λίγες οι φορές που κάτι τέτοιο προτείνεται και για τους ασθενείς αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας κάθε μορφής, αν και δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι είναι απαραίτητο ή πως η γλουτένη επιδεινώνει την κατάσταση του οργανισμού. Αυτό όμως που έχει παρατηρηθεί είναι ότι υποχωρεί αισθητά η φλεγμονή του εντέρου και αυτό αποδίδεται και στους δείκτες των αντισωμάτων που μειώνονται όταν εφαρμόζεται διατροφή χωρίς γλουτένη. Ένα σχετικό πείραμα πραγματοποιήθηκε το 2018 όταν επιστήμονες χώρισαν σε δυο ομάδες 34 γυναίκες με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα και εφάρμοσαν στις μισές διατροφή χωρίς την παρουσία γλουτένης. Το αποτέλεσμα ήταν 6 μήνες μετά να έχουν μειωθεί κατά πολύ οι δείκτες των αντισωμάτων σε σχέση με τις υπόλοιπες γυναίκες που διατήρησαν κανονικό διατροφικό πρόγραμμα.

Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει για ένα μικρό αριθμό ανθρώπων που παρουσιάζουν συμπτώματα κοιλιοκάκης και αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας αλλά στην πραγματικότητα έχουν απλά μεγάλη ευαισθησία στην γλουτένη. Δεν παρουσιάζουν υψηλότερους δείκτες αντισωμάτων αλλά έχουν τα συμπτώματα που προαναφέραμε και ενώ δεν είναι ξεκάθαρο από τι δημιουργείται, δημιουργείται αντίδραση εφάμιλλη των αυτοάνοσων νοσημάτων προκαλώντας ζημιά στον οργανισμό.Με μία προσεγμένη διατροφή χωρίς γλουτένη για κάποιο χρονικό διάστημα τα συμπτώματα και η αντίδραση εξαφανίζονται.

Είναι εύκολη μια διατροφή χωρίς γλουτένη;

Είναι γνωστό σε όποιον έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την διατροφή ότι είναι κάτι που απαιτεί μεγάλη προσήλωση και ψυχικό σθένος. Καλείται ο ασθενής να γίνει εκ νέου ο προγραμματιστής του οργανισμού σου και να επιβάλει και το σώμα και το πνεύμα σε μία διαδικασία μεταβολής. Έτσι και σε μια αυστηρή διατροφή χωρίς γλουτένη- μακροπρόθεσμα ή προσωρινά- πρέπει εκτός από την αφοσίωση και την πειθαρχία να αντισταθεί ο ασθενής σε πολλές τροφές που απαρτίζουν το καθημερινό διαιτολόγιο του μεγαλύτερου μέρους  του πληθυσμού να βρεθεί και μία αντιστοιχία πρόσληψης των συστατικών που θα στερηθεί. Χάνονται αρκετές ουσίες και συστατικά που περιέχονται στην γλουτένη όπως σίδηρος, ασβέστιο, φολικό οξύ, θειαμίνη και διάφορες φυτικές ίνες από τα δημητριακά, που πρέπει να βρεθούν από άλλες τροφές ή συμπληρώματα διατροφής για την ισορροπία του οργανισμού.

Οι τροφές χωρίς γλουτένη έχουν υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη;

Επιπρόσθετα, όπως αναφέρει ο Raul Forlano ειδικός γαστρεντερολόγος από την Ελβετία, τα προϊόντα που είναι χωρίς γλουτένη φέρονται να έχουν πιο υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητο πρώτα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και να σας κατευθύνει ανάλογα. Έτσι, αν προχωρήσετε σε μία ανάλογη δίαιτα θα δείτε αρκετές θετικές αλλαγές και θα μπορέσετε να απαλλαγείτε από πολλά από τα συμπτώματα που σας ταλαιπωρούσαν. Το έντερο σας θα αρχίσει να καταπολεμά την φλεγμονή και η απορρόφηση των συστατικών από τις τροφές που καταναλώνετε θα είναι σαφώς καλύτερη, θα χρειάζεστε μικρότερη ποσότητα φαρμάκων για να διατηρήσετε τους δείκτες σας χαμηλούς και θα παρατηρήσετε ρύθμιση των ορμονών του θυρεοειδή σας. Επιπρόσθετα το σωματικό σας βάρος θα πλησιάσει τα ιδανικά επίπεδα και συμπτώματα όπως κούραση, δυσκοιλιότητα, εντερικοί πόνοι, πόνοι στις αρθρώσεις -καθώς και τα υψηλά επίπεδα άγχους- θα αρχίσουν σύντομα να υποχωρούν.