Εφηβεία: Γιατί είναι σημαντικό να ακούτε το παιδί σας;

Tις περισσότερες φορές όταν αλληλεπιδρούμε με τους εφήβους μας, δεν προσπαθούμε να τους διαγνώσουμε. Αλλά οι βασικές αρχές της αποτελεσματικής ακρόασης έχουν κοινά βασικά χαρακτηριστικά. Μιλάμε συχνά για το πόσο σημαντικό είναι να ακούμε τα παιδιά, αλλά αυτό φέρνει στο μυαλό μας εικόνες από το να καθόμαστε στο τραπέζι της κουζίνας και να ρωτάμε μετά να απαντούν και να ακούμε – πράγμα που είναι υπέροχο όταν συμβαίνει! Όμως η ακρόαση απαιτεί πιο συχνά την τοποθέτηση λίγων σημείων προεργασίας. Οι απαντήσεις, συχνά, μάς έρχονται σε κομμάτια, σε απροσδόκητα μέρη και σε απροσδόκητους χρόνους.

Ποιες στρατηγικές μπορούν να βελτιώσουν την σωστή επικοινωνία με το παιδί σας;

1. Συχνές ευκαιρίες

Αυτό σημαίνει να είστε παρόντες σε διαφορετικές στιγμές, μέρη και πλαίσια και αυτό σημαίνει να μην είστε παρεμβατικοί ή απαιτητικοί. Αν τα παιδιά σας είναι κοντά, ακόμη και αν δεν ασχολούνται ενεργά μαζί σας, αφιερώστε λίγο χρόνο για να καθίσετε κοντά τους. Μπορεί να ασχολούνται με τα τηλέφωνά τους ή να κάνουν τα μαθήματά τους. Χωρίς να τα περιτριγυρίζετε, απλά καθίστε και πάρτε μια ανάσα με την παρουσία τους. Μπορείτε ακόμη και να μιλάτε στο τηλέφωνό σας κατά διαστήματα. Ίσως καθίσετε με ένα φλιτζάνι τσάι ή με κάτι που δουλεύετε. Ο στόχος είναι να είστε απλά παρόντες.

Άλλες ευκαιρίες προκύπτουν αν σας αναζητήσουν για να σας κάνουν μια ερώτηση ή να σας πουν κάτι συνηθισμένο ή ακόμα και τετριμμένο. Όταν είστε σε θέση, προσπαθήστε να επαναπροσδιορίσετε τον εαυτό σας για να ακούσετε και να συμμετάσχετε πλήρως, ακόμη και αν φαίνεται σαν κάτι ασήμαντο. Μερικές φορές υπάρχει κάτι περισσότερο σε αυτό που έχουν στο μυαλό τους ή μπορεί να εξελιχθεί μια περαιτέρω συζήτηση σε αυτό το ανεπίσημο πλαίσιο. Εκμεταλλευτείτε αυτές τις ευκαιρίες για να ακούσετε, όταν έρθουν σε σας.

Υπάρχει επίσης το άτυπο, υποστηρικτικό check-in. Αν δεν έχουν βγει από το δωμάτιό τους για αρκετή ώρα, χτυπήστε την πόρτα τους και ρωτήστε τους αν χρειάζονται ένα σνακ ή ένα ρόφημα. Ακόμη και αν παίζουν βιντεοπαιχνίδια αντί να κάνουν τα μαθήματά τους, εξακολουθούν να χρειάζονται φαγητό και κάτι να πιούν. Είναι μια ευκαιρία να ασχοληθείτε. Αν εκνευριστούν ή σας πουν να φύγετε, αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα. Πείτε τους να έρθουν να σας βρουν αν χρειαστούν κάτι. Αυτό τους ανοίγει τις πόρτες για να σας αναζητήσουν αργότερα.

Το αυτοκίνητο είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να μιλήσετε στα παιδιά, επειδή δεν χρειάζεται να κάνετε οπτική επαφή. Ακούστε τι σας λένε. Μην τα ανακρίνετε, αλλά δώστε προσοχή και να είστε έτοιμοι να εμπλακείτε αν αναφέρουν κάτι. Αν σας διακόπτουν όταν κάνετε μια ερώτηση, καθίστε ήσυχα για λίγο και μετά πηγαίνετε προς μια άλλη κατεύθυνση- ίσως αφήστε τα να επιλέξουν τη μουσική.

2. Έμμεσες επικοινωνίες

Οι άμεσες ερωτήσεις από τους ενήλικες είναι από τους λιγότερο γόνιμους τρόπους για να ακούσετε τα παιδιά για τη ζωή τους. Έχουμε την τάση να εστιάζουμε σε αποτελέσματα που ορίζονται από τους ενήλικες, όπως σχολικές εργασίες, διάβασμα, καθήκοντα, αγγαρείες – να κάνουν και να πετυχαίνουν. Θεωρώ ότι με τον όρο έμμεση εννοούμε οποιαδήποτε επικοινωνία στην οποία δεν απαιτώ ή δεν περιμένω απάντηση. Αυτό σημαίνει να είστε περίεργοι για τη ζωή τους και να βλέπετε πού θα σας οδηγήσουν. Ρωτήστε τους για τη μουσική τους ή τα παιχνίδια τους, όχι μόνο για το σχολείο και τους βαθμούς.

Αν οι έφηβοι μερικές φορές σας αποκλείουν όταν ρωτάτε, δεν πειράζει – είναι μέρος της ηλικίας τους. Αλλά θα νιώσουν πιο ενθαρρυμένοι να έρθουν σε εσάς αν έχετε δείξει ενδιαφέρον και δεν έχετε πιέσει με άμεσες ερωτήσεις για τις ανησυχίες και τις προσδοκίες σας.

Το να κάνετε δραστηριότητες μαζί είναι μια άλλη μορφή έμμεσης επικοινωνίας. Η εστίαση είναι στην εργασία, αφαιρώντας την πίεση από το “να μιλάμε για τα πράγματα”. Και όταν λέω δραστηριότητες, δεν εννοώ μόνο τις εξωσχολικές δραστηριότητες που υποστηρίζετε, αλλά και τις άτυπες δραστηριότητες στο σπίτι.

Πράγματα που μπορείτε να τους προσκαλέσετε να κάνουν μαζί σας. Αυτά περιλαμβάνουν απλές, πρακτικές ή καθημερινές εργασίες, όπως το να φτιάξετε τα κάδρα στο δωμάτιο τους, να φτιάξετε δείπνο, να ψήσετε μπισκότα. Αν συμμετάσχουν, υπέροχα. Αν όχι, δεν πειράζει κι αυτό – μπορεί να περιπλανηθούν πίσω σε σας ή να σας ακολουθήσουν την επόμενη φορά- το να κάνετε δουλειές με τα παιδιά δημιουργεί επίσης ευκαιρίες για ακρόαση. Η βόλτα με το σκύλο, το τάισμα της γάτας, η αποκομιδή των σκουπιδιών-όλα είναι στιγμές που μπορούν πραγματικά να αποτελέσουν ένα σκηνικό για ακρόαση όταν γίνονται μαζί. Τέτοιες κοινές στιγμές σε μια κατά τα άλλα πολυάσχολη μέρα, ενώ κάνουμε μια δυσάρεστη αγγαρεία, μπορούν να προωθήσουν τη βαθύτερη επικοινωνία και να δημιουργήσουν ευχάριστες αναμνήσεις.

3. Ζώνες αντίδρασης χωρίς κρίση/χωρίς σοκ

Αν ανοίγετε ευκαιρίες για ακρόαση, μπορεί να ακούσετε πράγματα που δεν περιμένετε ή πράγματα που σας ανησυχούν ή ακόμη και σας θυμώνουν. Οι αντιδράσεις σας σε αυτές τις στιγμές μπορούν να δημιουργήσουν ή να καταστρέψουν τις γραμμές επικοινωνίας που θα ακολουθήσουν. Το να μην είστε σοκαρισμένοι και να μην κρίνετε δεν σημαίνει ότι δεν θα επιστρέψετε στο θέμα για να αντιμετωπίσετε τις απαραίτητες ανησυχίες ή αποτελέσματα. Αλλά, εκείνη τη στιγμή, η διατήρηση της ψυχραιμίας σας είναι το πιο πολύτιμο εργαλείο που έχετε.

Αυτό είναι ιδιαίτερα απαραίτητο όταν το παιδί σας φαίνεται να πιέζει για να σας προκαλέσει ή να σας σοκάρει. Η έλλειψη σοκ ή κρίσης αφαιρεί την ενέργεια από αυτό, γεγονός που τελικά ανοίγει χώρο για διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να έχετε συναισθήματα όταν το παιδί σας σας λέει πράγματα. Αν κάτι σας στεναχωρεί ή σας αναστατώνει, μπορείτε να το δείξετε και να το μοιραστείτε- απλώς περιμένετε πριν το κάνετε. Συγκεντρώστε πρώτα τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας και μετά μπορείτε να μοιραστείτε αυτά τα συναισθήματα με το παιδί σας.

Συνοψίζοντας τα παραπάνω η ακρόαση των παιδιών -ένα κεντρικό καθήκον της γονικής μέριμνας- δεν αφορά μόνο την ακρόαση όταν απαντούν στις ερωτήσεις μας. Υπάρχουν και άλλα κλειδιά για να διατηρήσετε τις γραμμές επικοινωνίας ανοιχτές. Πρέπει να είσαστε παρόντες, να μιλάτε για οτιδήποτε άλλο εκτός από τα αποτελέσματα και να βάζετε ένα παιγνιώδες πρόσωπο όταν τα παιδιά σας λένε τι συμβαίνει. Πάρτε αυτή την ανάσα και έναν ρυθμό, ρίξτε τους ώμους σας, γείρετε πάνω τους και ακούστε.