Ως έφηβος, λίγα πράγματα είναι τόσο σημαντικά όσο το να έχεις στενούς φίλους με τους οποίους μπορείς να μοιράζεσαι οικεία μυστικά σε μακροσκελείς τηλεφωνικές συνομιλίες. Αλλά μήπως αυτές οι φιλίες μας ωφελούν και στην ενήλικη ζωή; Μια νέα μελέτη το διερευνά. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια (UV) στο Charlottesville έθεσαν ως στόχο να εξετάσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της ύπαρξης ισχυρών φιλικών σχέσεων στην εφηβεία στην ψυχική υγεία ως ενήλικας. Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Child Development και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης ήταν η Rachel K. Narr, υποψήφια διδάκτωρ κλινικής ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του UV. Μελέτες στις οποίες αναφέρονται οι συγγραφείς έχουν δείξει ότι οι έφηβοι με στενές φιλίες τείνουν να είναι πιο προσαρμοστικοί στο στρες, αναφέρουν ότι είναι πιο ευτυχισμένοι λόγω της αυξημένης αίσθησης μοναδικότητας και είναι πιθανό να έχουν καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις. Επιπλέον, τείνουν να έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση και είναι πιο διεκδικητικοί. Διαρκούν όμως κάποια από αυτά τα οφέλη και στην ενήλικη ζωή; Για να το διαπιστώσουν, η Narr και οι συνεργάτες της εξέτασαν μια κοινότητα 169 εφήβων ηλικίας 15 ετών και τους παρακολούθησαν για μια περίοδο 10 ετών μέχρι να γίνουν 25 ετών. Από αυτούς, το 58% ήταν Καυκάσιοι, το 29% ήταν Αφροαμερικανοί και το 8% ήταν μικτής φυλής. Το μέσο εισόδημα των οικογενειών τους ήταν μεταξύ 40.000 και 59.999 δολαρίων. Η Narr και η ομάδα της εξέταζαν τους εφήβους κάθε χρόνο, ζητώντας τους να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια που ανέφεραν τους καλύτερους φίλους τους και την ποιότητα των φιλικών τους σχέσεων. Οι ερευνητές διεξήγαγαν επίσης συνεντεύξεις που ρωτούσαν για τα συναισθήματα άγχους, αυτοεκτίμησης και κοινωνικής αποδοχής των συμμετεχόντων. Η ομάδα εξέτασε τους εφήβους για συμπτώματα κατάθλιψης και πήρε συνεντεύξεις και από τους φίλους τους.

Οι στενές φιλίες βοηθούν τα παιδιά να έχουν λιγότερο άγχος;

Οι υψηλής ποιότητας δυαδικές φιλίες περιγράφηκαν ως φιλίες με υψηλό βαθμό προσκόλλησης και υποστήριξης, οι οποίες τους επέτρεπαν να μοιράζονται οικεία συναισθήματα. Επιπλέον, ο Narr και οι συνεργάτες του εξέτασαν τη δημοτικότητα αυτών των εφήβων, η οποία ορίστηκε ως το πόσοι σχολικοί φίλοι επιζητούσαν την παρέα τους – δηλαδή πόσοι τους κατέταξαν στην κορυφή της λίστας των συνομηλίκων με τους οποίους θα ήθελαν να περνούν χρόνο. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όσοι έφηβοι έβαζαν σε προτεραιότητα τις στενές φιλίες στην ηλικία των 15 ετών έτειναν να έχουν:

• χαμηλότερο κοινωνικό άγχος
• υψηλότερη αίσθηση αυτοεκτίμησης
• λιγότερα καταθλιπτικά συμπτώματα μέχρι την ηλικία των 25 ετών, σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους που δεν έδιναν προτεραιότητα σε τέτοιες φιλίες.

Είναι ενδιαφέρον ότι όσοι θεωρούνταν ιδιαίτερα δημοφιλείς κατά την εφηβεία τους ανέφεραν μεγαλύτερα αισθήματα κοινωνικού άγχους ως ενήλικες. “Η έρευνά μας διαπίστωσε ότι η ποιότητα των φιλικών σχέσεων κατά την εφηβεία μπορεί να προβλέπει άμεσα πτυχές της μακροπρόθεσμης ψυχικής και συναισθηματικής υγείας”, λέει ο Narr. “Οι μαθητές λυκείου με καλύτερης ποιότητας καλύτερες φιλίες έτειναν να βελτιώνονται σε διάφορες πτυχές της ψυχικής υγείας με την πάροδο του χρόνου, ενώ οι έφηβοι που ήταν δημοφιλείς μεταξύ των συνομηλίκων τους κατά τη διάρκεια του λυκείου μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στο κοινωνικό άγχος αργότερα στη ζωή τους”. Καθώς πρόκειται για μια μελέτη παρατήρησης, δεν μπορεί να εξηγήσει την αιτιώδη συνάφεια. Ωστόσο, οι συγγραφείς τολμούν κάποιες πιθανές εξηγήσεις. Ένας πιθανός λόγος για αυτά τα μακροπρόθεσμα οφέλη θα μπορούσε να είναι ότι οι στενές, θετικές σχέσεις με τους φίλους ενισχύουν την αυτοεκτίμηση σε μια περίοδο κρίσιμη για την αυτοανάπτυξη και τη διαμόρφωση της ταυτότητας. Θα μπορούσε επίσης να ισχύει, προτείνουν οι συγγραφείς, ότι το ξεκίνημα με στενές φιλίες στη ζωή θέτει τις βάσεις για πιο θετικές, υποστηρικτικές σχέσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής του ατόμου. “Η μελέτη μας επιβεβαιώνει ότι ο σχηματισμός ισχυρών στενών φιλικών σχέσεων είναι πιθανότατα ένα από τα πιο κρίσιμα κομμάτια της εφηβικής κοινωνικής εμπειρίας”, λέει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Joseph Allen, ο οποίος είναι καθηγητής Ψυχολογίας Hugh P. Kelly στο UV. “Το να είσαι αρεστός σε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη σφυρηλάτηση βαθιών, υποστηρικτικών φιλικών σχέσεων”, προσθέτει ο καθηγητής Allen. “Και αυτές οι εμπειρίες μένουν μαζί μας, πέρα από ό,τι συμβαίνει αργότερα”. “Καθώς η τεχνολογία καθιστά όλο και πιο εύκολη τη δημιουργία ενός κοινωνικού δικτύου επιφανειακών φίλων, η εστίαση του χρόνου και της προσοχής στην καλλιέργεια στενών δεσμών με λίγα άτομα θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα”.