Ο καφέ λιπώδης ιστός ή το καφέ λίπος είναι ένας από τους δύο τύπους λίπους που υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα. Η κύρια λειτουργία του είναι να μετατρέπει την τροφή σε θερμότητα στο σώμα, γι’ αυτό και μερικές φορές αποκαλείται «καλό» λίπος.

Παρόλο που οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ποιος είναι ο ρόλος του καφέ λίπους, υπάρχουν πολλά ακόμη σχετικά με αυτό που παραμένουν άγνωστα. Οι επιστήμονες θεωρούν πως εάν μπορέσουν να ανακαλύψουν τον τρόπο με τον οποίο το λευκό λίπος μετατρέπεται σε καφέ λίπος, θα έχουν στα χέρια τους μια νέα πιθανή θεραπεία για την παχυσαρκία.

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ του λευκού και του καφέ λίπους;

Τα λευκά λιποκύτταρα περιέχουν ένα μόνο σταγονίδιο λιπιδίου, ενώ τα καφέ λιποκύτταρα περιέχουν πολλά μικρά σταγονίδια λιπιδίων και μεγάλο αριθμό μιτοχονδρίων που περιέχουν σίδηρο. Αυτή η υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο είναι αυτή που προσδίδει στο καφέ λίπος το σκούρο χρώμα του.

Τα λιπίδια είναι ουσίες που διαλύονται στο αλκοόλ αλλά όχι στο νερό. Για παράδειγμα, το λάδι και το κερί ανήκουν στην κατηγορία των λιπιδίων. Τα λιπίδια περιέχουν οξυγόνο, υδρογόνο και άνθρακα.

Το καφέ λίπος έχει επίσης περισσότερα τριχοειδή αγγεία σε σχέση με το λευκό λίπος, λόγω της υψηλότερης κατανάλωσης οξυγόνου.

Το λίπος που συσσωρεύεται γύρω από τη μέση και τους μηρούς σε ένα άτομο είναι λευκό λίπος, ενώ το λίπος που συσσωρεύεται κυρίως γύρω από το λαιμό είναι καφέ.

Επιπλέον, το λευκό λίπος προκύπτει ως αποτέλεσμα της αποθήκευσης υπερβολικών θερμίδων στο σώμα και η κατανομή αυτού επηρεάζει τον κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου. Συγκεκριμένα, οι μεγάλες ποσότητες λευκού λίπους γύρω από την περιοχή της κοιλιάς συνδέονται με τον υψηλότερο κίνδυνο μεταβολικής νόσου, ενώ το λίπος στους γοφούς και τους μηρούς όχι.

Όσον αφορά το καφέ λίπος, αυτό παράγει θερμότητα στο σώμα μέσω της καύσης θερμίδων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι που έχουν υψηλότερα επίπεδα καφέ λίπους να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αρχίσουν να τρέμουν από το κρύο, σε σχέση με εκείνους που έχουν χαμηλότερα επίπεδα. Για παράδειγμα, τα νεογέννητα δεν τρέμουν από το κρύο γιατί τα επίπεδα του καφέ λίπους τους είναι υψηλότερα απ’ ότι στους ηλικιωμένους ανθρώπους. Όταν κάνει κρύο, τα αποθέματα λιπιδίων του καφέ λίπους εξαντλούνται και το χρώμα του γίνεται πιο σκούρο.

Πειράματα σε ποντίκια έχουν δείξει πως η προσθήκη καφέ λίπους σε αυτά αυξάνει το ρυθμό με τον οποίο καίνε ενέργεια, μειώνει την ποσότητα του λευκού λίπους στο σώμα τους και τα προστατεύει από την παχυσαρκία που προκαλείται μέσω της διατροφής.

Στους ενήλικες το καφέ λίπος μπορεί να ανιχνευτεί μέσω της χρήσης τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (PET) και εντοπίζεται πολύ πιο εύκολα εάν το άτομο έχει εκτεθεί σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Ποιος είναι ο ρόλος του καφέ λίπους στα νεογέννητα;

Στα νεογέννητα μωρά, περίπου το 5% του σωματικού τους βάρους αποτελείται από καφέ λίπος, το οποίο συνήθως βρίσκεται στο πάνω μισό της σπονδυλικής στήλης και τους ώμους.

Ο καφέ λιπώδης ιστός βοηθά στην παραγωγή θερμότητας και η λειτουργία του στα νεογέννητα βρέφη είναι να τα προστατεύει από την υποθερμία. Η υποθερμία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για τα πρόωρα γεννημένα βρέφη και συχνά αποτελεί αιτία θανάτου αυτών. Γι’ αυτό τα υψηλά επίπεδα καφέ λίπους είναι εξαιρετικά σημαντικά ως ένας εναλλακτικός τρόπος ρύθμισης της θερμότητας.

Μπορεί το καφέ λίπος να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;

Οι επιστήμονες αναζητούν συνεχώς νέους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Ένας αποτελεσματικός τρόπος καύσης περισσότερης ενέργειας για την απώλεια βάρους είναι μέσω της σωματικής άσκησης.

Το καφέ λίπος, σύμφωνα με τους ειδικούς, συμβάλει στη χρήση ενέργειας για την παραγωγή θερμότητας και επομένως μπορεί να βοηθά με αυτό τον τρόπο στην πρόληψη της αύξησης του βάρους. Παρόλα αυτά, δεν είναι ακόμη γνωστό το πώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αυξήσουν την περιεκτικότητα του σώματος σε καφέ λίπος ή να μετατρέψουν το λευκό σε καφέ λίπος.

Ακόμη και εάν ήταν εφικτή η αύξηση της ποσότητας του καφέ λίπους όμως, δεν είναι γνωστό το πώς το καφέ λίπος μπορεί να ενεργοποιηθεί για να κάψει περισσότερη ενέργεια. Αδιευκρίνιστο παραμένει επίσης το εάν το σώμα θα αντιδρούσε σε αυτή την περίπτωση για την αντιστάθμιση της κατάστασης μέσω αύξησης της πείνας, η οποία θα οδηγούσε σε υψηλότερη πρόσληψη θερμίδων μέσω της τροφής.