Τόσο το ελαιόλαδο όσο και το σπορέλαιο χρησιμοποιούνται ευρέως στη μαγειρική. Το ελαιόλαδο προέρχεται από τους καρπούς της ελιάς, ενώ το σπορέλαιο είναι ένα φυτικό έλαιο που προκύπτει από άλλους σπόρους και καρπούς (πχ. ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο, σογιέλαιο, κλπ). Καθένα από αυτά τα έλαια παρουσιάζει τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά και παρακάτω αναλύονται μερικές από τις βασικές διαφορές τους και τα πιθανά οφέλη τους για την υγεία.

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ ελαιόλαδου και σπορέλαιου;

Το ελαιόλαδο και το σπορέλαιο διαφέρουν ως προς διάφορες απόψεις, όπως τον τρόπο παρασκευής τους, τις χρήσεις τους, τη γεύση τους, τη διατροφική τους σύνθεση, κλπ. Στον πίνακα παρακάτω φαίνονται οι βασικότερες από αυτές.

	Ελαιόλαδο	Σπορέλαιο
Πηγή	Καρποί ελιάς	Μείγμα από διάφορες πηγές, όπως ηλίανθος, καλαμπόκι, σόγια, κλπ
Χρήσεις	Dressing σαλάτας, σοτάρισμα	Ψήσιμο, τηγάνισμα
Διατροφική αξία	Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο περιέχει υψηλές ποσότητες βιταμινών Κ και Ε	Ελάχιστη μόνο ποσότητα θρεπτικών συστατικών μετά την επεξεργασία
Περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά	Υψηλή	Καθόλου
Επεξεργασία	Όχι (το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι ελάχιστα επεξεργασμένο)	Ναι

Μετά την εκχύλιση όλα τα φυτικά έλαια συνήθως υπόκεινται σε χημική και θερμική επεξεργασία για να απομακρυνθούν οι ακαθαρσίες και να αυξηθεί η διάρκεια ζωής τους. Όσο περισσότερη επεξεργασία υποστεί ένα φυτικό έλαιο τόσο πιο χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά θα έχει.

Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι η λιγότερο επεξεργασμένη μορφή ελαιόλαδου, με αποτέλεσμα να περιέχει τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Συγκεκριμένα, το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ενώσεις, όπως οι πολυφαινόλες, ενώ περιέχει επίσης μικροθρεπτικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες Ε και Κ. Επιπλέον, το ελαιόλαδο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ελαϊκό, λινολεϊκό και παλμιτικό οξύ, τα οποία παρουσιάζουν σημαντικά οφέλη για την υγεία.

Αντιθέτως, τα σπορέλαια περιέχουν κυρίως ω-6 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και λόγω του μεγαλύτερου βαθμού επεξεργασίας παρέχουν λιγότερα θρεπτικά συστατικά. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη ποσότητα των τοκοφερολών, πολυφαινολών, φυτοστερολών και βιταμινών που αυτά περιέχουν χάνεται, με αποτέλεσμα να χάνονται και τα οφέλη αυτών για την υγεία.

Ο βαθμός επεξεργασίας του φυτικού ελαίου αντανακλάται και στη γεύση αυτού. Για το λόγο αυτό το παρθένο ελαιόλαδο διαθέτει μια πλούσια και ξεχωριστή γεύση, ενώ το σπορέλαιο τείνει να έχει μια πιο ουδέτερη και αδιάφορη γεύση.

Εκτός από το παρθένο και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, υπάρχουν επίσης είδη ελαιόλαδου που είναι επεξεργασμένα σε μεγάλο βαθμό, όπως το πυρηνέλαιο. Το πυρηνέλαιο, όπως και το σπορέλαιο, στερείται αρκετών θρεπτικών συστατικών, με αποτέλεσμα να μην θεωρείται τόσο υγιεινό.

Ποιο έλαιο είναι το πιο υγιεινό;

Το ελαιόλαδο, και ειδικά το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, είναι ένα από τα λιγότερο επεξεργασμένα φυτικά έλαια που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική. Συνεπώς, περιέχει μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών, βιταμινών και μετάλλων, που παρουσιάζουν σημαντικά οφέλη για την υγεία.

Αντιθέτως, το σπορέλαιο υφίσταται μεγάλη επεξεργασία, με αποτέλεσμα να μειώνονται δραστικά τα θρεπτικά συστατικά του και να μην παρουσιάζει κάποιο συγκεκριμένο όφελος για την υγεία.

Μελέτες έχουν διαπιστώσει μάλιστα, πως η αντικατάσταση του σπορέλαιου με το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο μπορεί να ωφελήσει την υγεία του εγκεφάλου και να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Επομένως, το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο θεωρείται η πιο υγιεινή επιλογή μεταξύ των δύο αυτών φυτικών ελαίων.