Προσωποκεντρική συμβουλευτική: Σε τι διαφέρει από άλλους τύπους θεραπείας;

Τι είναι η προσωποκεντρική συμβουλευτική;

Η προσωποκεντρική συμβουλευτική είναι μία από τις “ανθρωπιστικές” προσεγγίσεις, δηλαδή εστιάζει στο ανθρώπινο δυναμικό, την ελεύθερη βούληση και την αυτογνωσία. Σε αντίθεση με άλλα είδη θεραπείας, εστιάζει στους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται συνειδητά τον εαυτό τους και όχι στις ασυνείδητες σκέψεις ή ιδέες τους.

Αρχικά αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1940 από τον Αμερικανό ψυχολόγο Carl Rogers ως μέρος της ανθρωπιστικής ψυχολογίας, η οποία πιστεύει ότι ο καθένας έχει τη δυνατότητα να βρει τις δικές του απαντήσεις και όχι να του τις υπαγορεύει ένας θεραπευτής.

Η προσωποκεντρική θεραπεία εστιάζει στην αυτοπραγμάτωση, η οποία δίνει έμφαση στην ικανότητά μας να γινόμαστε αυτό που θέλουμε να είμαστε αντί να μας το καθορίζουν τρίτοι ή η κοινωνία. Ο θεραπευόμενος και όχι ο θεραπευτής είναι αυτός που έχει τον πρώτο λόγο κατά τη διάρκεια των συνεδριών, καθώς ο θεραπευόμενος είναι ο ειδικός του εαυτού και της ζωής του. Η αυτονομία του θεραπευόμενου αποτελεί μεγάλο μέρος της προσωποκεντρικής θεραπείας.

Με την υποστήριξη του θεραπευτή, οι θεραπευόμενοι στην προσωποκεντρική συμβουλευτική βοηθιούνται να αποδεχτούν, να αναγνωρίσουν και να επιβεβαιώσουν τον εαυτό τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή και ανάπτυξη. Με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει βελτίωση σε όποια θέματα έφερε αρχικά ο θεραπευόμενος στο συμβουλευτικό δωμάτιο.

Τι κάνει ένας προσωποκεντρικός θεραπευτής;

Οι προσωποκεντρικοί θεραπευτές πιστεύουν ότι τρεις βασικές προϋποθέσεις είναι απαραίτητες για να σημειωθεί πρόοδος στη θεραπεία: ενσυναίσθηση, ταύτιση και άνευ όρων θετική εκτίμηση.

Η ενσυναισθητική κατανόηση είναι η ικανότητα του θεραπευτή να αναγνωρίζει την εμπειρία και τα συναισθήματα του θεραπευόμενου με ευαισθησία και ακρίβεια, σαν να ήταν δικά του. Ταύτιση σημαίνει να δείχνουν αυθεντικότητα και διαφάνεια στον τρόπο με τον οποίο βιώνουν τα συναισθήματα ο θεραπευόμενος και το περιβάλλον του.

Η τρίτη προϋπόθεση, η άνευ όρων θετική εκτίμηση, είναι η αποδοχή του θεραπευόμενου γι’ αυτό που είναι, με μια μη επικριτική στάση.

Η ακρόαση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της προσωποκεντρικής θεραπείας και είναι σημαντικό για τον θεραπευτή να ακούει τους θεραπευόμενους ενεργά και προσεκτικά, αντί να τους λέει τι σκέφτεται.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν βιώνουν την εμπειρία ότι τους ακούνε. Με το να τους ακούει ο θεραπευτής, οι θεραπευόμενοι νιώθουν ότι γίνονται κατανοητοί και αποδεκτοί. Αυτό τους οδηγεί στο να αποδέχονται ευκολότερα τον εαυτό τους, να μειώνουν τις αυτοκατηγορίες και να αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Τι είναι η ενεργητική ακρόαση;

Οι προσωποκεντρικοί θεραπευτές θα ασχοληθούν με την “ενεργητική ακρόαση” – τη διαδικασία της προσεκτικής ακρόασης του θεραπευόμενου, ενώ παράλληλα παραφράζουν και αντανακλούν τα όσα λέγονται. Οι θεραπευτές συγκρατούν τις συμβουλές και μπορεί επίσης να αντανακλούν διστακτικά τα συναισθήματα του θεραπευόμενου, για να τον βοηθήσουν να καταλάβει πώς αισθάνεται για ένα θέμα.

Αυτό μπορεί επίσης να είναι μια θεραπευτική εμπειρία για τον θεραπευόμενο. Είναι πολύ σημαντικό για τον θεραπευτή να δώσει στον θεραπευόμενο τον χώρο να νιώσει και να σκεφτεί για τον εαυτό του.

Ωστόσο, ένας προσωποκεντρικός θεραπευτής δεν ακούει μόνο, αλλά δίνει και ανατροφοδότηση σχετικά με τις απόψεις και τα θέματα του θεραπευόμενου, γεγονός που αυξάνει την αυτογνωσία του θεραπευόμενου. Περνώντας μέσα από αυτή τη διαδικασία, ο προσωποκεντρικός θεραπευτής βοηθά τον θεραπευόμενο να επιφέρει θετική αλλαγή και ολοκλήρωση παρά τις δυσκολίες που βιώνει.

Ποιος μπορεί να ωφεληθεί από την προσωποκεντρική συμβουλευτική;

Η προσωποκεντρική συμβουλευτική μπορεί να είναι αποτελεσματική για άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινή τους ζωή ή έχουν ψυχολογικά ή ψυχικά προβλήματα. Αυτό μπορεί να είναι κατάθλιψη, άγχος, προβλήματα σχέσεων, μοναξιά, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αίσθηση απώλειας ή θυμός.

Ωστόσο, οι προσωποκεντρικοί θεραπευτές μπορεί να ειδικεύονται σε ορισμένους τομείς, όπως για παράδειγμα να βοηθούν άτομα με προβλήματα αυτοπεποίθησης. Είναι πιο αποτελεσματική για τους ανθρώπους που θέλουν να αλλάξουν τον εαυτό τους και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Η προσωποκεντρική θεραπεία υπογραμμίζει την έννοια της εύρεσης των πόρων του θεραπευόμενου και της αποτελεσματικής χρήσης τους στην καθημερινή ζωή.

Συνεργαζόμενοι με έναν θεραπευτή, οι θεραπευόμενοι αισθάνονται λιγότερο μόνοι καθώς αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις τους, ωστόσο αποκτούν μεγαλύτερη επίγνωση του εαυτού τους, συμπεριλαμβανομένων των απόψεών τους, του συστήματος αξιών τους και του τρόπου με τον οποίο σχετίζονται με τους άλλους. Αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αισθήματα ενδυνάμωσης.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καμία προσέγγιση δεν είναι καλύτερη από κάποια άλλη. Όλα τα θεραπευτικά μοντέλα έχουν θετικά και αρνητικά, ανάλογα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου. Συχνά, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας καθορίζεται από τη σχέση μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου.

Πώς διαφέρει η προσωποκεντρική συμβουλευτική από άλλους τύπους;

Σε αντίθεση με άλλους τύπους θεραπείας, ο θεραπευόμενος ηγείται των προσωποκεντρικών συνεδριών. Η ανθρωπιστική θεραπεία, μέρος της οποίας αποτελεί η προσωποκεντρική συμβουλευτική, εστιάζει στις δυνατότητες των ανθρώπων και τους βοηθά να ζήσουν τη ζωή τους στο έπακρο.

Οι ανθρωπιστικοί θεραπευτές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι έχουν τις δικές τους απαντήσεις στα προβλήματά τους. Είναι οι ίδιοι οι ειδικοί, όχι ο θεραπευτής. Η αλλαγή επέρχεται περνώντας μέσα από τις δυσκολίες που επηρεάζουν τη ζωή.

Με τη διερεύνηση των θεμάτων του θεραπευόμενου κατά τη διαδικασία της θεραπείας, ο θεραπευόμενος αποκτά μεγαλύτερη επίγνωση του πώς θέλει να αλλάξει και πώς μπορεί να αλλάξει, και ο θεραπευτής βοηθά τον θεραπευόμενο να νιώσει ενδυναμωμένος. Στο τέλος, θα είναι εξοπλισμένος για να αντιμετωπίσει τυχόν μελλοντικές δυσκολίες.

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία διαφέρει από την προσωποκεντρική, καθώς οι θεραπευτές αναλαμβάνουν περισσότερο ενεργό ρόλο. Η CBT τονίζει ότι η σκέψη επηρεάζει τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές και στοχεύει στην αλλαγή των μη χρήσιμων μοτίβων σκέψης.

Στη CBT, οι παράλογες και μη ρεαλιστικές σκέψεις των ανθρώπων αμφισβητούνται από τον θεραπευτή. Μέσω αυτής της διαδικασίας, ο θεραπευόμενος γίνεται ικανός να αλλάξει τη σκέψη του, η οποία στη συνέχεια αλλάζει τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του.