Η αθηροματική πλάκα αποτελείται από εναποθέσεις λίπους που συσσωρεύονται στα τοιχώματα των αρτηριών. Με τη συσσώρευση της πλάκας, τα τοιχώματα των αρτηριών σκληραίνουν και η δίοδος τους στενεύει, περιορίζοντας έτσι τη ροή του αίματος προς άλλα όργανα και μέρη του σώματος που χρειάζονται οξυγόνο και αίμα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για να λειτουργήσουν σωστά. Ως αποτέλεσμα, προκαλείται αθηροσκλήρωση, που με τη σειρά της αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Ποιοι παράγοντες οδηγούν σε συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες;

Η πλάκα αποτελείται από χοληστερίνη, λίπος, ασβέστιο, ινώδες και κυτταρικά απόβλητα. Ο σχηματισμός της είναι μια περίπλοκη διαδικασία, κατά την οποία η χοληστερίνη προσκολλάται στα αρτηριακά τοιχώματα, προκαλώντας πάχυνση, σκλήρυνση και στένωση των αρτηριών, μια κατάσταση που όπως είπαμε πιο πάνω οδηγεί τελικά σε αθηροσκλήρωση.

Η χοληστερίνη υπάρχει σε όλα τα κύτταρα του σώματος και παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή βιταμίνης D, ορμονών και ουσιών που βοηθούν στην πέψη των τροφών.

Υπάρχουν δύο τύποι χοληστερίνης:

(α) οι λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL, γνωστή ως «καλή» χοληστερίνη), οι οποίες μεταφέρουν τη χοληστερίνη από άλλα μέρη του σώματος στο συκώτι, το οποίο την αποβάλλει από το σώμα

(β) οι λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL, γνωστή ως «κακή» χοληστερίνη), οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη συσσώρευση της πλάκας στις αρτηρίες.

Όταν αρχίσει η συσσώρευση πλάκας σε μια αρτηρία, τότε το σώμα στέλνει λευκά αιμοσφαίρια τα οποία προσπαθούν να αφομοιώσουν την κακή χοληστερίνη, η οποία ακολούθως μετατρέπεται σε τοξίνες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση περαιτέρω λευκών αιμοσφαιρίων, μια κατάσταση που οδηγεί σε φλεγμονή στο τοίχωμα της αρτηρίας. Αυτή η διαδικασία αναγκάζει τα μυϊκά κύτταρα στα τοιχώματα των αρτηριών να αυξάνονται γρήγορα σε αριθμό, σχηματίζοντας ένα κάλυμμα πάνω από την μαλακή πλάκα, η οποία σε περίπτωση που σπάσει μπορεί να δημιουργήσει θρόμβο, ο οποίος εμποδίζει τη κανονική ροή του αίματος σε διάφορα όργανα και μέρη του σώματος.

Ο σχηματισμός πλάκας λόγω χοληστερίνης, μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως:

• Διατροφή: Τροφές πλούσιες σε κορεσμένα και μεταποιημένα λιπαρά.
• Βάρος: Το υπερβολικό βάρος αυξάνει τα τριγλυκερίδια και τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
• Άσκηση: Η καθημερινή σωματική άσκηση μειώνει τα επίπεδα της κακής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, την ίδια ώρα που αυξάνει την καλή χοληστερίνη.
• Ηλικία και φύλο: Η γήρανση αυξάνει τα επίπεδα της χοληστερίνης. Μάλιστα η κακή χοληστερίνη στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες τείνει να αυξάνεται, ενώ η καλή χοληστερίνη τείνει να μειώνεται.
• Κληρονομικότητα: Τα προβλήματα με την χοληστερίνη τείνουν να είναι κληρονομικά. Υπάρχουν γονίδια που καθορίζουν την ποσότητα της χοληστερίνης που παράγει το σώμα.

Για να μειώσετε τα επίπεδα της χοληστερίνης:

• Διακόψτε το κάπνισμα
• Τραφείτε υγιεινά. Αποφύγετε τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά όπως το κόκκινο κρέας, τα γαλακτοκομικά και τη ζάχαρη και στραφείτε σε φρούτα, πουλερικά, ψάρια και λαχανικά.
• Παρακολουθείστε τα επίπεδα του σακχάρου του αίματός σας και της αρτηριακής σας πίεσης σε τακτική βάση.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης;

Η συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες είναι αναπόφευκτη, αλλά υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης, όπως:

• Υψηλά επίπεδα χοληστερίνης
• Υπέρταση
• Κάπνισμα
• Αντίσταση στην ινσουλίνη
• Παχυσαρκία

Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης λόγω πλάκας;

Για να μειωθεί ο κίνδυνος αθηροσκλήρωσης που προκαλείται από συσσώρευση πλάκας, οι ειδικοί συνιστούν αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως:

• Υγιεινή διατροφή χωρίς επεξεργασμένα τρόφιμα ή ζωικά προϊόντα. Οι φυτικές δίαιτες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως), αποδεδειγμένα βελτιώνουν τη ροή του αίματος και μειώνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.
• Αερόβια άσκηση, τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα, για 40 λεπτά, με μέτριες και έντονες ασκήσεις για καλύτερη κυκλοφορία του αίματος.
• Διακοπή καπνίσματος