Γιατί – και πώς – οι σύντροφοι αποφασίζουν να χωρίσουν; Μια μελέτη διερευνά τους λόγους που κρύβονται πίσω από αυτή την πολύπλοκη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τα ευρήματα φέρνουν πολύτιμες πληροφορίες για την ικανοποίηση από τη σχέση και τη λήψη αποφάσεων. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα στο Σολτ Λέικ Σίτι, σε συνεργασία με επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά, έθεσαν ως στόχο να εξετάσουν τους λόγους για τους οποίους λαμβάνεται η απόφαση να φύγει ή να παραμείνει κάποιος σε μια σχέση και την υποκειμενική εμπειρία αυτής της διαδικασίας. Η έρευνα περιελάμβανε δύο φάσεις. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Social Psychological and Personality Science.

Αναγνωρίζουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας σχέσης;

Στην πρώτη φάση της έρευνας, σε ένα ποικιλόμορφο δείγμα συμμετεχόντων τέθηκαν ερωτήσεις ανοικτού τύπου σχετικά με τους λόγους για τους οποίους θα συνέχιζαν και τους λόγους για τους οποίους θα τερμάτιζαν μια σχέση. Η μελέτη εξέτασε τρεις ομάδες ερωτηθέντων. Η πρώτη ομάδα αποτελούνταν από 135 προπτυχιακούς φοιτητές, οι οποίοι ρωτήθηκαν σχετικά με τους πιθανούς λόγους για τους οποίους ένα άτομο μπορεί να αποφασίσει να παραμείνει ή να εγκαταλείψει μια σχέση. Στη δεύτερη ομάδα, 137 προπτυχιακοί φοιτητές που είχαν σκεφτεί να χωρίσουν κάποια στιγμή πριν από τη μελέτη κλήθηκαν να δώσουν απαντήσεις στις ερωτήσεις ανοικτού τύπου. Η τρίτη ομάδα αποτελούνταν από εργαζόμενους της American Mechanical Turk, οι οποίοι σκέφτονταν οι ίδιοι να χωρίσουν ή όχι τη στιγμή της μελέτης. Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα σχήμα κωδικοποίησης για τους λόγους παραμονής και αποχώρησης με βάση τα θέματα των απαντήσεων που επανεμφανίζονταν σε όλα τα τρία δείγματα, αφήνοντας εκτός μια “μη κωδικοποιήσιμη κατηγορία” για ιδιαίτερα ασαφείς απαντήσεις. Αυτό άφησε στους ερευνητές συνολικά 27 διαφορετικούς λόγους παραμονής και 23 λόγους αποχώρησης. Στη δεύτερη φάση της μελέτης, ο καθηγητής Joel και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν αυτούς τους λόγους για να συντάξουν ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο στη συνέχεια χορήγησαν σε μια άλλη ομάδα συμμετεχόντων. Αυτοί οι ερωτηθέντες σκέφτονταν επίσης αν θα τερμάτιζαν ή όχι τη σχέση στην οποία βρίσκονταν τη στιγμή της μελέτης. Επίσης, αυτή η τελευταία ομάδα αποτελούνταν από άτομα που είτε έβγαιναν ραντεβού είτε ήταν παντρεμένα. Εκείνοι που είχαν σχέση κατά μέσο όρο 2 χρόνια, ενώ οι σύζυγοι ήταν παντρεμένοι ή μαζί κατά μέσο όρο 9 χρόνια.

Ο γάμος “σκοτώνει” τον έρωτα;

Και οι δύο μελέτες επιβεβαίωσαν ότι συνολικά, οι συμμετέχοντες είχαν παρόμοιους λόγους υπέρ και κατά. Οι κυριότεροι λόγοι που ήθελαν να παραμείνουν ήταν η συναισθηματική οικειότητα ή το αίσθημα εγγύτητας με τον σύντροφό τους, η επένδυση (η οποία ήταν μια κατηγορία που περιλάμβανε ένα υποσύνολο λόγων όπως τα υλικοτεχνικά εμπόδια και η συνήθεια) και το αίσθημα δέσμευσης ή υποχρέωσης απέναντι στην οικογένειά τους. Αντίθετα, οι κυριότεροι λόγοι αποχώρησης αφορούσαν την προσωπικότητα του συντρόφου, την παραβίαση της εμπιστοσύνης (όπως η απιστία ή η εξαπάτηση) και την απόσυρση του συντρόφου (που εκδηλωνόταν ως το ότι ο σύντροφος δεν ήταν πλέον υποστηρικτικός ή στοργικός.) Οι λόγοι αποχώρησης ήταν σε μεγάλο βαθμό οι ίδιοι στις δύο ομάδες – όσοι έβγαιναν με κάποιον και όσοι ήταν παντρεμένοι. Ωστόσο, υπήρχαν διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων όσον αφορά τους λόγους παραμονής. Οι σύντροφοι που έβγαιναν ραντεβού φάνηκε να επικεντρώνονται σε θετικούς, λεγόμενους παράγοντες που βασίζονται στην προσέγγιση, όπως τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που τους άρεσαν στον σύντροφό τους, η συναισθηματική εγγύτητα που ένιωθαν ότι είχαν και η ευχαρίστηση που αντλούσαν από τη σχέση. Οι έγγαμοι σύντροφοι, από την άλλη πλευρά, φάνηκαν να εστιάζουν περισσότερο στους περιορισμούς στην απόφασή τους- ανέφεραν την επένδυση (συμπεριλαμβανομένων των υλικοτεχνικών εμποδίων), το οικογενειακό καθήκον και τις ευθύνες και το φόβο της αβεβαιότητας. Σε όλες τις ομάδες, περίπου το 50% των συμμετεχόντων ανέφεραν συγκρίσιμο αριθμό λόγων τόσο για την παραμονή όσο και για την αποχώρηση, γεγονός που δείχνει ότι η αμφιθυμία είναι μια πολύ κοινή εμπειρία. Μιλώντας για τη σημασία της έρευνας, ο καθηγητής Joel λέει: “Οι περισσότερες έρευνες σχετικά με τους χωρισμούς ήταν προγνωστικές, προσπαθώντας να προβλέψουν αν ένα ζευγάρι θα παραμείνει μαζί ή όχι, αλλά δεν γνωρίζουμε πολλά για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων – ποια είναι τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της σχέσης που οι άνθρωποι σταθμίζουν”. Οι άνθρωποι ερωτεύονται για κάποιο λόγο. Από εξελικτική άποψη, για τους προγόνους μας η εύρεση συντρόφου μπορεί να ήταν πιο σημαντική από την εύρεση του σωστού συντρόφου. Μπορεί να ήταν ευκολότερο να μπεις σε σχέσεις παρά να βγεις από αυτές.