Παρά τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες που πολλοί από εμάς έχουμε για τους εαυτούς μας (και τους άλλους), σχεδόν όλοι μας κάνουμε λάθη -μερικές φορές ακόμη και μεγάλα- με κάποια συχνότητα. Στην πραγματικότητα, αν ζείτε μια τολμηρή, δημιουργική ζωή στην οποία εμπλέκεστε με τον κόσμο με τρόπο που αξιοποιεί στο έπακρο τις εμπειρίες σας, είναι δύσκολο να φανταστείτε πώς θα μπορούσατε να ξεφύγετε χωρίς να κάνετε μια γκάφα κάθε τόσο. Τα λάθη δεν χρειάζεται να σας καθορίζουν.

Αυτό που έχει σημασία είναι να χειρίζεστε τα λάθη σας με τον σωστό τρόπο.

Όταν τα λάθη σας επηρεάζουν τους άλλους, δεν αρκεί απλώς να αποδεχτείτε ότι τα λάθη συμβαίνουν και να προχωρήσετε. Μια καλή συγγνώμη μπορεί να συμβάλει πολύ, όχι μόνο στην αποκατάσταση μέρους της ζημίας που έχει προκληθεί, αλλά και στην πρόληψη της περαιτέρω επιδείνωσης μιας σχέσης. Και παρόλο που οι περισσότεροι έχουν μάθει να ζητάνε συγγνώμη από τα πρώτα κιόλας  βήματα τους, πολλοί όμως χάνουν από τα μάτια τους το νόημα μιας αποτελεσματικής συγγνώμης.

Ακολουθούν ορισμένα βασικά στοιχεία που πρέπει να έχετε κατά νου

1. Να είστε ξεκάθαροι σχετικά με το γιατί ζητάτε συγγνώμη

Αν ξέρετε ότι ο σύντροφός σας είναι θυμωμένος μαζί σας, αλλά δεν είστε σίγουροι γιατί, μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να δημιουργήσετε μια γενικόλογη συγγνώμη απλώς και μόνο για να προσπαθήσετε να προχωρήσετε μπροστά (“Προφανώς είσαι θυμωμένος για κάτι- ζητώ συγγνώμη για ό,τι έκανα”). Έτσι χάνετε την ευκαιρία να μεταφέρετε την κατανόηση του τι κάνατε και πώς τον πληγώσατε – πράγμα που χάνει όλο το νόημα της συγγνώμης. Ομοίως, το “Λυπάμαι που είσαι αναστατωμένος” ή το “Λυπάμαι αν το πήρες στραβά” δεν είναι αληθινές συγγνώμες για τη δική σου συμπεριφορά. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν θέση, αλλά αν αυτό που απαιτείται είναι μια αληθινή συγγνώμη για τις συγκεκριμένες πράξεις σας, δεν αποτελούν επαρκές υποκατάστατο.

2. Μην προσθέτετε όρους

Με τις συγγνώμες που έρχονται μετά από μια αμφιλεγόμενη κατάσταση, υπάρχει συχνά η παρόρμηση να προστατεύσετε τον εαυτό σας περιορίζοντας τη συγγνώμη σας μέσα σε συγκεκριμένες παραμέτρους ή βάζοντας όρους. Μπορεί επίσης να μπείτε στον πειρασμό να δώσετε μόνο μια αποσπασματική συγγνώμη και μετά να δείτε αν ο άλλος θα ζητήσει συγγνώμη στη συνέχεια. Να είστε προσεκτικοί σε αυτό, και να έχετε υπόψη σας τον κίνδυνο να προσθέσετε τόσους πολλούς όρους στη συγγνώμη σας, ώστε να πάψει να σημαίνει πια κάτι. “Λυπάμαι που είπα το Χ, αλλά αν δεν είχες κάνει το Υ, τότε δεν θα ήμουν ποτέ τόσο αναστατωμένος” μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά είναι επίσης επιρρεπές στην κλιμάκωση της σύγκρουσης και στο να ακούγεται σαν να μην λυπάστε καθόλου.

3. Η συγγνώμη σας θα πρέπει να στέκεται από μόνη της: Μην ζητάτε συγγνώμη ως μέσο για να πάρετε αυτό που θέλετε

Μια συγγνώμη μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο – για τη σύνδεση, για την αποκατάσταση μιας σχέσης και για την καλύτερη κατανόηση του εαυτού σας και των άλλων. Δεν πρέπει, ωστόσο, να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να πάρετε κάτι που διακινδυνεύσατε με την κακή σας συμπεριφορά. Οι συγγνώμες που έχουν αυτό το άρωμα “ας το ξεπεράσω” ηχούν αίολες και κινδυνεύουν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Όταν ετοιμάζεστε να ζητήσετε συγγνώμη, ρωτήστε τον εαυτό σας: Είναι αυτή η συγγνώμη κάτι που αισθάνομαι ότι είναι χρήσιμο από μόνο του; Ή μήπως την αντιμετωπίζω ως μέσο για να πετύχω αυτό που θέλω; Φυσικά, μπορεί να ελπίζετε πολύ σε κάποια θετικά αποτελέσματα από τη συγγνώμη. Αλλά αυτά θα πρέπει να έρθουν φυσικά, όχι να αποτελούν μέρος ενός ανταλλάγματος της συγγνώμης που ζητήσατε.

4. Να γνωρίζετε τη διαφορά μεταξύ εξήγησης και αιτιολόγησης

Το να εξηγήσετε γιατί κάνατε κάτι μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει το άλλο άτομο να καταλάβει τι συνέβη, αλλά υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ αυτού και του να δικαιολογείτε τη συμπεριφορά σας. “Λυπάμαι που το είπα αυτό- ήμουν θυμωμένος και δεν το χειρίστηκα καλά. Άφησα τα συναισθήματά μου να με κυριεύσουν και γι’ αυτό ξέσπασα” είναι ένα εξαιρετικά πιο χρήσιμο άνοιγμα σε μια αληθινή, ευάλωτη συζήτηση από το “Συγγνώμη που το είπα αυτό. Μερικές φορές με νευριάζεις τόσο πολύ που δεν μπορώ να συγκρατηθώ”.

5. Εκφράστε τη μεταμέλεια με ενσυναίσθηση

Μια συγγνώμη δεν είναι μόνο λόγια – έχει να κάνει επίσης με τη γλώσσα του σώματος, τον τόνο της φωνής κ.λπ. ναι, υποθέτω ότι ζητάτε συγγνώμη με τον προφορικό λόγο και όχι με κείμενο ή με email. Πολλές φορές, τα λόγια μπορεί να υπάρχουν, αλλά η ενσυναίσθηση και η μεταμέλεια δεν υπάρχουν. Όπως ένα 8χρονο παιδί που φωνάζει “SOR-ry!” καθώς απομακρύνεται στην παιδική χαρά, ή ένας πολιτικός που προσφέρει ένα τυποποιημένο, επιφανειακό δελτίο τύπου για τα λάθη που έγιναν, γίνεται σαφές ότι δεν υπάρχει πραγματική μεταμέλεια. Αν δεν αισθάνεστε πραγματικές τύψεις μέσα σε μια συγγνώμη, αναρωτηθείτε γιατί το κάνετε – και αν είναι απλώς μια παρωδία το ότι ζητάτε συγγνώμη.

6. Να έχετε ένα σχέδιο για να μην ξανασυμβεί

Έχω διαπιστώσει ότι πολλοί άνθρωποι των οποίων οι σχέσεις έχουν παγιδευτεί σε έναν κύκλο: πληγώνει ο ένας τον άλλον, ζητάει συγγνώμη, πληγώνει ο ένας τον άλλον, ζητάει συγγνώμη. Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους που ακόμη και μια “καλή” συγγνώμη μπορεί να πέσει στο κενό. Τα λόγια δεν σημαίνουν σχεδόν τόσο πολλά αν δεν ακολουθούν οι πράξεις. Όπως λέει και το ρητό, “Η καλύτερη συγγνώμη είναι η αλλαγή συμπεριφοράς”. Ακόμα καλύτερα, εξηγήστε στη συγγνώμη σας τι πρόκειται να κάνετε για να προσπαθήσετε να μην ξανακάνετε το ίδιο λάθος, για να δώσετε στο άλλο άτομο περισσότερη σιγουριά ότι δεν θα χρειαστεί να το υπομείνει ξανά.

7. Να είστε ανοιχτοί στην αποκατάσταση και στην περαιτέρω επανόρθωση

Μερικές φορές, τα λόγια -ακόμη και τα καλά- δεν αισθάνονται αρκετά για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία αποκατάστασης μιας σχέσης στον βαθμό που να μπορεί να αρχίσει να προχωράει μπροστά. Ίσως υπάρχει μια διορθωτική ενέργεια που πρέπει να κάνετε -ίσως με τη συμμετοχή επιπλέον ανθρώπων- ή ακόμη και οικονομικά βαρύ που πρέπει να καταβληθούν. Μην υποθέτετε ότι αρκεί να ζητήσετε συγγνώμη, όταν αυτό που πραγματικά θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο φίλος σας είναι περαιτέρω βοήθεια για να μετριάσει τη ζημιά μιας κατάστασης στην οποία είχατε συμμετοχή.

8. Ακούστε

Τελικά, μια συγγνώμη δεν πρέπει να αφορά μόνο εσάς. Θα πρέπει να αφορά τα συναισθήματα του ατόμου στο οποίο ζητάτε συγγνώμη. Εξάλλου, το γεγονός ότι επιλέγετε να ζητήσετε συγγνώμη καθιστά σαφές ότι αισθάνεστε ότι αδικήσατε κάποιον, τουλάχιστον σε κάποιο επίπεδο, οπότε τα συναισθήματά του σχετικά με αυτό είναι εξίσου σημαντικά με τα δικά σας. Μην αναλώνεστε τόσο πολύ στα δικά σας λόγια που ξεχνάτε να ακούσετε τα δικά του.