Η χρονικά περιορισμένη δίαιτα είναι μια διατροφική προσέγγιση κατά την οποία ο χρόνος κατανάλωσης τροφής μέσα στην ημέρα περιορίζεται σε ένα «παράθυρο» των 8-10 ωρών. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι που ακολουθούν μια χρονικά περιορισμένη διατροφή μπορούν να τρώνε ό,τι θέλουν κατά τη διάρκεια μιας καθορισμένης χρονικής περιόδου, ενώ για τον υπόλοιπο χρόνο μέσα στη μέρα τους πρέπει να νηστεύουν.

Η χρονικά περιορισμένη διατροφή έχει αποδειχθεί πως μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία του ανθρώπου, όπως η βελτίωση του ύπνου, η ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα, η προαγωγή της υγείας του εντέρου, η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, κλπ. Ωστόσο, το πώς λειτουργεί σε μοριακό επίπεδο η χρονικά περιορισμένη διατροφή για να προσφέρει τα οφέλη αυτά δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό.

Μια νέα μελέτη σε ποντίκια, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο Cell Metabolism, δείχνει πως η χρονικά περιορισμένη διατροφή επηρεάζει την έκφραση γονιδίων σε 22 διαφορετικούς ιστούς σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, της καρδιάς, των πνευμόνων, του ήπατος και του εντέρου.

Τα ευρήματα αυτά αποτελούν μια βάση για μελλοντικές έρευνες σχετικά με το πώς η χρονικά περιορισμένη διατροφή θα μπορούσε να χρησιμεύσει για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων στον άνθρωπο.

Με ποιον τρόπο μπορεί να ευνοεί την υγεία η χρονικά περιορισμένη διατροφή;

Στην προαναφερθείσα μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν δύο διαφορετικές ομάδες ποντικιών, εκ των οποίων η πρώτη ομάδα (ομάδα ελέγχου) μπορούσε να καταναλώνει φαγητό όποτε ήθελε, ενώ η δεύτερη ομάδα είχε πρόσβαση σε φαγητό μόνο κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου 9 ωρών. Συνολικά, και οι δύο ομάδες κατανάλωναν τον ίδιο αριθμό θερμίδων από μια διατροφή παρόμοια με αυτή δυτικού τύπου.

Μετά από 7 εβδομάδες, οι ερευνητές σύλλεξαν δείγματα από 22 όργανα (στομάχι, έντερα, ήπαρ, πνεύμονες, καρδιά, νεφροί, κλπ) και περιοχές του εγκεφάλου των ποντικιών κάθε 2 ώρες για ένα διάστημα 24 ωρών συνολικά.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως στη δεύτερη ομάδα ποντικιών, που ακολουθούσαν μια χρονικά περιορισμένη διατροφή, η συνολική γονιδιακή έκφραση ή η ρυθμική δραστηριότητα περίπου του 80% των γονιδίων τους άλλαξε, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης πως η χρονικά περιορισμένη διατροφή οδήγησε σε συγχρονισμένη ρυθμική γονιδιακή έκφραση στους ιστούς, η οποία διαχωρίστηκε σε δύο φάσεις: μια κατά τη διάρκεια της νηστείας και μια αμέσως μετά την κατανάλωση φαγητού. Αυτό θεωρείται πως επιτρέπει τον συντονισμό διαφορετικών διαδικασιών στο σώμα.

Μετά από ανάλυση του λειτουργικού δικτύου γονιδίων, των οποίων η ρυθμική έκφραση κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της νηστείας, παρατηρήθηκε πως η χρονικά περιορισμένη διατροφή ενισχύει την δραστηριότητα των γονιδίων που εμπλέκονται στη ρύθμιση του κυτταρικού κύκλου, την επιδιόρθωση του DNA, την αυτοφαγία και τον καταβολισμό των λιπαρών οξέων.

Παρομοίως, κατά τη διάρκεια κατανάλωσης τροφής, παρατηρήθηκε αύξηση της δραστηριότητας γονιδίων που εμπλέκονται στη ρύθμιση της χρωματίνης, τη μεταγραφή και την επεξεργασία RNA, στα ποντίκια που ακολουθούσαν τη χρονικά περιορισμένη διατροφή.

Η αυξημένη αυτοφαγία είναι γνωστό πως βελτιώνει την υγεία μέσω της πρόληψης και διαχείρισης ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία και μέσω της αύξησης της διάρκειας της υγιούς ζωής.

Επομένως, τα παραπάνω αποτελέσματα αποτελούν ένα πρώτο βήμα στην έρευνα του πώς η χρονικά περιορισμένη διατροφή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μέσο προαγωγής της μακροζωίας και καταπολέμησης χρόνιων παθήσεων, όπως ο καρκίνος.

Ποιοι ήταν οι περιορισμοί της μελέτης;

Ένας από τους βασικότερους περιορισμούς της μελέτης είναι το ότι χρησιμοποιήθηκαν μόνο νεαρά αρσενικά ποντίκια, με αποτέλεσμα να μην είναι γνωστό το πώς η επίδραση της χρονικά περιορισμένης διατροφής στη φυσιολογία αλλάζει ανάλογα με το φύλο και την ηλικία.

Επιπλέον, τα ποντίκια είναι νυχτόβια και τρέφονται τη νύχτα, γεγονός το οποίο μπορεί να περιορίζει τη δυνατότητα εφαρμογής των αποτελεσμάτων της μελέτης στους ανθρώπους. Γι’ αυτό το λόγο απαιτούνται περισσότερες μελέτες για τη διερεύνηση των οφελών της χρονικά περιορισμένης δίαιτας στους ανθρώπους.