Η κατάθλιψη επηρεάζει περίπου το 20% των Αμερικανών σε οποιαδήποτε ηλικία και είναι μια από τις κύριες αιτίες αναπηρίας. Ωστόσο, τα ποσοστά κατάθλιψης είναι ακόμη υψηλότερα σε άτομα με καρδιαγγειακή νόσο (CVD). Η κατάθλιψη επηρεάζει το 38% των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση παράκαμψης στεφανιαίας αρτηρίας και ο κίνδυνος είναι τρεις φορές υψηλότερος σε ασθενείς που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή. Επιπρόσθετα, η κατάθλιψη αποτελεί παράγοντα κινδύνου επανεμφάνισης καρδιαγγειακών συμπτωμάτων.

Πολλές φορές όμως, τα συμπτώματα της κατάθλιψης στα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο δεν αναγνωρίζονται και όπως όλοι γνωρίζουμε, αν δεν εντοπίσουμε ένα πρόβλημα, είναι πολύ δύσκολο να βρούμε τη λύση του.

Πώς συνδέεται η κατάθλιψη με τα καρδιαγγειακά προβλήματα;

1. Επιβλαβείς συνήθειες

Η κατάθλιψη έχει μεγάλη σημασία για τους καρδιολόγους, επειδή οι ασθενείς με κατάθλιψη και καρδιαγγειακά προβλήματα έχουν αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας και σημαντικές αρνητικές αλλαγές στην ποιότητα ζωής τους.

Η κατάθλιψη είναι αποτέλεσμα του άγχους που προκαλείται από την έλλειψη ελέγχου σε χρόνιες καταστάσεις, όπως οι καρδιοπάθειες. Σε άλλες περιπτώσεις, η κατάθλιψη υπάρχει ήδη και αρχίζει να επιδεινώνεται ως απάντηση στην καρδιαγγειακή νόσο.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται την καρδιαγγειακή νόσο, εξαιτίας του ότι έχει άμεση επίδραση στην διάθεση, τον ύπνο και την ενέργεια του. Για παράδειγμα, η κατάθλιψη καθιστά λιγότερο πιθανό κάποιος να πάρει τα φάρμακα του σύμφωνα με τις οδηγίες ή να τηρήσει τις συστάσεις του γιατρού για υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση.

2. Σύνδεση εγκεφάλου-καρδιάς

Εκτός από την επίδραση στην συμπεριφορά, η κατάθλιψη αλληλοεπιδρά και με τους φυσιολογικούς μηχανισμούς του σώματος, πράγμα που εξηγεί και τον λόγο που οι ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο έχουν κακή πρόγνωση. Αυτοί οι μηχανισμοί, στην συγκεκριμένη περίπτωση, αφορούν τη σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου και της καρδιάς.

Για παράδειγμα, η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει αυτόνομη δυσλειτουργία, η οποία επηρεάζει αρνητικά τον καρδιακό ρυθμό ηρεμίας, τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού και την αρτηριακή πίεση. Επίσης, μπορεί να επηρεάσει την φλεγμονή, οδηγώντας σε αυξημένα επίπεδα επιβλαβών φλεγμονωδών μορίων και να επιδεινώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη, οδηγώντας σε περαιτέρω φλεγμονή και διαβήτη. Τέλος, μπορεί να επηρεάσει την αντιδραστικότητα των αιμοπεταλίων, κάνοντας το αίμα πιο κολλώδες, καθιστώντας την καρδιακή προσβολή πιο πιθανή.

Πώς γίνεται διάγνωση της κατάθλιψης σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο;

Τον Απρίλιο του 2019, το Journal of the American College of Cardiology, δημοσίευσε μια κριτική, η οποία αναφερόταν σε μια πρακτική προσέγγιση ελέγχου και διαχείρισης της κατάθλιψης σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο.

Η συγκεκριμένη κριτική είναι ένα πολύ σημαντικό και πρακτικό εργαλείο για τους καρδιολόγους, για έγκαιρη αναγνώριση και διαχείριση των ασθενών με κατάθλιψη και καρδιαγγειακή νόσο. Αρχικά, οι γιατροί, βασισμένοι σε αυτό το εργαλείο μπορούν να συζητήσουν με τον ασθενή τα συμπτώματα που εμφανίζει και τον αντίκτυπο τους στην υγεία του. Στην συνέχεια, παίρνει σειρά μια διεπιστημονική προσέγγιση για την εκτίμηση των συμπτωμάτων, στην οποία λαμβάνει μέρος ο ασθενής, ο καρδιολόγος και ο γιατρός πρωτοβάθμιας περίθαλψης του ασθενούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να κριθεί σκόπιμο να συμμετάσχουν και επαγγελματίες ψυχικής υγείας, φαρμακοποιοί και συντονιστές φροντίδας.

Το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας συνιστά τακτικό έλεγχο, τόσο από τον καρδιολόγο, όσο και από τον γιατρός πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Στην ουσία, μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία, οι γιατροί αναζητούν τα συμπτώματα της κατάθλιψης, όπως μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, διαταραχές ύπνου, αλλαγές στην όρεξη, απώλεια ενέργειας και δυσκολία στη συγκέντρωση.

Ποιες θεραπευτικές επιλογές προτείνονται για την κατάθλιψη;

Σήμερα υπάρχουν πολλές αποδεδειγμένες επιλογές θεραπείας για την κατάθλιψη. Νοουμένου όμως ότι ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, οι γιατροί μαζί με τον ασθενή καλούνται από κοινού να δημιουργήσουν ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας.

Η άσκηση είναι μια αποτελεσματική αντικαταθλιπτική θεραπεία για άτομα με ήπια ή μέτρια κατάθλιψη και έχει αποδειχθεί σε πολλές μελέτες ότι έχει θετικό αντίκτυπο, τόσο στην κατάθλιψη, όσο και στα καρδιαγγειακά αποτελέσματα.

Επίσης, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι ένας άλλος πολύ καλός τρόπος θεραπείας της κατάθλιψης. Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία είναι μια μορφή θεραπείας που έχει σχεδιαστεί για να αλλάζει τα ριζωμένα πρότυπα αρνητικών σκέψεων και συμπεριφορών.

Σημειώνεται ότι τα φάρμακα μπορούν χρησιμοποιηθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό με την άσκηση και τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, για πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάθλιψης.